عزم دولت بر خصوصی‌سازی فوتبال نیست

مسعود سعیدی- بدون شک یکی از ابزارهای مهم در زمینه خصوصی‌سازی فوتبال و باشگاه‌های فوتبال، حمایت قابل توجه مسئولان دولتی از این اتفاق و اعطای تسهیلات مورد نیاز در این زمینه به شمار می‌رود. امروز بسیاری بر این باور هستند که در ایران ظرفیت‌ها مناسب برای توسعه کار و ارتقای جایگاه فوتبال کشور وجود دارد اما هنوز عظم جدی در این حوزه برای رفع مشکلات و توسعه اقتصاد فوتبال به وجود نیامده است. یکی از این موضوعات مهم، بی‌توجهی دولت‌ها به موضوع خصوصی‌سازی فوتبال است که به گفته بسیاری از کارشناسان، این مسئله یکی از اساسی‌ترین چالش‌های امروز پیش‌روی خصوصی‌سازی به شمار می‌رود.موضوع خصوصی‌سازی همانگونه که در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور با چالش‌های مختلفی روبرو بوده، در حوزه فوتبال نیز با مشکلات متنوعی دست و پنجه نرم کرده است که باید برای آن اقدامی اساسی اندیشید.محمد یاوری، کارشناس فوتبال اصفهان و مربی پیشکسوت فوتبال استان در این زمینه با دنیای اقتصاد به گفتگو نشست که مشروح آن را می‌خوانید.

دنیای اقتصاد: امروز موضوع اقتصاد فوتبال یکی از مسائلی است که بسیاری درباره آن سخن می‌گویند. به نظرتان مهم‌ترین راهکار در راستای رسیدن به اقتصاد فوتبال حرفه‌ای چیست؟

رسیدن به اهداف هر پدیده نیازمند شرایط خاصی است تا قبل از آنکه به دنبال آن هدف باشیم زمینه بهتر شدن انجام آن را فراهم سازیم.درست است که فوتبال ما، از ۱۰ سال گذشته به عنوان فوتبال حرفه‌ای فعالیت می‌کند اما باید گفت که هیچ یک از قوانین فوتبال حرفه‌ای مرسوم و تدوین شده دنیا، در کشور ما وجود ندارد.نخستین لازمه داشتن فوتبال حرفه‌ای، داشتن باشگاه‌های حرفه‌ای است که توسط بخش خصوصی اداره شود. در این باشگاه باید از اسپانسرها حمایت لازم صورت گیرد و در کنار آن، مسئولان باشگاه از کمک دولت به عنوان حامی استفاده کنند و هزینه‌های خود را توسط منابع درآمد در بخش‌های مختلف، تأمین کنند.

دنیای اقتصاد: تأمین این هزینه‌ها در فوتبال حرفه‌ای دنیا از چه طریقی صورت می‌گیرد؟

در واقع تماشاگران، اسپانسرها، منابع درآمد، مدارس فوتبال و بحث پخش تلویزیونی از جمله فوتبال حرفه‌ای در سطح جهان به شمار می‌روند. با این حال، متأسفانه به دلیل دولتی بودن فوتبال ما، نمی‌توانیم تلویزیون خود را از این قاعده مستثنی کنیم و صدا و سیمای ما نمی‌تواند بودجه بیشتری در این زمینه پرداخت کند.برای رسیدن به اقتصاد صحیح و حرفه‌ای فوتبال و درآمدزایی در این حوزه، نیازمند آن هستیم که ابزارهای نخستین آن را تأمین کرده و در درجه دوم راه‌هایی اصولی و بی‌خطر را برای منابع درآمد فراهم کنیم.

دنیای اقتصاد: به نظرتان چرا در ایران این اتفاق صورت نمی‌گیرد و فعالیت‌ها با نواقص بسیاری عملیاتی می‌شوند؟

متأسفانه باشگاه‌های مختلف به بخش‌های خصوصی وصل می‌شوند اما این بخش‌های خصوصی نیز به دولت متصل هستند و این موضوع باعث مشکلات مختلفی می‌شود. باید در درجه نخست، فندانسیون اقتصاد فوتبال را درست کنیم و تا زمانی که بخش خصوصی پخش تلویزیونی و کپی رایت را مورد توجه قرار ندهد، این موضوع موفق نخواهد بود.

