کاری به قد و قواره‌شان نداشته باشید. آنها خون بزرگان را هم در شیشه می‌کنند. حیرت‌انگیز است که چطور یک نیروگاه عظیم تولید قدرت و گشتاور در ابعادی این‌چنینی گنجانده شده باشد. آنها فقط کوچولوهای جسور نیستند. این سه نماد اسپرت‌های ریزاندامی هستند که دنیای مهندسی را زیر و رو کرده‌اند. دقیقا به همین خاطر است که بر‌خلاف هم‌کلاسان خود، قیمتی وحشتناک‌تر دارند. امروز میزبان دو آلمانی و یک آمریکایی هستیم. بی‌ام‌و با جدیدترین نسخه سری ۲ ام‌پاور وارد میدان شده است. پورشه کوچک‌ترین عضو روباز خانواده‌‌اش یعنی باکستر سری ۷۱۸ اِس را به بازی کشانده است. دست آخر اسطوره هاچ‌بک‌های ریزاندام یعنی فورد فوکوس ویرایش آر.اس را می‌بینیم که به‌عنوان تنها نماینده از آمریکا می‌خواهد مقابل ژرمن‌ها آبروداری کند. حکایت امروز حکایت خودروهایی است که قرار است آینده را در دست بگیرند. به این معنی که روال اخیر اسپرت‌سازی این‌گونه نشان می‌دهد که غیر از چند غول‌ساز کهنه‌کار ایتالیایی، دیگر میل و رغبت چندانی برای ساخت محصولات سایز بزرگ جوان‌گرا باقی نمانده است. خیلی‌ها بر این باورند که در این لیست جای مدل‌هایی مانند آئودی آر.اس.۳، مرسدس‌بنز ای.۴۵، نیسان ۳۵۰زد و حتی لوتوس الیزه خالی است. ولی واقعیت آن است که آمار فروش این سه با اختلاف فاحشی از بقیه بالاتر است.

فورد فوکوس آر.اس؛ یانکی شرور

18 سال پیش فورد می‌خواست یک سواری کامپکت معمولی را راهی خیابان کند که هم خانواده‌ها را جذب کند و البته نیم‌نگاهی هم به جوان‌ترها داشته باشد اما به مرور زمان، داستان به گونه‌ای پیش رفت که خودروی مورد نظر تبدیل به یک اسپرت بی‌اعصاب شد و حتی نیم‌نگاهی هم به خانواده‌ها نداشت. داریم درباره فوکوس صحبت می‌کنیم. سواری معروف فورد که اساسا آنقدر پروژه محافظه‌کارانه‌ای بود که تولیدش به بخش اروپایی شرکت واگذار شد اما همان‌طور که گفتیم در ادامه ناگهان ورق زندگی‌اش برگشت و مانند یک جانی خیابان‌ها را به آتش کشید. فوکوس آمد تا جانشین مدل پرفروش اسکورت باشد. از 98 تا 2003 این رویه آرام و سر به زیری را پیش گرفت. نسل دومش که در 2004 رونمایی شد، بدون حساب و کتاب مقابل فولکس‌واگن گلف سری جی‌تی‌آی و میتسوبیشی لنسر سری اوو قرار گرفت. اما همچنان خودش را از تک‌وتا نمی‌انداخت و با ساخت سدان‌های سایز متوسط سعی می‌کرد خانواده‌ها را همچنان حفظ کند. اما اواسط سال 2007 این شرکت به واقع دیگر نتوانست مقابل وسوسه اسپرت‌سازی مقاومت کند و ادامه ساخت فوکوس‌های معمولی را به بخش اروپایی واگذار کرد و در کارخانه بزرگ میشیگان دست به طراحی نسخه‌های اسپرت آن زد. این رویکرد از سال 2010 و آغاز به کار سومین از فوکوس‌ها پررنگ‌تر و جدی‌تر شد. ماحصل این پوست‌اندازی تاریخی، مدلی تحسین‌برانگیز به اسم اس.تی بود. یک هاچ‌بک جذاب و داغ با قابلیت‌های یک اسپرت واقعی. فورد که با ماستنگ تجربه کافی در زمینه اغفال جوانان را به دست آورده بود، روی آن سنگ تمام گذاشت. کمی که گذشت، آرام آرام شرکت از آن‌سوی پشت‌بام افتاد و با عرضه فوکوس آر.اس دنیای اسپرت‌های ریزاندام را بمباران کرد.

