تنها ۶/ ۰ درصد از بازار ایالات متحده در دست خودروهای برقی است
سونامی الکتریکی‌ها در خودروسازی جهان
از کجا آمدند؟
می‌گویند توماس پارکر، مخترع انگلیسی، در سال ۱۸۸۴ نخستین خودرو برقی را که از باتری‌های قابل شارژ استفاده می‌کرد اختراع کرد. مدتی بعد در سال ۱۸۹۱، نخستین خودرو برقی در آمریکا هم توسط ویلیام موریسون ساخته شد. این خودرو که توانست رکورد جدیدی از سرعت را بر جای بگذارد، قادر بود با سرعت 5/ 22 کیلومتر در ساعت حرکت کند. شاید عجیب باشد؛ ولی با شروع قرن بیستم تعداد زیادی از تاکسی‌های برقی در لندن رژه می‌رفتند. تا سال ۱۹۲۰ میلادی، خودروهای برقی به دلیل عملکرد بهتر خودروهای بنزینی در سرعت گرفتن و طی مسافت بیشتر، عرصه رقابت را از دست دادند. از سویی دیگر، خودروهای بنزینی با افزودن تسهیلات و امکاناتی به آنها، موردتوجه بیشتری قرار گرفتند؛ اما مهم‌ترین عامل موفقیت خودروهای بنزینی در رقابت با خودروهای برقی و ربودن بازار از چنگ آنها، قیمت نسبتا زیاد خودروهای برقی بود. با فرارسیدن جنگ جهانی دوم و کمبود سوخت، مجددا توجه عموم به خودروهای برقی معطوف شد. خودروهای الکتریکی آخرین فناوری در صنعت خودرو تا به امروز هستند. به‌طور‌کلی مکانیزم اصلی مورداستفاده در این محصولات، الکتریسیته‌ای است که آنها را به یک باتری متصل کرده و تولید انرژی (برق) به رانندگی با یک موتور الکتریکی منجر می‌شود. در ادامه موتور الکتریکی به گیربکس متصل و چرخ‌ها را به حرکت در می‌آورد.
اتومبیل‌های الکتریکی به‌طورمعمول وزن کمتری از اتومبیل‌های بنزینی دارند. ازآنجا‌که این خودروها دارای یک موتور کوچک هستند، گشتاور یک ماشین الکتریکی کاهش می‌یابد، بنابراین به زمان بیشتری برای رسیدن به حداکثر سرعت نیاز دارند. این خودروها دارای مزایایی نسبت به خودروهای با سوخت فسیلی هستند که ازجمله آنها می‌شود به عدم آلودگی محیط‌زیست، سروصدای بسیار کمتر نام برد؛ ولی از معایب بزرگ این خودرو علاوه بر توان پایین و برد کم می‌توان به زمان زیاد شارژ کردن باتری خودرو نام برد. خودروهای الکتریکی در مدل‌های مختلفی ساخته می‌شوند، به‌گونه‌ای که بعضی از آنها دارای یک موتور الکتریکی در محور عقب خودرو هستند و بعضی مدل‌های دیگر دارای یک موتور در محور جلوی خود هستند. حتی برخی دیگر دارای سه و حتی چهار موتور هرکدام برای یک چرخ هستند. البته برای زمان زیاد شارژ مجدد باتری‌های خودروهای الکتریکی راهکارهایی پیشنهادشده که برخی از آنها شامل سوپر شارژ یا ایستگاه‌های تعویض باتری است، سوپر شارژ به این گونه است که در ایستگاه‌هایی مخصوص با ولتاژ زیاد باتری‌های خودروی شمارا در کمتر از یک ساعت شارژ کنند و ایستگاه‌های تعویض باتری نیز به این گونه است که شما در کمترین زمان ممکن باتری خودروی خود را با یک باتری شارژ شده از قبل تعویض کنید به این گونه در زمان نهایت صرفه‌جویی را خواهید کرد و در غیر این صورت شما باید خودرو خود را شب‌هنگام که کمتر مورداستفاده قرار می‌گیرد، شارژ کنید.
