لیست سیاه برای تصادفی‌هایی که صفر می‌زنند
«لیست سیاه» برای خودروهایی که معاملات آنها غیرقانونی به شمار می‌رود، اگرچه در سیستم پلیس راهنمایی و رانندگی وجود دارد اما اخیرا برخی فعالان بازار خودرو نیز برای همکاری با پلیس در تکمیل این لیست اعلام آمادگی کرده‌اند. بر این اساس خودروهایی که تصادف‌های شدید داشته‌اند و اصطلاحا اتاق آنها دو تکه شده است، سقف‌ یا ستون‌های آنها برش خورده یا تعویضی است، خودروهای استوک یا آنهایی که اتاقشان به صورت غیرقانونی تعویض شده است یا برش شماره شاسی دارند (اصطلاحا شماره شاسی آنها دست‌کوب است) وارد این لیست سیاه شده تا دیگر امکان تعویض شماره پلاک نداشته باشند.
به عقیده فعالان بازار با شناسایی خودروهایی که از آنها یاد شد، این خودروها دیگر امکان تعویض پلاک نخواهند داشت و معامله آنها غیر ممکن خواهد بود. به این ترتیب با ورود این خودروها به لیست سیاه، تا زمانی که عمر این خودروها به پایان برسد و اسقاط شوند، به نام آخرین صاحب خود باقی خواهند ماند و دیگر امکان انتقال به دیگری نخواهند داشت.
لیست سیاه خودروهایی که سالم نیستند از آنجایی اهمیت دارد که بسیاری از این دست خودروها با نام خودروی صفر یا بدون مشکل به مشتریانی که ممکن است تخصص فنی کافی نداشته باشند فروخته می‌شوند.
شکایت‌های فراوانی که در این زمینه به دادسراها می‌رود خود بیانگر ضرورت فعال‌تر شدن این لیست سیاه است. بر همین اساس در دادسراها پرونده‌هایی باز شده است که مالباختگان در اظهارات خود به کارآگاهان گفته‌اند که از طریق آگهی منتشر شده در روزنامه خودرویی را از افرادی خریداری کرده‌اند که بعدا متوجه مشکلات آن شده‌اند. افرادی از این دست که معمولا در ابتدای معامله متوجه نقص خودرو نمی‌شوند پس از مدت کوتاهی متوجه این موضوع می‌شوند که خودرویی که تحت‌عنوان «خودرو بدون ‌تصادف و در حد صفر» به آنها فروخته شده در واقع خودرویی چپی، تصادفی و بازسازی ‌شده است.
خودروهایی با ظاهر فریبنده
شواهد نشان می‌دهد بسیاری از مشتریان هنگام معامله اصلا متوجه نقص خودرو نمی‌شوند زیرا کلاهبرداران ظاهر خودرو را به حدی سالم از آب درمی‌آورند که اصلا به‌نظر نمی‌رسد دستکاری‌شده باشد.
تجربه‌هایی از این دست ممکن است برای افراد بسیاری تکرار شده باشد زیرا فروش خودروهای تصادفی یا چپی به جای خودروهای نو، جریانی است که توسط باندهای حرفه‌ای انجام می‌شود. بیشتر افرادی که فریب این کلاهبرداران را می‌خورند به قدری جذب ظاهر این خودروها می‌شوند که ممکن است بعدا از طریق قولنامه‌ به مشکلات خودروی خریداری شده پی ببرند. برای مثال برخی از مالباختگان پس از اینکه به نشانی‌های درج شده در قولنامه مراجعه کرده‌اند، متوجه شده‌اند تمامی آدرس‌های فروشندگان خودرو واهی است و شماره تلفن‌های اعلام شده در روزنامه نیز خاموش هستند.
بنابراین با رایج شدن چنین شیوه‌هایی از کلاهبرداری، برخی فعالان در مراکز خرید و فروش خودرو اعلام آمادگی کرده‌اند که در صورت مشاهده خودروهایی از این دست در مراکز خرید و فروش رسمی خودرو، آنها را به پلیس معرفی کنند.