بی‌ام‌و ام2؛ فلفل باواریایی

ابتدا اجازه بدهید که توضیح اساسی بدهیم. برخلاف تصور سری۲ کوچک‌ترین محصول بی‌ام‌و نیست. این لقب را سال‌ها است که سری یک در اختیار خود دارد. اما می‌توان او را یکی از جدیدترین تولیدات تازه‌طراحی شده شرکت نامید. خودرویی که به‌عنوان یک کوپه-روباز لوکس در سال ۲۰۱۳ رونمایی شد و یک سال بعد به بازار آمد. بد نیست بدانید از آنجا که بی‌ام‌و آلمان مالکیت برند مینی انگلستان را نیز در اختیار دارد، برخی از قسمت‌های پلت‌فرم سری۲ با کوپر نسل سوم مشابه است. در حقیقت طراحی این خودرو، پاسخ دیرهنگام باواریایی‌ها به رقبای هم‌وطنش مرسدس‌بنز سی.ال.ای و آئودی ای۳ بود. شرکت قصد نداشت بازی اسم‌گذاری را با این خودرو ادامه دهد. یعنی نمی‌خواست به بقیه تحمیل کند که سری۲ یک پله از سری یک بهتر از آب درآمده است. به همین دلیل در همان نسخه‌های اولیه را با قدرت استارت زد. یعنی مثلا ضعیف‌ترین مدل سری۲ با حجم موتور ۵/ ۱ لیتر و دو توربوشارژ می‌تواند ۱۳۴ اسب‌بخار نیرو و ۲۲۰ نیوتن‌متر گشتاور تولید کند. حتی به طرزی اعجاب‌انگیز روی یکی از مدل‌های این سری، سیستم انتقال قدرت دو محور نیز تعبیه شده است. اما اینها هیچ‌کدام جای M۲ را نمی‌گیرند. یعنی ویرایش ام‌پاور سری۲ که سال ۲۰۱۵ در نمایشگاه دیترویت غوغایی به پا کرد؛ خودرویی قوی‌تر از فورد تاروس، بی‌ام‌و آلپینا بی۳ و حتی مرسدس‌بنز سی.ال.کی ۵۵ای‌ام‌جی. مانند تمام دیگر ام‌پاورهای اصیل، کلیه قسمت‌های اصلی مانند پیشرانه، جعبه‌دنده، سیستم تعلیق، انتقال قدرت، رینگ و تایر و هندلینگ به‌کلی با نسخه استانداردش تفاوت دارد. این مجموعه احتمالا نمی‌تواند خبر خوبی برای دو رقیب دیگر باشد.

پورشه ۷۱۸ باکستر؛ اشتوتگارتی کاربلد

کوچک‌ترین دانش‌آموخته آکادمی اسپرت‌سازی پورشه، رودستر دو نفره‌ای است به اسم باکستر. امسال جشن تولید 20 سالگی‌اش برگزار شد. در اوج شور و حرارت جوانی. باکستر اولین رودستر تولیدی-خیابانی شرکت بود. چراکه تا پیش از آن مدل 550 اسپایدر به‌عنوان اولین رودستر فقط مسابقه‌ای تولید شده بود. برای طراحی‌اش کار سختی در پیش نبود. فقط باید 911 کوچک‌تر می‌شد،‌ همین. اما سوال مهم این بود که آیا این اقدام با استقبال هم روبه‌رو می‌شد یا خیر؟ پورشه سال 92 میلادی برای اینکه مزاق بازار را نسبت به حضور چنین خودرویی بفهمد، یک نمونه مفهومی از آن را رونمایی کرد. بازخوردها آنقدر که تصور می‌شد، بد نبود. به همین خاطر تا سال 96 صبر کرد. تا اینکه سرانجام اولین نمونه تولیدی‌ باکستر با یک پیشرانه عالی 5/ 2 لیتری 6 سیلندر خوابیده 201 اسب‌بخاری معرفی شد. تا پایان 2004 یعنی آخرین سال عرضه نسل یک، باکستر خودش را به‌عنوان یک روباز سایز کوچک خیره‌کننده به همه قبولاند. حالا دیگر او با قلب 2/ 3 لیتری 258 اسب‌بخاری‌اش سلطنت می‌کرد. نسل دوم با یک تحول بنیادی در طراحی همان سال عرضه شد. باکستر در این نسل خون بقیه را واقعا در شیشه کرد، چراکه با معرفی یک نمونه 4/ 3 لیتری با قدرت 291 اسب‌بخاری حتی ابرخودروهای ایتالیایی‌ را هم به چالش می‌کشید. سومین نسل از باکسترها که از سال 2012 استارت خورد، بازگشتی رویایی برای این روباز آلمانی بود. در این نسل بود که باکستر ویرایش اِس عرضه شد و جنجالی در بین رقبا به راه انداخت. پورشه از سال 2016 تصمیم گرفت عبارت 718 را به ابتدای نام باکستر و نمونه کوپه آن یعنی کایمن اضافه کند. ادای احترامی به سوپراسپرت موفق دهه 50 شرکت.