آینده از دید خوش‌بین‌ها
اقتصاددانان مثبت‌اندیش می‌گویند دهه ۲۰۲۰ میلادی، دهه خودروهای برقی خواهد بود. قیمت باتری سال گذشته ۳۵ درصد کاهش یافته و احتمالا طی ۶ سال آینده قیمت خودروهای برقی بدون برخورداری از کمک‌های دولتی، قابل‌رقابت با خودروهای بنزینی خواهد شد. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده تا سال ۲۰۴۰، قیمت خودروهای برقی با توان کارکرد طولانی‌مدت بر اساس قیمت‌های فعلی دلار، کمتر از ۲۲ هزار دلار خواهد شد. در آن سال ۳۵ درصد خودروهای جدید در کل جهان را خودروهای برقی تشکیل خواهند داد. با این حال هنوز خودروهای برقی امروزه تنها یک‌دهم از یک درصد کل بازار خودرو جهان را در اختیار دارند. این خودروها را به‌سختی می‌توان در خیابان‌های خیلی از کشورهای دنیا پیدا کرد و قیمت آنها همچنان بسیار بیشتر از خودروهای بنزینی مشابه است. البته ممکن است تداوم رشد ۶۰ درصدی فروش این نوع خودروها در سال‌های آینده اندکی اغراق‌آمیز باشد.
آینده از دید بدبین‌ها
به عقیده کارشناسان، عمر خودروهای بنزینی و دیزلی به این زودی‌ها به سر نخواهد رسید. تحقق این رویا که روزی ۹۰ درصد از خودروها نه با سوخت احتراقی که با برق به حرکت درآیند، هنوز چند دهه‌ای طول خواهد کشید. شاید ۵۰ سالی زمان لازم است تا خودروهای برقی به شکلی همه‌گیر جایگزین خودروهای امروزی شوند. تحقق رویای چیرگی خودروهای برقی بر خیابان‌ها تا سال ۲۰۵۰ میلادی آن‌قدرها هم تعجب‌برانگیز نیست، هر چه باشد موتورهای احتراقی که با سوخت بنزین یا دیزل کار می‌کنند، نزدیک به ۱۵۰ سال فرصت تکامل داشته‌اند. علت راه نسبتا طولانی خودروهای برقی برای رسیدن به تولید انبوه معضل بزرگ هزینه و قابل‌اطمینان نبودن باتری است. یکی دیگر از مشکلاتی که مهندسان و خودروسازان در تلاش برای رفع آن هستند، پایین بودن مسافتی است که خودروهای برقی با باتری می‌توانند پشت گذارند. کسانی که خودرویی برقی می‌خرند، قادر نخواهند بود مسافت‌هایی طولانی را طی کنند. راه‌اندازی ایستگاه‌های شارژ به‌شکلی گسترده چندان دور از واقعیت نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که رانندگان اتومبیل در چین و هند با دیدی مثبت به خودروهای برقی می‌نگرند درحالی‌که برخورد رانندگان در آلمان و ایالات‌متحده آمریکا تا حدی محتاطانه است. ۹۲ درصد چینی‌ها و ۸۸درصد هندی‌ها اگر بخواهند در پنج سال آینده خودرویی بخرند، به فکر خرید خودرویی برقی خواهند بود. درخور توجه آنکه ۸۵ درصد ایتالیایی‌ها نیز این‌گونه می‌اندیشند. این میزان در دو کشور آلمان و آمریکا بر تنها ۵۷ درصد بالغ می‌شود؛ حتی کمتر از دیگر کشورهای پیشرفته چون پرتغال (۷۸ درصد)، اسپانیا (۷۲ درصد) و بریتانیا (۶۰ درصد) است.
