حضور فیات در ایران با خودروهای ارزان

حسن کریمی سنجری

کارشناس صنعت خودرو

بعد از روشن شدن وضعیت شرکت پژو و نحوه ورودش به بازار خودروی ایران، این‌بار نوبت به یک برند ایتالیایی رسیده که به این بازار ارزشمند و سودآور ورود نماید. گروه FCA که شرکت فیات به‌عنوان ششمین خودروساز بزرگ دنیا با فروشی بالغ بر ۸۰ میلیارد یورو در سال، مهم‌ترین عضو آن است شامل مجموعه‌ای از برندهای بزرگ دنیای خودرو نظیر فیات، کرایسلر، مازراتی، فراری، دوج، جیپ، لانچیا و آلفارومئو است، که هرکدام به‌عنوان بخشی از این زیرمجموعه و با مدیریت ایتالیایی به تولید خود در نقاط مختلف دنیا ادامه می‌دهند.

در میان این گروه، فیات شرکتی است که بیشترین سرمایه‌گذاری خود را در خارج از ایتالیا انجام داده به‌طوری‌که آمریکای لاتین یکی از بزرگ‌ترین مراکز سرمایه‌گذاری این شرکت چند ملیتی محسوب می‌شود. فیات در مکزیک دو خط تولید احداث نموده و نقش پررنگی در توسعه صنعت خودروسازی این کشور توسعه نیافته ایفا کرده است. برزیل هم بخشی از توسعه خود در صنعت خودرو را به فیات مدیون است. در واقع تجارت خودرو در دنیا این روزها بسیار پیشروتر از سایر صنایع، نقش مهمی در ارتقای سطح رفاه و توسعه یافتگی کشورها ایفا می‌کند و دراین بین فیات به‌عنوان شرکتی مطرح است که ید طولایی در واگذاری حق امتیاز به شرکت‌ها و کشورهای مختلف بدون در نظر گرفتن سیاست‌های محلی آنها دارد.

به‌علاوه شرکت فیات با ترکیبی از برندهای موفق صنعت خودروسازی که پیش‌تر نام برخی از آنها ذکر گردید توانسته در توسعه بازار خود موفق عمل نماید. این شرکت از دهه ۱۹۷۰ تا همین اواخر یعنی سال ۲۰۰۹ همواره مالکیت برندهای صاحب نام دنیا در صنعت خودروسازی را به‌دست آورده است. مالکیت ۶۱ درصد از سهام کرایسلرو نزدیک به ۹۰ درصد از سهام گروه اویکو از جمله خریدهای مهم سال‌های اخیر فیات بوده است. فیات در حالی شرکت کرایسلر را تصاحب نمود که این شرکت آمریکایی در آستانه ورشکستگی قرارداشت اما امروزه با فروشی بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار یک شرکت سودآور برای گروه FCA محسوب می‌شود. این موضوع اتفاق نیفتاده مگر در سایه مدیریت سرجیو مارچیونه که با اقتدار توانسته سهم سودآوری شرکت‌های زیر مجموعه گروه را ارتقا بخشد.

اگرچه شرکت فیات در سال ۲۰۱۵ به‌میزان ۸ درصد، کاهش را در فروش محصولات خود نسبت به سال قبل از آن، تجربه کرد اما از آنجایی‌که علت اصلی این افت در فروش، توجه نکردن به تولید خودروهای شاسی‌بلند، کراس اور و وانت بوده است به همین دلیل در سال جدید میلادی تولید این دست از خودروها به‌عنوان یک رویکرد اساسی در استراتژی‌های شرکت فیات مورد توجه قرار گرفته است. یکی از ویژگی‌های بارز این شرکت ایتالیایی تولید خودروهای نسبتا ارزان‌قیمت است به‌طوری‌که در بین محصولات شرکت فیات مدل‌هایی از خودرو یافت می‌شود که با قیمتی معادل ۸ تا ۱۰ هزار دلار می‌تواند بخش مهمی از طبقات هرم تقاضا در بازار ایران را پاسخ دهد.