رو‌در‌رو

مانند همیشه اولین آیتمی که مورد بررسی قرار می‌گیرد، پیشرانه است. بی‌ام‌و برای ام۲ از یک قلب ۳ لیتری ۶ سیلندر خطی توربو بهره گرفته است. بلوکی به قدرت ۳۶۵ اسب‌بخار در ۶۵۰۰ دور در دقیقه و با ۴۶۵ نیوتن‌متر گشتاور در ۱۴۰۰ دور در دقیقه. این آلمانی با سیلندرهای ۸۴ میلی‌متری‌اش به ضریب تراکم۲/ ۱۰ بر یک دست پیدا کرده است. فورد نیز برای فوکوس آر.اس از یک پیشرانه ۲.۳ لیتری دو توربو به قدرت چهار سیلندر استفاده کرده که ۳۴۵ اسب‌بخار نیرو را در ۶ هزار دور در دقیقه و ۴۴۰ نیوتن‌متر گشتاور را در ۲ هزار دور در دقیقه فراهم می‌کند. سیلندرهای ۵/ ۸۷ میلی‌متری این آمریکایی ضریب تراکم ۴/ ۹ بر یک را برایش به ارمغان آورده است.

دست آخر پورشه ۷۱۸ باکستر اس را می‌بینیم که با یک پیشرانه ۵/ ۲ لیتری چهار سیلندر خوابیده توانسته ۳۴۵ اسب‌بخار نیرو را در ۶۵۰۰ دور در دقیقه و ۴۲۰ نیوتن‌متر گشتاور را در ۱۹۵۰ دور در دقیقه فراهم کند. این آلمانی نیز با سیلندرهای قطور ۱۰۲ میلی‌متری ضریب تراکم ۵/ ۹ بر یک را تجربه کرده است. شاید از نظر کلاس‌‌بندی خودروها، این سه اسپرت در حوزه ریزاندام‌ها قرار بگیرند ولی واقعیت آن است که از نظر ابعاد و اندازه آنقدرها هم جثه کوچکی ندارند. مثلا طول، عرض و ارتفاع بی‌ام‌و به ترتیب ۴۴۷۵، ۱۸۵۴ و ۱۴۱۰ میلی‌متر با فاصله محوری ۲۶۹۳ میلی‌متر شده است. در حالی‌که فورد همین ابعاد را به ترتیب ۴۳۹۰، ۱۸۲۳ و ۱۴۷۲ میلی‌متر دارد. فاصله محوری او نیز ۲۶۴۷ میلی‌متر شده است. پورشه با طول، عرض و ارتفاع ۴۳۷۹، ۱۸۰۱ و ۱۲۸۰ میلی‌متر و فاصله محوری ۲۴۷۵ در ظاهر کوچک‌ترین عضو گروه است. شکی نیست که در این رقابت وزن، یکی از اصلی‌ترین معیارهای تاثیرگذار در سرعت و شتاب است. به‌طوری‌که ام۲ با وزن خالص ۱۵۹۰ کیلوگرمی سنگین‌تر از فوکوس ۱۴۲۴ کیلوگرمی و باکستر ۱۳۵۵ کیلوگرمی است. البته رکورد پورشه جای تعجبی ندارد. او استاد رژیم لاغری است. باواریایی‌ها برای فرزند خود از تایرهای۴۵/ ۲۴۵ میلی‌متری در محور جلو و ۳۵/ ۲۶۵ میلی‌متر در محور عقب هر دو جفت ۲۰ اینچی استفاده کرده‌اند. میشیگانی‌ها نیز برای خودروشان از چهار حلقه لاستیک ۳۵/ ۲۳۵ میلی‌متری ۱۹ اینچی بهره گرفته‌اند.