و باز هم چین
آلودگی هوا در پکن و دیگر کلان‌شهرهای چین دردسر آفریده است. ازاین‌رو بسیاری از مردم چین با رشد فناوری به خودروهای سبز متمایل شده‌اند. تولید و فروش خودروهای الکتریکی در چین در سال ۲۰۱۶، طبق آنچه وزیر صنایع این کشور گفته، بیش از ۲ برابر خواهد شد. در سال گذشته در این کشور بیش از ۳۰۰ هزار خودروی الکتریکی به فروش رفته است. میزان اعتماد، طول عمر و قدرت باتری‌های الکتریکی باید بهبود یابد و چین نیازمند این است که سرعت ایستگاه‌های شارژ باتری‌های الکتریکی خودروها را در معابر عمومی و شهرها افزایش دهد تا به‌این‌ترتیب، میزان استفاده از این وسایل نزد مردم نیز بالا رود. از سال ۲۰۰۹ میلادی تاکنون، چین به بزرگ‌ترین بازار خودرو جهان تبدیل شده است. هم‌اکنون نیز این کشور در حال تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین بازار خودروهای برقی جهان است. بر‌اساس داده‌های منتشرشده از سوی انجمن صنعت خودرو چین در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۱۵ میلادی میزان فروش خودروهای برقی در چین به ۱۳۶ هزار و ۷۳۳ دستگاه رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۳ برابر بوده است. انجمن صنعت خودرو چین پیش‌بینی کرده است که میزان کل فروش خودروهای برقی و هیبریدی در این کشور به ۲۵۰ هزار دستگاه خواهد رسید. در سال گذشته، خودروسازان چینی از جمله تنها ۷۵ هزار دستگاه خودرو برقی و هیبریدی به فروش رساندند. این در حالی است که پس از اعلام هشدار قرمز آلودگی هوا و گردوغبار در پکن در هفته گذشته، متقاضیان خودرو در چین تمایل بیشتری به خرید خودروهای برقی تولید داخل از خود نشان داده‌اند. این در حالی است که به علت کاهش قیمت سوخت در آمریکا، میزان فروش خودروهای برقی در این کشور کاهش یافته است.
تهدیدی برای طلای سیاه
خودروهای برقی ممکن است زودتر از آنچه همه فکر می‌کنند، بر وضعیت بازار نفت تاثیر بگذارد. کاهش سریع بهای ساختن باتری برای خودروهای برقی تا چند سال آینده آنها را ارزان‌تر از موتورهای درون‌سوز خواهد کرد. تا سال‌های دهه ۲۰۲۰، قیمت خودروهای برقی به سطح رقابت با خودروهای متعارف خواهد رسید. این تحولی بزرگ و تغییری تاریخ‌ساز برای بازار نفت خواهد بود. تا ۶ سال آینده، قیمت خودروهای برقی بدون یارانه به‌مانند خودروهای بنزینی خواهد شد. این امر به آن معنا است که تا سال ۲۰۲۲، خودروهای برقی به نقطه افزایش فروش خواهند رسید. پیش‌بینی افزایش فروش خودروهای برقی در حالی است که کارآمدی مصرف بنزین سالانه حدود 5/ 3 درصد افزایش یابد. ۳۵ درصد بازار جهانی خودرو تا سال ۲۰۴۰ نصیب خودروهای برقی خواهد شد. در این سال، خودروی برقی با برد طولانی‌تر حدود ۲۲ هزار دلار به ارزش کنونی دلار قیمت خواهد داشت. عامل اصلی این کاهش قیمت، پایین آمدن بهای باتری است. بهای باتری‌های لیتیوم-یون در سال ۲۰۱۵ به حدود ۳۵۰ دلار به ازای هر کیلووات ساعت کاهش یافته است که نسبت به سال ۲۰۱۰، معادل ۶۵ درصد کاهش نشان می‌دهد. تا سال ۲۰۳۰، این رقم به ۱۲۰ دلار خواهد رسید و این کاهش همچنان ادامه خواهد یافت. نتایج این گزارش برای بازارهای نفت هشداردهنده است. انقلاب خودروی برقی ممکن است چشمگیرتر از آنی باشد که دولت‌ها و شرکت‌های نفتی فکر می‌کنند. روشن است که صنعت نفت برای این انقلاب برنامه‌ریزی نکرده است. آنان خاطرنشان می‌کنند تا سال ۲۰۲۳، خودروهای برقی روزانه ۲ میلیون بشکه نفت از تقاضای بازار نفت کم می‌کنند و این تازه آغاز کار است و مشکل بازار نفت از زمانی شروع می‌شود که فروش این خودروها افزایش یابد. برآورد گزارش بلومبرگ حاکی از آن است که خودروهای برقی می‌توانند تا سال ۲۰۴۰، ۳۵ درصد بازار را به دست آورند و روزانه ۱۳ میلیون بشکه از تقاضای نفت بکاهند. برای بازار نفتی که اکنون به دلیل تفوق عرضه به مصرف به میزان یک تا دو میلیون بشکه در روز دچار بی‌ثباتی است، کاهش ۱۳ میلیون بشکه‌ای می‌تواند نگران‌کننده باشد. خودروهای برقی تهدیدی برای موجودیت بازار نفت است.
پی‌نوشت: اغلب منابع الکساندر ولتا را کاشف الکتریسیته با مفهومی که ما از برق می‌شناسیم به حساب می‌آورند.
ارسال نظر