گروه گفت و گو- شیوع کمردردهای طولانی یا مقطعی در میان جوانان کم نیست، کارمندان، کارگران یا رانندگان هم که الی ماشاالله! تازه دیسک کمر آدم هم مثل ماشین نیست که عوض شود و دوباره روز از نو، شانه که جلو می‌افتد، بعد گردن درد شروع می شود تا جایی که کار کردن هم مشکل می شود. آیا می توان از این همه درد و هزینه جلوگیری کرد؟ یعنی همان بهینه تر شدن اقتصاد سلامت؟

پدرام وقایع نگار- کارشناس تربیت بدنی و مربی فوتبال- معتقد است که می‌شود اگر از خودمان شروع کنیم. وی می گوید: متاسفانه شهروندان بهداشت و سلامت را درمان بیماری مثل سرما خوردگی می‌دانند و برای عارضه های جسمی حرکتی پیش بینی انجام نمی‌دهند. شاهد هستیم که بعضی افراد در سنین ۳۵ تا ۳۶ سالگی به بعد، از درد کمر یا پا رنج می برند. برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی رعایت یک سری نکات لازم است. بیشتر افراد وقتی می‌خواهند جسم سنگینی را بلند کنند، از کمر خم می‌شوند در صورتی که باید بدن خود را کامل پایین بیاورند و با تعادل بلند کند. یا کارمندان در نظر بگیرید، آنها ۸ ساعت یا بیشتر را پشت میز کار نشسته اند، فعالیت ورزشی و نرمشی در زمان کاری ندارند و از صندلی‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند.

راه حل این است که ضمن استفاده از صندلی استاندارد که قوس طبیعی بدن را حفظ کند، باید در فواصل منظم از جای خود بلند شوند، یک پیاده روی مختصر یا حرکت نرمشی آرام داشته باشند.

وقایع نگار به ترجیح پیشگیری بر درمان از نظر اقتصادی اشاره می کند، و کفش غیراستاندارد را بلای جان آدمی می‌داند و می‌گوید: پا به اصطلاح، قلب دوم بدن ما است و هزینه برای کفش استاندارد برای حفظ سلامت بدن لازم است. کفش هایی که بیشتر افراد جامعه استفاده می کنند، غیر استاندارد است و ستون فقرات و مچ پا را دچار آسیب می‌کند. این کفش ها در دراز مدت باعث فشرده شدن واریوم‌های عصبی می شوند و در ادامه وقتی پا به زمین برخورد می‌کند به دلیل ضربه، نخاع آسیب می بیند و عارضه نخاعی ایجاد می شود که اثرات جبران ناپذیری خواهد داشت و فرد باید سه یا چهار سال تحت درمان باشد تا شرایطش بهتر شود هر چند که بعضی صدمات هیچگاه کامل از بین می روند. وقایع نگار در مورد سبک نشستن یا راه رفتن در دوران کودکی ما را به ماه های اول زندگی یک کودک می برد و به یکی از علایق انسانی- بغل کردن کودک- اشاره می کند. او می‌گوید: در دوران طفولیت نوع بغل کردن مهم است. بسیاری افراد کودک را با دو دست و رو به خود بغل می‌کنند که باعث می شود قوس زانو به سمت داخل یا خارج شکل بگیرد. در شکل صحیح آن باید روی بچه به سمت بیرون و پشت او به سینه تکیه داده شود و یک پا هم آزاد باشد. این کارشناس تربیت بدنی مخالف استفاده ار روروک است و آن را مقصر در شکل گیری پای پرانتزی می داند که باعث می شود با قرارنگرفتن کامل پا بر روی زمین لگن کودک دچار جلوافتادگی شود. جلوتر که برویم به سن مدرسه می‌رسیم،بسیاری هستند که خاطره امتحان دادن روی زمین را در سال های دهه شصت به خاطر دارند، چه بر سر لگن و کمر نوجوانان می آمد؟

وقایع نگار می گوید: به خاطر غلط نشستن یا درس خواندن دانش آموز شانه های او جلو می‌افتد که با استفاده از حرکات ورزشی خاص اصلاح می‌شود و قامت او را صاف می کند. دیگر آسیب در نوع استفاده از کیف است. امروزه بچه ها از کیف های دو بندی استفاده می‌کنند اما آن را از یک شانه آویزان می کنند که باعث افتادگی عضلات آن می شود، راه اصلاح آن استفاده از هر دو بند و انداختن کیف به طور متعادل روی کمر است.

دانش آموز باید در منزل هم از میز برای انجام تکالیف استفاده کند اما وقتی روی زمین درس بخواند این خم شدن باعث بدتر شدن علایم کیفوز و لوردوز لگن می‌شود، بیرون زدن لگن عقب رفتن شانه! با انجام حرکت پروانه و گذاشتن دست روی پای مخالف می‌توان آن را مهار کرد.

وقایع نگار همچنین با اشاره به نقش مربی ورزش مدرسه در شناسایی زودهنگام مشکلات حرکتی، ضعف های جسمی و نقایص ستون فقرات دانش آموزان، ادامه می‌دهد: اولین کار یک مربی ورزشی باید این باشد که از دانش آموزان بخواهد بر روی یک خط صاف راه بروند،پای پرانتزی یا افتادگی شانه، جلورفتگی یا عقب رفتگی لگن را شناسایی کند. تشخیص زودهنگام باعث می شود که با کمک ورزش به شرایط بهتری برسند یا حتی کاملا درمان شوند. پیشگیری های ساده و انجام ورزش های اصلاحی یا درست نشستن و برخاستن، خود می‌تواند جلوی بسیاری از آسیب ها و هزینه های مادی و معنوی را در این حوزه بگیرد. مورد دیگر هم صحیح نشستن پشت فرمان اتومبیل در زمان طولانی است. گرفتن فرمان با دست چپ و نگه داشتن دست بر روی دنده، عوارضی مانند افتادگی شانه راست را در پی دارد، فرمان را باید با دو دست نگه داشت.

ضعف‌ها و آسیب‌های حرکتی که در دوران کودکی با سبک زیست نادرست به وجود می‌آیند با آموزش و آگاهی، قابل پیشگیری است و از تحمیل هزینه های مختلف به خود فرد و جامعه جلوگیری می کند.