از مجموع ۷۵۰۰ تن زباله که روزانه توسط شهروندان تهرانی تولید و جمع‌آوری می‌شود، تنها ۴ درصد از آن در قالب تنها زباله‌سوز موجود در تهران به انرژی برق تبدیل و بخش عمده ۹۶ درصدی زباله‌ها نیز بدون اینکه نقشه اقتصادی و زیست محیطی قابل قبولی را دنبال کنند، در مجتمع آرادکوه تهران دفن می‌شوند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»،‌ یکی از موضوعاتی که این روزها و به واسطه برگزاری نخستین مناظره‌ انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری داغ شده، تولید برق از زباله توسط شهرداری تهران است؛ موضوعی که برخی تصور می‌کنند صرفا در حد یک ادعا است و برخی نیز گزارش‌هایی از تحقق آن در اشل بسیار کوچک منتشر می‌کنند تا این ادعا را اثبات کنند. اما به راستی چه میزان از زباله‌های تولید شده شهروندان تهرانی به برق تبدیل می‌شود؟ محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه بعید می‌دانم برق تولیدی از زباله‌سوز تهران برای روشن نگه داشتن یک لامپ ۶۰ واتی هم کفایت کند، گفت: مشکل اینجاست که کارخانه تولید برق از زباله که با ظرفیت ۲۰۰ تن در کهریزک ساخته شده، اغلب روزهای سال تعطیل است و تنها برخی از روزهای هفته گویی به‌صورت نمادین فعالیت می‌کند. به گفته وی، حتی اگر این کارخانه به‌صورت ۲۴ ساعته و با تمام ظرفیت هم کار کند، قادر نیست ۳ درصد از ۷۵۰۰ تن زباله شهر تهران را به برق تبدیل کند.

حقانی در پاسخ به این سوال که مسوولان شهری عنوان کرده‌اند، وزارت نیرو برق تولیدی از زباله‌های شهر را نمی‌خرد، گفت: وزارت نیرو با شهرداری تفاهم‌نامه خرید برق امضا کرده اما از آنجایی که کارخانه تولید برق عمده روزها تعطیل بوده است و برقی تولید نکرده، وزارت نیرو نیز از خیر تفاهم‌نامه گذشته، چراکه این وزارتخانه نمی‌تواند منتظر بماند که آیا یک روز برقی از این کارخانه تولید شود یا نشود. در عین حال مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران با تشریح عملکرد زباله سوز شهر تهران، اعلام کرد: برق تولیدی توسط زباله‌سوز ۲۰۰ تنی تهران، ۳ مگاوات بوده و پاسخگوی نیازهای مجموعه آرادکوه (مرکز دفع پسماند کهریزک) است. به گفته چمران، علت عدم اجرای طرح‌های جدید در این حوزه قیمت پایین هر کیلووات برق است طوری که اکنون هر کیلووات برق ۶۵ تومان است. چمران با بیان اینکه مقرر شده بود وزارت نیرو برای اینکه کار زباله‌سوزها صرفه داشته باشد، هر کیلووات را ۱۵۰ تومان بخرد، اظهار کرد: هزینه اولیه برق در زباله سوزها هر کیلو وات ۴۵۰ تومان تمام می‌شود و نرخ ۶۵ تومانی کنونی سبب شده فعالیت زباله‌سوزها صرفه اقتصادی نداشته باشد.

در کنار این اظهارات، منصور باقرصاد، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران اظهارات متناقضی را عنوان کرده و گفته است: برق تولیدی این کارخانه به قیمت ۵۴۰ تومان برای هر کیلووات از سوی اداره برق خریداری می‌شود که ارزش کل برق تولیدی این کارخانه از زمان راه‌اندازی تاکنون حدود ۱۰ میلیارد تومان بوده است. این مقام مسوول در شهرداری تهران بر خلاف حقانی و برخی دیگر از اعضای شورای شهر معتقد است در تمام دنیا مدیریت پسماند یک شهر، هزینه‌زا بوده، نه درآمد زا. باقرصاد اعتقاد دارد طرح این موضوع که زباله‌سوز باید درآمد داشته باشد غیرکارشناسی است چرا که باید زباله‌ها بی‌خطر شود و این امر طبعا هزینه‌بر است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، مجموعه این اظهارات متناقض می‌تواند نشان‌دهنده نامناسب بودن فناوری استفاده شده در زباله‌سوز چینی کهریزک باشد که سبب شده فعالیت آن صرفه اقتصادی نداشته باشد و شهرداری نیز تمایلی به توسعه ظرفیت زباله‌سوزها از خود نشان ندهد. کمااینکه محمد حقانی هم کارخانه زباله‌سوز کهریزک را درجه دو خواند و این موضوع را بخشی از مشکل تلقی کرد.

