کدام خودروساز خارجی پشت در است؟
برخی از کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو معتقدند که سرمایه‌گذاران و خودروسازان خارجی که تمایل شدید به حضور در بازار ایران دارند این روزها اخبار مذاکرات هسته‌ای را با وسواس زیادی دنبال می‌کنند. آنها با به‌کارگیری این اصصلاح یکه مسابقه‌ای میان خودروسازان خارجی برای ورود به بازار خودرو ایران شکل گرفته، به نوعی از اشتیاق خودروسازان مذکور به بازار کشورمان سخن می‌گویند. در این بین تنها دست‌اندرکاران یا خودروسازان کشورمان نیستند که از اشتیاق خارجی‌ها برای حضور در بازار ایران می‌گویند بلکه خبرگزاری یا رسانه‌های خارجی نیز در گزارش و یادداشت‌های زیادی به این نکته اشاره کرده‌اند. به‌طوری‌که حتی چندی پیش یک نشریه فرانسوی، آماده باش دولت فرانسه به صنعتگران و تولیدکنندگان این کشور برای عزیمت به بازار‌های ایران را فاش کرد. هر چند دولت فرانسه در طول مذاکرات سنگ‌اندازیی‌هایی برای رسیدن به یک توافق جامع انجام داد اما ظاهرا لغو تحریم‌ها برای این کشور منافع بیشتری دربردارد.


بنابراین به نظر می‌رسد که با توافق هسته‌ای شاهد حضور شرکا یا خودروسازان خارجی باشیم که حساب ویژه‌ای روی بازار ایران حساب بازکرده‌اند. در این بین هر چند برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو و خودروسازان با اشاره به ملی‌گرایی در صنعت خودرو طی یک دهه گذشته تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر صنعت خودرو را بسیار اندک می‌خوانند اما خروج بزرگان خودروسازی و ضرر و زیان‌هایی که متوجه این صنعت شد را نباید نادیده گرفت.
در واقع تحریم‌های بین‌المللی سبب شد خودروسازان ایرانی شرکای خارجی خود را از دست بدهند.

تا پیش از تحریم‌ها، خودروسازان بزرگی مانند فولکس واگن، هیوندایی، پژو، رنو و نیسان حضوری کم و بیش در خودروسازی ایران داشتند و نتیجه این «حضور»، تولید و عرضه محصولاتی با کیفیت و مورد رضایت مشتریان بود. این در حالی بود که پس از اعمال تحریم‌های بین‌المللی، بزرگان خودروسازی دنیا یک به یک از ایران رفتند. این اتفاق، پیامدهای منفی زیادی به دنبال داشت، چه آنکه نه تنها کیفیت خودروهای تولید داخل افت کرد، بلکه با تحریم صنعت خودرو تولید نیز به شدت کاهش یافت. در هر صورت آنچه مشخص است شرکای پیشین خودروسازی کشور ظاهرا علاقه بیشتری به حضور دوباره در ایران دارند. شرکت پژو پس از 24 سال حضور در ایران و داشتن سهم زیادی از بازار خودرو کشورمان با تشدید تحریم‌ها و خرید بخشی از سهام این شرکت توسط جنرال موتورز مجبور به ترک ایران شد حال آنکه جدایی این شرکت فرانسوی از ایران خودرو باعث تحمل ضررو زیان‌هایی به این شرکت و هم شریک ایرانی آن شد.

از سوی دیگر شرکت رنو نیز اگر چه به‌طور کامل ایران را ترک نکرد اما تحت تاثیر تحریم‌ها و مشکلاتی که بابت نقل و انتقالات پولی ایجاد شد فعالیت خود را بسیار محدود کرد. از سوی دیگر همان‌طور که گفتیم خودروسازان مطرحی که در ایران شراکت داشتند یا خودرو مونتاژ می‌کردند نیز تحت تاثیر فشارهای وارده مجبور به ترک ایران شدند. اما حالا پس از نزدیک شدن به توافق هسته‌ای و احتمال لغو تحریم‌ها خبرهای خوشایندی از بازگشت بسیاری از خودروسازان به گوش می‌رسد. در این بین برخی خبرها از تقاضای ثبت شده خودروسازان کره‌جنوبی و ژاپن برای ورود به بازار ایران حکایت دارد. سوزوکی و نیسان در راس آنها قرار گرفته‌اند؛ این دو شرکت شریک ایران خودرو و پارس خودرو بودند و خودروهای باکیفیتی را در ایران عرضه می‌کردند. پیش از این محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت و معدن نیز بر افزایش همکاری با خودروسازان ژاپنی تاکید کرده و به خودروسازان ایرانی گفته بود با طراحی‌های جدید خودروسازان ژاپنی آشنا شوند و با بهره‌گیری از تجربیات آنان، زمینه پیشرفت و نفوذ مشترک در بازارهای خارجی را فراهم کنند.

اما در این بین به جز سواری‌های ژاپنی که منتظر ورود به بازار ایران هستند، کامیون و خودروهای نیمه سنگین هم متقاضی ورود به بازار ایران چه به صورت همکاری در قالب جوینت ونچر و چه واردات به صورت فول CKD هستند. شرکت ایسوزو همکاری‌اش را با گروه بهمن عمق بخشیده و تصمیم دارد دست به سرمایه‌گذاری مشترک بزند؛ اگرچه این خودروساز، اکنون تولید 2 میلیون دستگاه سوزوکی در هند را در قالب سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت ماروتی در برنامه دارد، اما برای سوزوکی - ماروتی همکاری با خودروسازان ایرانی نیز جذاب است. اما در اروپا نیز خودروسازانی هستند که تمایل به حضور در ایران دارند که در بین آنها ورود دو شرکت دایملر و فولکس واگن قطعی به نظر می‌رسد. درحالی‌که فولکس واگن اعلام کرده است هیچ‌گونه فعالیت تجاری در ایران را آغاز نکرده و دایملر اعلام کرده به دقت وضعیت را پیگیری می‌کند و هر گونه معامله این شرکت یا ورود آن به ایران به نتایج مذاکرات بستگی خواهد داشت.


فایننشال‌اکسپرس در گزارشی در این زمینه عنوان کرده که برخی شرکت‌های آلمانی که تا پیش از تحریم‌ها کسب‌وکاری ۱۰ تا ۱۵ میلیون یورویی در ایران داشتند، بی‌صبرانه انتظار توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای گروه ۱+۵ را می‌کشند تا پروژه‌های بزرگی را در یکی از قدرت‌های خاورمیانه پیاده کنند. به‌عنوان مثال، شرکت فولکس واگن که بزرگ‌ترین خودروساز اروپا و سومین غول خودروسازی جهان به شمار می‌رود، با دقت اخبار مربوط به مذاکرات هسته‌ای را پیگیری می‌کند تا در ایران پس از تحریم، جایی برای خود داشته باشد.
همچنین شرکت دایملر نیز از مذاکرات هسته‌ای غافل نمانده و قصد دارد در صورت لغو تحریم‌ها علیه ایران، راهی بازار خودرو این کشور شود.


به گزارش این نشریه آن‌طور که یکی از مقامات ارشد آلمانی می‌گوید: «همزمان با نزدیک شدن به لحظات پایانی مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای گروه 1+5، وضعی شبیه به یک مسابقه قایقرانی پیش آمده و هر شرکتی در تلاش است خود را در بهترین موقعیت قرار دهد تا نخستین فردی باشد که با شلیک توپ به جلو حرکت می‌کند.»