حمید محمدی صنعت بانکداری در ایران از قدمت دیرینه ای برخوردار است اما حضور بانک‌ها در بورس تهران قدمت چندانی ندارد به طوری که تا پایان سال 86 تنها 4 بانک پارسیان، اقتصاد نوین، سینا و کارآفرین بر روی تابلوی معاملاتی در بورس حاضر بودند. سال‌های بعد بانک‌های دولتی مانند : ملت، تجارت، صادرات به جرگه بانک‌های حاضر در بورس اضافه شدند تا صنعت بانکداری ارزش بیشتری از معاملات را به خود اختصاص دهد.

به طور کلی بانک‌های بورسی به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می‌شوند. بانک‌های دولتی که دارایی، بدهی و سرمایه‌های عظیمی را در خود جای دادند کمتر علاقمند به اجرای طرح‌های نوین بانکی هستند این بانک‌ها اغلب بدلیل قدمت و سرمایه‌های عظیمشان توانسته اند سودآوری مناسبی را عاید خود کنند. در مقابل بانک‌های خصوصی اگر چه در مقایسه با بانک‌های دولتی سرمایه‌های محدودی دارند اما ازنگرش‌های مدیریتی نوین بهره می‌برند و تلاش می‌کنند تا با اجرای طرح‌هایی برای افزایش کارایی فنی، ارتقای سطح کیفی، تنوع بخشیدن به خدمات و نوسازی سیستم‌ها از حیث سودآوری برای سهامداران جذاب باقی بمانند.
در عرصه کلان سودآوری صنعت بانکداری وابستگی مستقیم به سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی(نرخ بهره و حجم نقدینگی) و شرایط کلان اقتصادی (رکود و رونق) دارد.


بازدهی بیش از 100 درصدی در 10 بانک
طی سال ۹۲ صنعت بانکداری کشور از یک سو با تحریم سوئیفت و عدم امکان نقل وانتقال پول در سطح بین المللی مواجه بود و از سوی دیگر با توجه به تحریم صنعت کشور، با کاهش شدید تراکنش بانکی دست و پنجه نرم می‌کرد.
اما برخلاف وضعیت آشفته بانک‌ها و صنایع طی سال 92، وضعیت صنعت بانکداری در بورس مثال زدنی بود بطوری که طی سال 92، 10 بانک بیش از 100 درصد بازدهی کسب کردند که در صدر آنها بانک تجارت با بازدهی 185 درصدی قرار دارد. بانک ایران زمین که تنها یک روز معاملاتی در سال 92 بر روی تابلو معاملات رفت 9 درصد بازدهی را عاید سهامدارانش کرد و در قعر بازدهی این گروه قرار گرفت.


علت بازدهی بانک‌ها
بازدهی بالای بانک‌ها در بورس طی سال 92 از چند جنبه قابل بررسی است، سالی که به عقیده بسیاری از کارشناسان بدترین سال مالی، طی سالهای اخیر برای صنعت بانک داری کشور بوده است.
افزایش تحریم‌ها بر بدنه صنعت کشور باعث شد، کاهش ارزش پول ملی در سال ۹۲ تا جایی ادامه پیدا کند که دلار به مرز ۳۷۰۰ تومان برسد و صنعت بانکداری کشور که حجم بالایی از دارایی‌های ثابت را در اختیار دارد ارزش‌های جایگزینی بالایی را بپذیرد.
ارزش‌های جایگزینی بالای بانک‌ها در کنار هیجان شکل گرفته در بورس تهران باعث شد، صف‌های خرید برای نمادهای این صنعت طی روزهای معاملاتی ایجاد شود و بازدهی بالای این صنعت در سال 92 را رقم بزند.


۱۱ درصد بورس تهران در تملک بانکی‌ها
صنعت بانکداری کشور در پایان مرداد ماه سال 93، ارزش بازاری معادل با 36756 میلیارد تومان در بورس تهران دارد که این رقم معادل 11 درصد ارزش بازار سرمایه کشور است. در این بین بانک ملت با ارزش بازار 8368 میلیارد تومان بیشترین ارزش بازار را در بین بانک‌ها در بورس تهران دارد.


شکوفایی در انتظار صنعت بانکداری
با پایان سال 92، هیجان شکل گرفته در بورس تهران به مقدار زیادی کاهش یافت و سهام اغلب شرکت‌ها با کاهش قیمت و تقاضا روبرو شد. هر چند تکرار سودهای سال 92 در سال 93 بسیار دور از ذهن است اما امیدواری در دل چند صنعت بورسی برای کسب بازدهی مناسب در سال 93 زنده است.
با شروع سال ۹۳ امیدواری برای حصول توافق هسته ای ایران و گروه ۵+۱ قوت گرفت، در همین حال دولت با جدیت طرح‌هایی برای حمایت از صنعت و افزایش تولید را در دستور کار خود قرار داد. در صورتی که توافق هسته ای ایران و غرب انجام شود و تحریم‌های یک جانبه غرب علیه کشورمان لغو گردد می‌توان به افزایش سود عملیاتی بانک‌ها که ناشی از افزایش تراکنش بانکی است امیدوار بود. همانطور که سال ۹۲ با افزایش سود غیر عملیاتی، سهام بانک‌ها بازدهی مناسبی داشتند در سال ۹۳ می‌توان امیدوار به کسب سود عملیاتی بالا برای این صنعت باشیم.
از طرفی لغو تحریم سوئیفت که شاه کلید تحریم‌ها علیه ایران است می‌تواند باعث پرش قیمتی در سهام بانک‌هایی باشد که بیشترین شعب خارجی را دارند.
هر چند با گذشت ۵ ماه از سال ۹۳ جز بانک گردشگری سایر بانک‌ها زیان را عاید سهامدارانشان کرده اند اما بانکداری جزو صنایع پر پتانسیل سال ۹۳ به شمار می‌رود.
طرح‌هایی به سود صنعت بانکداری
طی هفته‌های اخیر رییس کل بانک مرکزی طی نامه ای به مدیران عامل بانک‌ها خواستار فراهم آوردن فهرست اموال مازاد بانک‌ها برای فروش شد. جزییات کاملی از این طرح منتشر نشده است و نواقص بسیاری برای آن به ذهن خطور می‌کند، برای مثال : در بازار راکد این روزهای مسکن، خریدار چنین حجم بالایی از ساختمان و زمین‌های بانک‌ها چه گروههایی خواهند بود. اما با وجود سوالاتی از این دست، بنظر می‌رسد حتی در صورت به سرانجام رساندن درصد پایینی از این طرح، سودآوری غیر عملیاتی بانک‌ها به طرز چشم گیری بالا رود که این مسئله می‌تواند بازدهی مناسبی را برای این گروه رقم بزند.