اشتوتگارتی‌ها نیز سراغ لاستیک‌های ۴۰/ ۲۳۵ میلی‌تری در جلو و ۴۰/ ۲۶۵ میلی‌متری در عقب و هر دو جفت ۱۹ اینچی رفته‌اند. بی‌ام‌و با در نظر گرفتن یک جعبه‌دنده ۷ سرعته اتوماتیک مخصوص ام‌پاور کاری کرده که شتاب صفر تا صد فرزندش فقط ۲/ ۴ ثانیه شود. فورد با جعبه‌دنده ۶ سرعته نیمه اتوماتیکش رکورد ۴/ ۴ ثانیه‌ای از خود به جای گذاشته است و در آخر پورشه با تمام ادعایش در حالی‌که از یک جعبه‌دنده ۶ سرعته تمام دستی صفر تا صد را در ۷/ ۴ ثانیه می‌پیماید. سرعت نهایی ام۲ دقیقا ۲۵۷ کیلومتر در ساعت است. فوکوس آر.اس از ۲۶۶ کیلومتر در ساعت عبور می‌کند. اما باکستر اس با جبران عقب افتادگی شتاب، با ثبت سرعت نهایی خیره‌کننده ۲۸۵ کیلومتر در ساعتی در چشم رقبا مثل یک نقطه می‌شود.

نظر نهایی

خودروهای جدیدی که بی‌ام‌و طراحی می‌کند مانند سری۲ و ایکس۴، بیشتر برای شرکت حکم به‌اصطلاح جوری جنس را دارند. در حقیقت آنها می‌آیند تا خلأ نبود یک هماورد را در مقابل رقبای دیگر پر کنند. این ایده از یکسو برای شرکت به‌دلیل مالی سودآور است ولی از سوی دیگر به‌خاطر اینکه سابقه تولید چندانی ندارند، یک ضعف محسوب می‌شوند. سری۲ ام‌پاور یکی از همان بازار گرم‌‌کن‌هایی است که اگر آئودی آر.اس.۳ نبود، او نیز هیچ‌وقت متولد نمی‌شد. باید اعتراف کرد که نمی‌توان برای روحیه‌اش هیچ عبارت ویژه‌ای پیدا کرد. نه مانند سری۳ اصیل و غول‌کش است و نه مانند سری۵ کهنه‌کار و دنیادیده. او فقط به دلیل تسلط مادر کارآزموده‌اش، تبدیل به فرزندی خوب شده است. اگرچه که درون سینه خود یک قلب بسیار توانمند را دارد ولی برای خرید این بچه باواریایی ۵۶ هزار یورویی احتمالا گزینه‌های دیگری نیز روی میز است.

اوضاع برای فوکوس آر.اس به‌گونه‌ای دیگر پیش می‌رود. او حالا مسیر اصلی خود را پیدا کرده و تبدیل به یکی از هاچ‌بک‌های بسیار پرفروش دنیا شده است. ایمن، پرآپشن و زیبا، اما فورد روی آن دست و دل‌بازی نکرده است. یعنی مشتری که قبلا یک فوکوس استاندارد داشته و حالا یک آر.اس به اصطلاح تقویت‌شده خریداری کرده، فقط این را حس می‌کند که خودروی جدیدش سربالایی‌ها را سریع‌تر می‌رود. صدای بهتری دارد و بدنه‌اش نیز خشن‌تر است، اما نمی‌داند این لوگوی RS، باید برایش چه چیز دیگری را داشته باشد، البته واقعیت هم همین است. فورد تمام کاری که روی نسخه بهینه‌شده این خودرو کرده است، تعویض یک پیشرانه معمولی با یک پیشرانه قوی‌ است. تقریبا می‌توان این‌طور نظر داد که از نظر هندلینگ و پایداری شاهد تغییر خاصی نیستیم، اما رمز موفقیت این آمریکایی قیمتش است که حتی در این مدل نهایی نیز به ۳۷ هزار دلار هم نمی‌رسد. نکته عجیب درباره پورشه باکستر اس این است که نکته مثبت او دقیقا همان نکته منفی‌اش است.

یعنی مزیت اصلی این خودرو، شباهت فوق‌العاده‌اش با پادشاه اسپرت‌بازان دنیا ۹۱۱ است، اما درست در نقطه مقابل، همین تشابه نیز باعث افول آن شده است. باکستر حرف جدیدی برای عرضه ندارد. روی او چیزی نیست که منحصر به فردش کند. تازه این در حالی‌ است که باکستر شباهت صد در صدی با کایمن دارد که در حقیقت نسخه مسقف او محسوب می‌شود. اگرچه این خودرو با مبلغ ۷۳ هزار دلاری‌اش تجربه ۹۱۱ با قیمت ۱۲۰ هزاری دلاری را در اِشِلی کوچک‌تر میسر می‌کند ولی پورشه می‌توانست ساختاری مستقل را روی این خودرو تدارک ببیند. یعنی مثلا آنقدر که بین ۹۱۱ توربو اس و ۹۱۱ تارگا ۴اس تفاوت وجود دارد بین انواع مختلف باکستر مشاهده نمی‌شود، هرچه هست او یکی از اعضای باشگاه پرافتخار پورشه اشتوتگارت است.