گفت‌وگو با «فاطمه جمیلی» ، کارآفرین و رئیس هیأت مدیره اتحادیه تعاونی‌های بانوان خراسان رضوی:
مجلس آینده به کارآفرینی و اشتغال توجه ویژه داشته باشد
دنیای اقتصاد، سیدمهرداد امیرکلالی- سنت‌ها، مسائل فرهنگی و عدم‌دسترسی زنان به منابع دانش، عوامل محدودکننده توانمندی زنان برای مشارکت در امور اقتصادی و اجتماعی است و این محدودیت‌ها مانع رقابت زنان با مردان در اقتصاد شده است. از طرفی دانش، نو‌آوری و خلاقیت از دستمایه‌های کاهش فقر و توانمندسازی است و علاوه بر آن با تکیه بر آن‌ها می‌توان حضور زنان را در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی گسترش داد. زنان و دختران ایرانی با توجه به اینکه در عرصه‌های اجتماعی، فعالیت‌های اقتصادی مختلفی انجام می‌دهند، اما یکی از اولویت‌های اساسی آنان نقش و رسالت فرهنگ‌سازی در خانواده است، رسالتی که به‌عنوان یک مادر، یک همسر و در قالب کسی‌که می‌تواند بر فرهنگ یک جامعه تاثیرگذار باشد، مطرح می‌شود.
دنیای اقتصاد، سیدمهرداد امیرکلالی- سنت‌ها، مسائل فرهنگی و عدم‌دسترسی زنان به منابع دانش، عوامل محدودکننده توانمندی زنان برای مشارکت در امور اقتصادی و اجتماعی است و این محدودیت‌ها مانع رقابت زنان با مردان در اقتصاد شده است. از طرفی دانش، نو‌آوری و خلاقیت از دستمایه‌های کاهش فقر و توانمندسازی است و علاوه بر آن با تکیه بر آن‌ها می‌توان حضور زنان را در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی گسترش داد. زنان و دختران ایرانی با توجه به اینکه در عرصه‌های اجتماعی، فعالیت‌های اقتصادی مختلفی انجام می‌دهند، اما یکی از اولویت‌های اساسی آنان نقش و رسالت فرهنگ‌سازی در خانواده است، رسالتی که به‌عنوان یک مادر، یک همسر و در قالب کسی‌که می‌تواند بر فرهنگ یک جامعه تاثیرگذار باشد، مطرح می‌شود.
تلاش برای افزایش میزان آگاهی میان سیاست‌گذاران و تصمیم سازان محلی و ملی نسبت به نقش محوری زنان در اجتماع باید از اولویت‌های فعالان عرصه حقوق زنان باشد. با مشارکت دادن زنان و دختران در مدیریت اجتماع و بهکارگیری آنان به‌عنوان ناظر در مسائل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، آن‌ها قادر خواهند بود ظرفیت‌های خود را در ارزیابی، بررسی و ایفای نقش برای ایجاد تغییراتی در اجتماع بالا ببرند. حضور فعال زنان در عرصه‌های اقتصادی امری مهم در سنجش میزان توسعه‌یافتگی یک کشور و میزان اهمیت زنان در آن کشور است. نقش زنان در توسعه مستقیما به اهداف توسعه اجتماعی و اقتصادی بستگی داشته و موجب تحول جوامع انسانی می‌شود. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم توجه به فعالیت‌های اقتصادی بانوان افزایش یافت و آن‌طورکه مولاوردی، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده اذعان کرده دولت یازدهم طرح‌های جامعی برای توانمندسازی اقتصادی زنان کشور دارد که این برنامه‌ها از طریق توسعه خوداشتغالی، مشاغل مبتنی بر آی‌تی، مشاغل خانگی و کارآفرینی با حمایت دولت موردتاکید قرار گرفته است.
