ارتباط بدون واسطه

علیرضا رستگار

همه می‌دانند که طنز و سرگرمی بخش قابل توجهی از استفاده ایرانیان از تلگرام را تشکیل می‌دهد. گروه‌ها و کانال‌های طنز هم یکی از پریبننده‌ترین و پرمخاطب‌ترین کانال‌های تلگرام‌اند اما آیا استفاده تلگرام صرفا به ارسال طنز و مطالب و عکس‌های سرگرم‌کننده خلاصه می‌شود؟ قطعا پاسخ منفی است.


در واقع ارزش رسانه‌ای تلگرام نه به این است که محیطی برای ارسال طنز و لطیفه‌های بامزه ( که البته ایرانیان در آن به مرز استادی رسیده‌اند) بلکه در این است که این شبکه قابلیت‌های کاربردی فوق‌العاده‌ای دارد که می‌تواند مسیر جدیدی در ارتباط شرکت‌ها با مشتریان و ذی‌نفعانشان ایجاد کند. اما چه استفاده‌های کاربردی می‌توان از تلگرام داشت؟ پاسخ را باید در نمونه‌های موجود جست‌وجو کنیم.


ارتباط با مشتریان در شرکت‌ها و بنگاه‌های خدماتی

یک شرکت خودروسازی که از قضا خودرو من هم توسط آنها پشتیبانی می‌شود پس از چندبار تماس تلفنی برای پیشنهاد طرح بازدید رایگان پاییزی یا ارائه برخی محصولات و آپشن‌های روی خودرو سرانجام تصمیم گرفت مسیر ارتباطی اش را از تلفن به تلگرام تغییر دهد. در این حین چند اتفاق افتاد. نخست اینکه اگر احیانا من به‌عنوان مشتری زمان کافی برای پاسخ دادن به تماس تلفنی نداشتم از طریق تلگرام هم زمانی را برای بازدید خودرو مشخص کردم و هم یکی از لوازم خودرو را که عکس و مشخصات آن در تلگرام برایم ارسال شده بود خریداری کردم. تماس تلفنی مستقیم هر چند به‌عنوان یک مسیر صریح ارتباطی می‌تواند کاربردهای خود را داشته باشد، اما با اشباع شدن گوش ما از تماس‌های تبلیغاتی عملا هیچ‌کدام ما حوصله و وقت توضیح تلفنی را نداریم ضمن اینکه در زمان ارائه پیشنهادهایی مثل خرید محصول یا ارائه پروموشن‌های خاص ابزاری مثل تلگرام که قابلیت ارسال همزمان فیلم، عکس و متن را دارد با یک توضیح صوتی قابل مقایسه نیست.


تلگرام به شکل ویژه‌ای برای فروش محصولات جدید به مشتریان می‌تواند کاربرد داشته باشد به همین دلیل شاهد آن هستیم که شرکت‌های فروش کالای اینترنتی مانند دیجی کالا هم روی تلگرام بسیار فعال هستند و مرتبا از این طریق هم مشغول معرفی محصولات و تخفیف‌های کالا هستند. پارس‌آنلاین هم از شرکت‌هایی است که کانال تلگرام پرمخاطبی دارد و از طریق آن همه نوع اطلاع‌رسانی می‌کند. از اطلاع‌رسانی‌های مربوط به قطعی اینترنت گرفته تا آگاه کردن کاربران از طرح‌ها و تعرفه‌های جدید و... آپارات هم از دیگر کانال‌های فعال روی تلگرام است. در این کانال که توسط خود سایت آپارات ایجاد شده برخی از ویدئوهای برگزیده این سایت در اختیار مخاطبان این کانال قرار می‌گیرد. نمونه استفاده سایتی مثل آپارات از تلگرام مشخصا نشان دهنده مسیر جدیدی برای جذب مخاطب است که اتفاقا از سوی تولید‌کنندگان محتوا روی اینترنت می‌تواند به درستی مورد استفاده قرار گیرد.


کانال‌های شخصی

کانال‌های شخصی در تلگرام حالا هویت‌دهی دوباره به جریانی است که تحت عنوان وبلاگ نویسی از یک دهه قبل در فضای اینترنت ایجاد شد. وبلاگ‌ها این امکان را به همه افراد دادند که یک تریبون در اختیار داشته باشند و حتی همین تک رسانه را به شدت قدرتمند کنند. تلگرام در مقایسه با وبلاگ‌ها به مراتب قدرتمندتر و مدرن‌تر است. ایجاد کانال حالا برای اشخاصی که صاحب نظر و تفکرند یک ابزار مهم جذب مخاطب است. ممکن است گفته شود این امکان کم و بیش در سایر شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک هم وجود داشت اما واقعیت این است که تلگرام مدل کانالیزه شده تر و در عین حال پرنفوذتری است. امروزه گفته می‌شود حدود ۲۰ میلیون نفر از تلگرام در ایران استفاده می‌کنند و همه آنها در تمام طول روز به تلفن همراه خود دسترسی دارند و اینترنت هم کم و بیش در همه اداره‌ها و خانه‌ها هم هست. کانال‌های تلگرام از همین نزد یکی تلفن همراه به مخاطب استفاده می‌کنند و بی‌سبب نیست کسانی مثل محسن جلال‌پور رئیس اتاق بازرگانی ایران مستقیما موضوعات مربوط به جایگاه خود را - حتی در خودرو و هنگام رفتن به فرودگاه - با مخاطبانش در میان می‌گذارد. یا علی میرزاخانی سردبیر روزنامه «دنیای اقتصاد» که در کانال شخصی خود بحث‌های روز اقتصاد را با تحلیل‌هایش در هم می‌آمیزد. این نمونه‌ها نشان دهنده قابلیتی است که تلگرام ایجاد کرده تا اشخاص دارای نظر یا فکر بتوانند مستقیما با مخاطبانشان در ارتباط باشند و در این میان از رسانه قدرتمند و واسط نیز خبری نیست.


گروه‌ها، تعامل در اوج

گروه‌های تلگرام یکی از تعاملی‌ترین ابزارهای اینترنتی موجودند. به‌رغم اینکه پراکندگی بحث‌ها در گروه‌های عمومی‌تر می‌تواند یکی از نقاط ضعف پیش‌برد بحث‌های جدی باشد، اما در صورت مدیریت صحیح و تمرکز هر گروه روی یک موضوع یک بحث می‌تواند به خوبی پیش برود. چندی قبل جمعی از برندگان یک جشنواره که قصد سفر به رویدادی خارجی را داشتند با راه‌اندازی یک گروه تلگرام، سریع‌ترین و مناسب‌ترین روش برای گردش اطلاعات دقیق برای سفر را در تلگرام یافتند. آنها تمام اطلاعات سفر اعم از محل اقامات و قیمت بلیت هواپیما و اطلاعات خود رویداد را در این گروه به اشتراک گذاشتند. هر چند آنها می‌توانستند این کار را با ایجاد یک لیست ایمیل از افراد گروه هم انجام دهند اما اگر به سراغ ایمیل می‌رفتند احتمالا باید بالای ده هزار ایمیل رد و بدل می‌شد در حالی که حالت گپ و گفت تلگرام به آنها اجازه می‌داد که اطلاعات را تا حد ممکن به سرعت در اختیار هم بگذارند. گروه‌های تلگرامی حالا هم در بورس هم در دیگر بازارهای کشورمان نقش مهمی در اطلاع‌رسانی ایفا می‌کنند. این گروه‌ها جایگزین فاکس و sms و تلفن شده‌اند و تغییرات را به لحظه به همه اعضا اطلاع می‌دهند.