دموکراتیزه شدن «خرید»
دکتر علی اصغر سعیدی فرهنگ خرید و سلیقه و گرایش مردم طی سالهای گذشته تغییرات قابلمشاهدهای داشته است و این امر جامعهشناسان زیادی را بر آن داشته که این موضوع را مورد بررسی قرار دهند. مطالعات زیادی در این حوزه انجام شده است. این تغییر روند، با تحولاتی که در تقاضاهای مردم شکل گرفت، تقریبا از سال ۱۳۵۰ به این سو آغاز شده و نتیجه آن ایجاد حوزهها و فضاهای جدید خرید و بهدنبال آن شکلگیری رفتارهای تازه و اشکال جدیدی از خرید در بین مردم بود؛ برای مثال تاسیس فروشگاههای «کوروش» و «ایران» بهعنوان اولین فروشگاههای زنجیرهای.
دکتر علی اصغر سعیدی فرهنگ خرید و سلیقه و گرایش مردم طی سالهای گذشته تغییرات قابلمشاهدهای داشته است و این امر جامعهشناسان زیادی را بر آن داشته که این موضوع را مورد بررسی قرار دهند.
مطالعات زیادی در این حوزه انجام شده است. این تغییر روند، با تحولاتی که در تقاضاهای مردم شکل گرفت، تقریبا از سال 1350 به این سو آغاز شده و نتیجه آن ایجاد حوزهها و فضاهای جدید خرید و بهدنبال آن شکلگیری رفتارهای تازه و اشکال جدیدی از خرید در بین مردم بود؛ برای مثال تاسیس فروشگاههای «کوروش» و «ایران» بهعنوان اولین فروشگاههای زنجیرهای. اما این صورتهای جدید عرضه کالا، در آن سالها چندان با استقبال مواجه نشد و به دنبال آن و با پیروزی انقلاب و تا قبل از دهه 70 عملا هیچ فروشگاهی بهصورت زنجیرهای در ایران وجود نداشت تا اینکه ایده راهاندازی 1000 فروشگاه رفاه در دوره شهرداری غلامحسینکرباسچی مطرح شد و امکان تجربه خرید، در اینچنین بازارهای مدرنی را به شهروندان ایرانی داد، اما این بار بهدلیل رشد جمعیت و افزایش تقاضا و توسعه شهری و قرار گرفتن کشور در مسیر سازندگی، این فضاهای خرید جدید با استقبال خوبی از طرف مردم مواجه شد و در واقع میتوان ایجاد این فروشگاهها را علاوهبر آنکه مظهری شهری، از قرار گرفتن در مسیر توسعهیافتگی دید، پاسخی به نیازهای مصرفی و روانی مردم دانست. در واقع رفتن به سوی اندیشهها و
فضاهای مدرن، شهروند مدرن را با تجربه نیازهای تازهای روبهرو کرد. برای مثال مردم امروز ترجیح میدهند که خرید مایحتاجشان را در مکانهایی انجام دهند که به آنها امکان پرسه و گردش در این فضاها را بدهد و این پدیدهای است که از آن بهعنوان «پاساژگردی» نام میبرند. در واقع مفهوم «خرید» که در قدیم برای رفع نیاز انجام میشد، امروزه به «خرید برای رفع نیاز و آزمایش کالا» مبدل شده است.
از طرف دیگر، خرید، امروزه بهعنوان یکی از اقلام فراغتی مطرح میشود؛ چنانچه تحقیقات نشان میدهند، ایرانیان در مقایسه با دیگر جوامع (مثلا انگلستان) بیشتر خرید فراغتی انجام میدهند. پس تعریف صورتهای نوین و مدرن عرضه کالا در شکل امروزی آن؛ یعنی فروشگاههای زنجیرهای و هایپرمارکتها، علاوهبر اینکه امکان خرید آسانتر و عرضه کالاها با تنوع بیشتر را میسر میکند، محیطهایی را فراهم میکند که به افراد امکان سپری کردن بخشی از اوقات فراغتشان را در فضاهایی مدرن و امن و خانوادگی میدهد و پاسخگوی نیاز شهروند امروز برای داشتن امکان خرید آزادانه و بدون مزاحمت است؛ چیزی که میتوان آن را «دموکراتیزه شدن خرید» نامید.
ارسال نظر