همچنین مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری خراسان رضوی در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که براساس پیش‌بینی برنامه پنجم توسعه نرخ مشارکت اقتصادی بانوان خراسان‌رضوی ۱۵ درصد بوده است که در حال حاضر این نرخ در خراسان رضوی ۱۵.۷ درصد است. با این حال باید به انتظار نشست و نتایج این برنامه‌ها را مشاهده کرد. به همین منظور با فاطمه جمیلی، کارآفرین برتر خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم. او که دانشجوی دکترای مهندسی نساجی است، نزدیک به ۲۰ سال در حوزه صنعت نساجی فعالیت کرده است. جمیلی، رئیس هیأت مدیره اتحادیه تعاونی‌های بانوان خراسان رضوی و عضو هیأت رئیسه خانه صنعت و معدن شهرستان چناران است. از او درباره مشکلات صنعت نساجی در استان پرسیدیم که در پاسخ به معضلاتی اشاره کرد که همگی به روال سیستم دولتی مربوط می‌شود. جمیلی روند تلاش‌های دولت یازدهم برای بهبود وضعیت اقتصادی را مثبت ارزیابی می‌کند و به‌عنوان یک کارآفرین زن در عرصه اقتصادی، باور دارد زنان باید به توانمندی‌های خود تکیه کنند و دست به اقدامات بزرگی بزنند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
به‌نظرشما صنعت نساجی در سطح استان چه مشکلاتی دارد؟
صنعت نساجی به‌دلیل نیاز مردم یکی از مهم‌ترین صنایع کشور است، بدین معنی که مردم به پوشاک و البسه نیاز مبرم دارند. در شرایط بحرانی شدید به‌سر می‌بریم و قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته است و کارخانجات تولیدی در بخش‌های مختلف با ظرفیت بسیار پایین و زیان‌آور مشغول به فعالیت هستند و فعالیت تعداد زیادی از کارخانجات متوقف شده، برخی به صورت کج‌دار و مریز به تولید ادامه می‌دهند تا فقط در این عرصه، باقی بمانند. همچنین تولید پوشاک در کشور نسبت به نیاز مردم در سطح پایینی قرار دارد و با توجه به نیاز بالا، واردات پوشاک در کشور صورت می‌گیرد. رکود تا به‌حال به این گستردگی نبوده است، همچنین قوانین دست و پا گیری برای بهکارگیری کارگران وجود دارد و کارفرمایان برای افزایش تعداد کارگران ترس و واهمه دارند. طبق آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، سرانه هزینه پوشاک خانوار ۱.۵ میلیون تومان است و با احتساب ۲۲.۸ میلیون خانوار، ارزش بازار پوشاک ایران مبلغی حدود ۱۱ میلیارد دلار است. همچنین ارزش تولیدات داخلی ۳۰۰ هزار تنی، ۴.۵ میلیارد دلار است و در عین حال، سالانه رقمی حدود ۲.۵ میلیارد دلار پوشاک از طریق غیررسمی و غیرقانونی وارد کشور می‌شود.
چرا قیمت تمام‌شده محصولات نساجی ایرانی بالاست؟
کمبود شدید نقدینگی، فشارهای بیش از حد و سختی قوانین کار، بیمه و اموراجتماعی ، مالیاتی، عدم‌همکاری و تعامل بانک‌ها با صنعت نساجی و انتظار نسبتاً طولانی اتمام دوران تحریم، دست به دست هم داده‌اند. بدین معنی که صنعتگران بهره‌های بانکی بالا یعنی حدود ۲۸ درصد سود بانکی می‌پردازند و هیچ صنعتی این مقدار ارزش افزوده ندارد که بتواند این سود بانکی را پوشش دهد. علاوه بر این مبلغ تامین اجتماعی بالاست و با وجود عدم‌پوشش مناسب، کارفرما باید ۳۰ درصد از سرمایه‌اش را برای بیمه تامین اجتماعی کارگران بپردازد. همچنین در تمام دنیا ارزش افزوده از مصرف کننده نهایی اخذ می‌شود اما در ایران هزینه پرداخت ارزش افزوده برعهده کارفرماست یعنی تولیدکننده باید ۹ درصد نیز به‌عنوان مالیات بر ارزش افزوده بپردازد. بنابراین قیمت تمام‌شده محصول قابل مقایسه با جنس خارجی نیست.
این مسائل به حوزه وظایف دولت مربوط می‌شود. آیا تا به امروز اقدامی برای رفع این مشکلات از سوی دستگاه‌های دولتی در سطح استان صورت گرفته است؟
در جلسات انجمن مدیران نساجی، مشکلات به مقامات دولتی انتقال و وعده‌هایی نیز داده می شود اما در عمل آنچنان تغییرات خاصی مشاهده نمی‌شود. طی این دو سال که از عمر دولت یازدهم می‌گذرد تا حدودی اقدامات مثبتی به‌خصوص در زمینه رفع تحریم‌ها صورت گرفته است. به‌خاطر دارم که سال گذشته ایران از کشور هند مبلغ سنگینی طلب داشت اما به‌دلیل تحریم همه آن مبلغ تبدیل به نخ و حجم زیادی نخ وارد کشور شد که باعث ضرر به صنایع ریسندگی کشور شد.