هزینه جمع‌آوری زباله‌ها معادل بهای 650 اتوبوس

اما رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران مشکلات دیگری را هم در امر مدیریت پسماند شهرداری تهران شناسایی کرده است. حقانی با بیان اینکه به جای آنکه زباله‌های تهران به‌عنوان یک منبع درآمد پایدار به مزایده گذاشته شود، به مناقصه گذاشته می‌شود، افزود: در شرایطی که می‌توانیم ده‌ها و صدها میلیارد تومان در سال بابت بازیافت زباله‌های پایتخت درآمد داشته باشیم، اما می‌بینیم نه تنها درآمدی وجود ندارد بلکه سالانه ۵۱۹ میلیارد تومان بودجه تنها برای جمع‌آوری، انتقال و دفن زباله به‌طور مستقیم به پیمانکاران پسماند داده می‌شود. حقانی با بیان اینکه با پولی که هر سال برای جمع‌آوری زباله هزینه می‌شود، می‌توان حداقل سالی ۶۵۰ دستگاه اتوبوس دو کابین خریداری کرد، گفت: متاسفانه انتخاب پیمانکاران جمع‌آوری زباله در تهران گزینشی است و اغلب شرکت‌های پیمانکاری، تخصصی در این زمینه ندارند. از این رو یکی از دلایلی که در زمینه مدیریت پسماند در تهران ناموفق بوده‌ایم انتخاب نادرست پیمانکاران است.

رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه مدیریت شهری که در زمینه تفکیک زباله عملکرد قابل قبولی ندارد، چگونه از ایجاد برق از زباله صحبت می‌کند، گفت: تصور دیدن انبوه افرادی که از هزاران مخزن زباله در ساعات روز و شب آویزان شده و در جست‌وجوی زباله هستند، نه تنها افتخار ندارد بلکه باعث شرمندگی است. وی ادعاهایی مبنی بر تفکیک ۱۹ درصدی زباله‌های تهران توسط شهرداری را رد و تصریح کرد: حداکثر ۴ درصد زباله‌های شهر از سوی شهروندانی که دغدغه‌های زیست‌محیطی دارند با تحویل زباله‌های تفکیک شده به کیوسک‌های بازیافت از مبدا، تفکیک می‌شود. این در حالی است که ۱۵ درصد از زباله‌ها نیز از جانب زباله‌گردها تفکیک می‌شود که البته شهرداری تهران عملکرد زباله‌گردها را به حساب خودش منظور می‌کند.

حقانی با اشاره به اینکه ۷۵ هزار مخزن جمع‌آوری زباله در شهرداری تهران به کانون‌های تفکیک زباله از مبدا از سوی افراد زباله‌گرد بدل شده است، اظهار کرد: حضور انبوه زباله‌گردها در چرخه غیربهداشتی تفکیک زباله در کوچه و خیابان نشان‌دهنده صرفه اقتصادی این کار است و از این رو می‌توان گفت که زباله‌گردها در امر تفکیک بسیار موفق‌تر از شهرداری عمل کرده‌اند! وی با بیان اینکه شهرداری تهران روزانه ۵/ ۱ میلیارد تومان برای جمع‌آوری، انتقال و امحاء زباله‌ها هزینه می‌کند، ادامه داد: این هزینه‌ها در حالی است که صنعت بازیافت سودآور است و مدیریت شهری می‌توانست زباله را به یک منبع درآمد پایدار برای شهر تبدیل کند اما شهرداری در زمینه اشتغال‌زایی برای زباله‌گردها موفق عمل کرده است به گونه‌ای که برای هزاران زباله‌گرد مشاغل ۲ یا ۳ شیفت ایجاد کرده است.

معمای زباله‌سوز تهران

معمای زباله‌سوز تهران