با این توضیحات به‌نظر می‌رسد انتخاب شرکت فیات به‌عنوان یک شریک تجاری، اقدامی استراتژیک و حساب شده است. به‌ویژه آنکه در میان خودروسازان بزرگ دنیا فیات شرکتی قابل اتکا به لحاظ پایداری در شراکت مطرح است و تقریبا در تمام مناطق ذکر شده حضوری موثر و فعال دارد. اما برای آنکه این انتخاب منجر به مشارکتی پایدار با تکیه بر مزیت‌های بازار و توانمندی‌های صنعت خودروسازی ایران گردد، متولیان این صنعت باید به اهمیت نقش بازار ایران در توسعه استراتژی‌های مالی شرکت‌های بزرگ خودروساز دنیا واقف باشند.

همان‌گونه که نگارنده بارها در نوشته‌های خود بر این موضوع تاکید کرده، با توجه به روند عرضه خودرو در دنیا نسبت به تقاضا، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که روند تقاضا از دهه ۲۰۲۰ به بعد دچار افت خواهد شد و فروش خودرو به عنوان چالشی جدی برای این شرکت‌ها مطرح خواهد بود. بر این اساس، ایجاد بازارهای جدید و تبدیل مشتریان بالقوه به خریداران وفادار خودرو، رویکردی است که خودروسازان بزرگ دنیا در پیش گرفته‌اند. چین، آمریکای لاتین، کشورهای منطقه اوراسیا و نهایتا ایران پس از برجام، مناطقی هستند که پتانسیل فروش بالایی در بازار خودرو دارند. شاید به همین دلیل و در واقع به‌منظور جبران کاهش فروش در بازارهای جهانی، شرکت فیات قصد دارد دامنه بازار خود را در مناطق یاد شده توسعه بخشد. قطعا ایران با بازاری با ارزش بالغ بر ۲۵ میلیارد دلار و مشتریانی که بسیار خودرو دوست هستند موقعیت مناسبی برای این شرکت فراهم نموده است تا بخشی از سرمایه‌های خود را به آن منتقل نماید. کارلو مکندا معاون وزیر توسعه ایتالیا در این مورد می‌گوید «ایران را به هشتمین تولیدکننده خودرو در جهان تبدیل می‌کنیم»، ادعایی که اگر چه به زبان آوردن آن ساده است ولی برای رسیدن به چنین جایگاهی قطعا نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زیر ساخت‌های این صنعت مولد خواهد بود.

البته باید به این نکته نیز توجه شود که برقراری یک مشارکت پایدار با شرکت فیات، بهره‌مندی بازار خودرو و صنعت خودروسازی ایران از طیف وسیعی از مدل‌ها و پلت‌فرم‌های این خودروساز بزرگ جهانی را به‌دنبال خواهد داشت. این امر به‌شرطی قابل تحقق خواهد بود که مشارکت با این شرکت خودروساز در سطحی وسیع و در حد یک ائتلاف صورت پذیرد. موضوعی که شاید تا به حال در هیچیک از قراردادهای مشارکت خودروسازی ایران با طرف‌های خارجی به آن توجه نشده است. در یک ائتلاف بر خلاف مشارکت محدود و در سطح ایجاد یک جوینت ونچر، تمامی بخش‌ها و زیرساخت‌های صنعت خودروسازی ایران مورد توجه قرار می‌گیرند و درواقع توسعه در تمامی ابعاد این صنعت از جمله صنعت قطعه سازی، تولید اجزای اصلی پلت‌فرم نظیر Power Train، دانش فنی طراحی و مدلینگ خودرو و سیستم‌های مدرن تولید رخ خواهد داد؛ نظیر آنچه در چین اتفاق افتاده است. این کشور با استفاده از مزیت‌ها و توانمندی‌های خود توانسته بخشی از سرمایه شرکت‌های بزرگ خودروسازی را به خود جذب نماید. درنتیجه شرکت فیات انتخاب درستی خواهد بود به شرط آنکه متولیان صنعت خودروسازی ایران نسبت به مزیت‌ها و توانمندی‌های صنعت و بازار خودروی ایران اشراف کامل داشته باشند.