داود اسماعیلی کارشناس و فعال در بازار خودرو در این زمینه به «آخر هفته» می‌گوید: پلیس سیستمی دارد که براساس آن، هنگام شماره‌گذاری اگر تصادفی بودن خودرویی که به‌عنوان خودروی صفر معرفی شده است محرز شود، از شماره‌گذاری آن جلوگیری و وارد لیست سیاه می‌شود. اما از نظر این کارشناس با رشد کلاهبرداری‌هایی که به آنها اشاره شد، چنانچه فعالان مراکز خرید و فروش خودرو نیز در تکمیل این لیست سیاه به کمک پلیس بیایند، درصد کلاهبرداری‌ها نیز کاهش خواهد یافت. از آنجایی که این نوع کلاهبرداری سود خوبی به همراه دارد، به عقیده کارشناسان، جلوگیری از معاملاتی از این دست با تکمیل این لیست سیاه سهل‌تر خواهد بود، زیرا در غیر این صورت کلاهبرداران شگردهای جدیدتری برای فروش این خودروها به کار خواهند بست.
سودهای میلیونی از خودروهای تصادفی
اما شگرد فعلی کلاهبرداران برای معامله خودروهای تصادفی این است که آنها بعد از اینکه کارهای مقدماتی را انجام می‌دهند و مشتری را پیدا می‌کنند، هنگام معامله دونفر از اعضای گروه کلاهبرداران در معامله دخالت می‌کنند و برای بازارگرمی پیشنهاد می‌دهند که خودرو را به قیمت بالاتری خریداری کنند. به این ترتیب کلاهبردارها با این شگرد خودروهای تصادفی را به قیمت هشت‌ تا 10 میلیون ‌تومان بالاتر از قیمت واقعی به ‌فروش می‌رسانند و برای اینکه ردی از خود به‌جا نگذارند، آدرس‌های جعلی در قولنامه ثبت می‌کنند.
بر این اساس چنانچه کارشناسان مراکز خرید و فروش خودرو نیز در زمینه شناسایی‌ خودروهای تصادفی فعال شوند، با توجه به حجم خودروهایی که وارد این مراکز می‌شوند، امکان شناسایی بیشتری برای این خودروها وجود خواهد داشت. برای مثال در مرکز خریدی مانند چیتگر که روزانه به‌صورت گردشی هفت هزار خودرو وارد آن می‌شود و ۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو نیز می‌تواند به صورت ثابت در آن وجود داشته باشد،‌ ممکن است تخلفات فراوانی روی دهد. به این ترتیب به عقیده اسماعیلی چنانچه کارشناسان قانونی خودرو (که دارای شماره پروانه رسمی در مراکز خرید و فروش خودرو هستند) در این مرکز خرید ۱۸ هکتاری و امثال آن در صورت شناسایی موارد تخلف بتوانند آن را به پلیس اطلاع دهند، شناسایی خودروهای تصادفی که قصد فروش با تکیه به راهکارهای متقلبانه دارند بسیار راحت‌تر خواهد بود.
به گفته اسماعیلی با توجه به اینکه بسیاری از کلاهبرداران با ورود به مراکز خرید و فروش بزرگ و شلوغ، قصد سوءاستفاده از شلوغی این مراکز خرید و فروش را دارند، چنانچه کارشناسان قانونی حاضر در این مراکز متوجه تخلف کلاهبرداران شوند، می‌توانند آن را به پلیس اطلاع دهند و لیست سیاه پلیس را بیش از پیش تکمیل کنند. به گفته این کارشناس خودرو، چنانچه در این مراکز خرید و فروش به مواردی برخورد شود که خودروهای تصادفی با نام خودرو صفر در حال معامله است، نه تنها خودروی یادشده دیگر حق معامله نخواهد داشت، بلکه با معرفی این خودرو به پلیس، برای همیشه وارد لیست سیاه خواهد شد. اما راه‌کار خروج چنین خودروهایی از لیست سیاه این است که خودروهای یادشده با مراجعه به نمایندگی‌های رسمی، اقدام به تعمیر اساسی خودرو خود کرده و آن را برای معامله‌ سالم آماده کنند.