دنیای اقتصاد: مدل این اتفاق در فوتبال دنیا به چه شکلی است؟

این مدل در کشورهای مختلفی وجود دارد. امروز تیم‌های مطرح دنیا متعلق به کارخانجات نیستند اما برای آنها تبلیغ کرده و قانون کپی رایت را رعایت می‌کند. به عنوان مثال هیچ کس در سراسر انگلیس حق ندارد که لباس منچستر را در فروشگاه‌هایی به جز فروشگاه‌های این باشگاه خریداری کند. با این حال این موضوع در ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و امروز بعد از اینکه یک لباس توسط تیمی مورد استفاده قرار گیرد، فردا در فروشگاه‌های مختلفی نظیر آن به فروش می‌رسد.

دنیای اقتصاد: آیا در کشوری مثل ایران نیز رعایت قانون کپی رایت در فوتبال ممکن است؟

البته. اگر قانون کپی رایت مورد توجه قرار گیرد، می‌تواند زمینه درآمدزایی مناسب باشگاه‌های داخل ایران را فراهم کند. از سوی دیگر یکی از راه‌های دیگر درآمدزایی اقتصاد فوتبال، بخشودگی مالیاتی است و با توجه به اینکه باشگاه‌ها به فوتبال و جوانان خدمت می‌کنند، اداره دارایی می‌تواند این بخشودگی را شامل آنها کند.بر اساس قوانین مالیاتی، برخی شرکت‌ها می‌تواند بخشی از مالیات خود را در ورزش هزینه کنند و باید کاری کنیم که در این زمینه اقدامات مورد نیاز عملیاتی شود. باشگاه‌هایی نظیر سپاهان و ذوب‌آهن، مالیات‌های بسیار سنگینی پرداخت می‌کنند اما در صورتی که امکان بخشودگی مالیاتی برای آنها فراهم شود، اقتصاد فوتبال ما به میزان قابل توجهی رشد خواهد کرد و این موضوع بسیار اهمیت دارد.

دنیای اقتصاد: به نظرتان در این راستا چه موضوعات مهم دیگری نیز مد نظر قرار می‌گیرد؟

موضوع بیمه بازیکنان یکی از مسائل دیگر است و اگر مسئله بیمه آنها رعایت شود، می‌تواند کمک زیادی برای آن باشد که باشگاه‌ها هزینه‌های گزافی را در حوزه درمان بازیکنان، عمل جراحی آنها و بهبود مصدومیت آنها متحمل نمی‌شوند.

دنیای اقتصاد: آیا تربیت بازیکنان جوان نیز در این حوزه می‌تواند به عنوان یک مسئله تأثیرگذار مطرح شود؟

البته. در این بخش توجه به مدارس فوتبال در پایه و اساس برای درآمدزایی باشگاه‌های بزرگ بسیار اهمیت دارد. موضوع استعدادیابی نیز یکی دیگر از مسائل مهم است که باید به آن توجه جدی صورت داد زیرا در دنیا، درآمدزایی بسیاری از این بخش صورت می‌گیرد.امروزه در جهان افرادی که استعدادیابی کرده و بازیکنان مختلفی را پرورش می‌دهند، می‌توانند در قراردادهای آینده این بازیکن تأثیرگذار باشد. با این حال، در ایران این موضوع مورد توجه نیست و حق رشد چندان به صورت جدی مورد توجه قرار داده نشده و مربیانی که بازیکنان را پرورش می‌دهند، چیزی از آن دریافت نمی‌کنند.در صورتی که بخشی از حق رشد بازیکنان به مربیان آنها پرداخت شود، آنها برای تربیت بازیکنان جوان بیش از گذشته ترغیب می‌شوند و این موضوع زمینه توسعه فوتبال را در بخش‌های مختلف فراهم می‌کند بنابراین باید در این حوزه نیز اقداماتی مهم و اساسی ترتیب داد تا مشکلات را به حداقل رساند.