در بحث سرمایه‌گذاری وضعیت چگونه است؟
رفت‌وآمد هیأت‌های تجاری در کشور بسیار خوب ارزیابی می‌شود اما درصورتی‌که این رفت‌وآمدها به سرمایه‌گذاری بلند مدت در ایران ختم شودمثمر ثمر است. در غیر این‌صورت ایران به محل فروش محصولات خارجی تبدیل می‌شود. اما معضل قاچاق باید حل شود، اگر واردات به‌صورت قاچاقی نباشد ممکن است تولیدکننده ایرانی رقابت کند اما اگر واردات قاچاق صورت بگیرد مسلما به ضرر تولیدکننده ایرانی است. به‌نظر می‌رسد مقابله با پدیده قاچاق نیازمند هماهنگی و همکاری همه‌جانبه کلیه بخش‌های دولتی و بخش خصوصی است تا ضمن هدایت واردات به سمت واردات رسمی و قانونی، برای تقویت تولید داخلی پوشاک نیز اقدام شود.
به‌طورکلی اقدامات دولت را در زمینه بهبود وضعیت صنایع و ایجاد اشتغال چطور ارزیابی می‌کنید؟
اقدامات خوبی در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان انجام دادند و استراتژی دولت این است که این شرکت‌ها اقتصاد کشور را نجات دهند. تسهیلات خوبی برای این نوع شرکت‌ها درنظر گرفته شده و امیدوارم با این روند وضعیت اشتغال بهتر شود.
با توجه به اینکه شما به‌عنوان یک زن در عرصه فعالیت‌های اقتصادی حضور پررنگی دارید. نظرتان درباره توانمندی اقتصادی و اجتماعی زنان در جامعه چیست؟
بنده نگاه جنسیتی را در هیچ زمینه‌ای مثبت نمی‌دانم اما با این مسأله که نقش زنان را نادیده بگیریم، مخالف هستم. بنابراین باید مشارکت زنان افزایش پیدا کند و طبق فرمایش رهبر فقید انقلاب، زنان باید در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی حضور داشته باشند. زنان ایرانی باید در عرصه فعالیت‌های مدیریتی و اجرایی دیده شوند البته این موضوع به باور زنان نیز مرتبط است؛ یعنی زنان ایرانی تنها وظیفه خود را خانه‌داری ندانند و باور داشته باشند که توانمندی‌های آنان بیش از این مسائل است. باور نداشتن زنان نسبت به توانمندی‌هایی که دارند مربوط به ریشه‌های فرهنگی در خانواده‌هاست.
در ایامی هستیم که حال و هوای انتخاباتی دارد و مدت کمی به انتخابات مجلس باقی مانده است. شما به‌عنوان یک فعال اقتصادی چه انتظاراتی از مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده در کشور دارید؟
مسلما نمایندگان باید به وضعیت اقتصادی مملکت توجه ویژه‌ای داشته باشند و از این طریق قوانینی وضع کنند که تقویت کارآفرینی در کشور موردتوجه قرار بگیرد. برای کارآفرین ارزش و اعتبار قائل شوند و موانع کار را برطرف کنند. بیشتر آسیب‌های اجتماعی مربوط به معضل بیکاری است؛ مجلس بعدی باید برای حل این مسأله همت جدی داشته باشد.
تلاش برای افزایش میزان آگاهی میان سیاست‌گذاران و تصمیم سازان محلی و ملی نسبت به نقش محوری زنان در اجتماع باید از اولویت‌های فعالان عرصه حقوق زنان باشد. با مشارکت دادن زنان و دختران در مدیریت اجتماع و بهکارگیری آنان به‌عنوان ناظر در مسائل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، آن‌ها قادر خواهند بود ظرفیت‌های خود را در ارزیابی، بررسی و ایفای نقش برای ایجاد تغییراتی در اجتماع بالا ببرند. حضور فعال زنان در عرصه‌های اقتصادی امری مهم در سنجش میزان توسعه‌یافتگی یک کشور و میزان اهمیت زنان در آن کشور است. نقش زنان در توسعه مستقیما به اهداف توسعه اجتماعی و اقتصادی بستگی داشته و موجب تحول جوامع انسانی می‌شود. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم توجه به فعالیت‌های اقتصادی بانوان افزایش یافت و آن‌طورکه مولاوردی، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده اذعان کرده دولت یازدهم طرح‌های جامعی برای توانمندسازی اقتصادی زنان کشور دارد که این برنامه‌ها از طریق توسعه خوداشتغالی، مشاغل مبتنی بر آی‌تی، مشاغل خانگی و کارآفرینی با حمایت دولت موردتاکید قرار گرفته است.
همچنین مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری خراسان رضوی در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که براساس پیش‌بینی برنامه پنجم توسعه نرخ مشارکت اقتصادی بانوان خراسان‌رضوی ۱۵ درصد بوده است که در حال حاضر این نرخ در خراسان رضوی ۱۵.۷ درصد است. با این حال باید به انتظار نشست و نتایج این برنامه‌ها را مشاهده کرد. به همین منظور با فاطمه جمیلی، کارآفرین برتر خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم. او که دانشجوی دکترای مهندسی نساجی است، نزدیک به ۲۰ سال در حوزه صنعت نساجی فعالیت کرده است. جمیلی، رئیس هیأت مدیره اتحادیه تعاونی‌های بانوان خراسان رضوی و عضو هیأت رئیسه خانه صنعت و معدن شهرستان چناران است. از او درباره مشکلات صنعت نساجی در استان پرسیدیم که در پاسخ به معضلاتی اشاره کرد که همگی به روال سیستم دولتی مربوط می‌شود. جمیلی روند تلاش‌های دولت یازدهم برای بهبود وضعیت اقتصادی را مثبت ارزیابی می‌کند و به‌عنوان یک کارآفرین زن در عرصه اقتصادی، باور دارد زنان باید به توانمندی‌های خود تکیه کنند و دست به اقدامات بزرگی بزنند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
به‌نظرشما صنعت نساجی در سطح استان چه مشکلاتی دارد؟
صنعت نساجی به‌دلیل نیاز مردم یکی از مهم‌ترین صنایع کشور است، بدین معنی که مردم به پوشاک و البسه نیاز مبرم دارند. در شرایط بحرانی شدید به‌سر می‌بریم و قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته است و کارخانجات تولیدی در بخش‌های مختلف با ظرفیت بسیار پایین و زیان‌آور مشغول به فعالیت هستند و فعالیت تعداد زیادی از کارخانجات متوقف شده، برخی به صورت کج‌دار و مریز به تولید ادامه می‌دهند تا فقط در این عرصه، باقی بمانند. همچنین تولید پوشاک در کشور نسبت به نیاز مردم در سطح پایینی قرار دارد و با توجه به نیاز بالا، واردات پوشاک در کشور صورت می‌گیرد. رکود تا به‌حال به این گستردگی نبوده است، همچنین قوانین دست و پا گیری برای بهکارگیری کارگران وجود دارد و کارفرمایان برای افزایش تعداد کارگران ترس و واهمه دارند. طبق آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، سرانه هزینه پوشاک خانوار ۱.۵ میلیون تومان است و با احتساب ۲۲.۸ میلیون خانوار، ارزش بازار پوشاک ایران مبلغی حدود ۱۱ میلیارد دلار است. همچنین ارزش تولیدات داخلی ۳۰۰ هزار تنی، ۴.۵ میلیارد دلار است و در عین حال، سالانه رقمی حدود ۲.۵ میلیارد دلار پوشاک از طریق غیررسمی و غیرقانونی وارد کشور می‌شود.
چرا قیمت تمام‌شده محصولات نساجی ایرانی بالاست؟
کمبود شدید نقدینگی، فشارهای بیش از حد و سختی قوانین کار، بیمه و اموراجتماعی ، مالیاتی، عدم‌همکاری و تعامل بانک‌ها با صنعت نساجی و انتظار نسبتاً طولانی اتمام دوران تحریم، دست به دست هم داده‌اند. بدین معنی که صنعتگران بهره‌های بانکی بالا یعنی حدود ۲۸ درصد سود بانکی می‌پردازند و هیچ صنعتی این مقدار ارزش افزوده ندارد که بتواند این سود بانکی را پوشش دهد. علاوه بر این مبلغ تامین اجتماعی بالاست و با وجود عدم‌پوشش مناسب، کارفرما باید ۳۰ درصد از سرمایه‌اش را برای بیمه تامین اجتماعی کارگران بپردازد. همچنین در تمام دنیا ارزش افزوده از مصرف کننده نهایی اخذ می‌شود اما در ایران هزینه پرداخت ارزش افزوده برعهده کارفرماست یعنی تولیدکننده باید ۹ درصد نیز به‌عنوان مالیات بر ارزش افزوده بپردازد. بنابراین قیمت تمام‌شده محصول قابل مقایسه با جنس خارجی نیست.
این مسائل به حوزه وظایف دولت مربوط می‌شود. آیا تا به امروز اقدامی برای رفع این مشکلات از سوی دستگاه‌های دولتی در سطح استان صورت گرفته است؟
در جلسات انجمن مدیران نساجی، مشکلات به مقامات دولتی انتقال و وعده‌هایی نیز داده می شود اما در عمل آنچنان تغییرات خاصی مشاهده نمی‌شود. طی این دو سال که از عمر دولت یازدهم می‌گذرد تا حدودی اقدامات مثبتی به‌خصوص در زمینه رفع تحریم‌ها صورت گرفته است. به‌خاطر دارم که سال گذشته ایران از کشور هند مبلغ سنگینی طلب داشت اما به‌دلیل تحریم همه آن مبلغ تبدیل به نخ و حجم زیادی نخ وارد کشور شد که باعث ضرر به صنایع ریسندگی کشور شد.
در بحث سرمایه‌گذاری وضعیت چگونه است؟
رفت‌وآمد هیأت‌های تجاری در کشور بسیار خوب ارزیابی می‌شود اما درصورتی‌که این رفت‌وآمدها به سرمایه‌گذاری بلند مدت در ایران ختم شودمثمر ثمر است. در غیر این‌صورت ایران به محل فروش محصولات خارجی تبدیل می‌شود. اما معضل قاچاق باید حل شود، اگر واردات به‌صورت قاچاقی نباشد ممکن است تولیدکننده ایرانی رقابت کند اما اگر واردات قاچاق صورت بگیرد مسلما به ضرر تولیدکننده ایرانی است. به‌نظر می‌رسد مقابله با پدیده قاچاق نیازمند هماهنگی و همکاری همه‌جانبه کلیه بخش‌های دولتی و بخش خصوصی است تا ضمن هدایت واردات به سمت واردات رسمی و قانونی، برای تقویت تولید داخلی پوشاک نیز اقدام شود.
به‌طورکلی اقدامات دولت را در زمینه بهبود وضعیت صنایع و ایجاد اشتغال چطور ارزیابی می‌کنید؟
اقدامات خوبی در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان انجام دادند و استراتژی دولت این است که این شرکت‌ها اقتصاد کشور را نجات دهند. تسهیلات خوبی برای این نوع شرکت‌ها درنظر گرفته شده و امیدوارم با این روند وضعیت اشتغال بهتر شود.
با توجه به اینکه شما به‌عنوان یک زن در عرصه فعالیت‌های اقتصادی حضور پررنگی دارید. نظرتان درباره توانمندی اقتصادی و اجتماعی زنان در جامعه چیست؟
بنده نگاه جنسیتی را در هیچ زمینه‌ای مثبت نمی‌دانم اما با این مسأله که نقش زنان را نادیده بگیریم، مخالف هستم. بنابراین باید مشارکت زنان افزایش پیدا کند و طبق فرمایش رهبر فقید انقلاب، زنان باید در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی حضور داشته باشند. زنان ایرانی باید در عرصه فعالیت‌های مدیریتی و اجرایی دیده شوند البته این موضوع به باور زنان نیز مرتبط است؛ یعنی زنان ایرانی تنها وظیفه خود را خانه‌داری ندانند و باور داشته باشند که توانمندی‌های آنان بیش از این مسائل است. باور نداشتن زنان نسبت به توانمندی‌هایی که دارند مربوط به ریشه‌های فرهنگی در خانواده‌هاست.
در ایامی هستیم که حال و هوای انتخاباتی دارد و مدت کمی به انتخابات مجلس باقی مانده است. شما به‌عنوان یک فعال اقتصادی چه انتظاراتی از مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده در کشور دارید؟
مسلما نمایندگان باید به وضعیت اقتصادی مملکت توجه ویژه‌ای داشته باشند و از این طریق قوانینی وضع کنند که تقویت کارآفرینی در کشور موردتوجه قرار بگیرد. برای کارآفرین ارزش و اعتبار قائل شوند و موانع کار را برطرف کنند. بیشتر آسیب‌های اجتماعی مربوط به معضل بیکاری است؛ مجلس بعدی باید برای حل این مسأله همت جدی داشته باشد.
ارسال نظر