ایران قطب آینده صنعت‌هوایی‌خاورمیانه
مقامات صنعتی ایران و کشورهای غربی برآورد کرده‌اند که ایران با ۸۰ میلیون نفر جمعیت، طی دهه آینده در مجموع به ۴۰۰ فروند هواپیما نیاز خواهد داشت.
این موضوع حاکی از وجود فرصت‌های تجاری برای هر دو شرکت غربی و بزرگ تامین‌کننده هواپیما به علت مدت زمان طولانی لازم برای آماده شدن سفارش‌ها است. ظرفیت بالقوه ۸۰ میلیارد دلاری بازار هوایی ایران آنقدر برای شرکت‌های بین‌المللی وسوسه‌کننده شده که حتی می‌تواند دولت آمریکا را به میانه بازی بکشد و شاید اینجا نقطه‌ای است که ایران می‌تواند از بین گزینه‌های بزرگ انتخاب کند.
این موضوع حاکی از وجود فرصت‌های تجاری برای هر دو شرکت غربی و بزرگ تامین‌کننده هواپیما به علت مدت زمان طولانی لازم برای آماده شدن سفارش‌ها است. ظرفیت بالقوه ۸۰ میلیارد دلاری بازار هوایی ایران آنقدر برای شرکت‌های بین‌المللی وسوسه‌کننده شده که حتی می‌تواند دولت آمریکا را به میانه بازی بکشد و شاید اینجا نقطه‌ای است که ایران می‌تواند از بین گزینه‌های بزرگ انتخاب کند.
مقامات صنعتی ایران و کشورهای غربی برآورد کرده‌اند که ایران با ۸۰ میلیون نفر جمعیت، طی دهه آینده در مجموع به ۴۰۰ فروند هواپیما نیاز خواهد داشت.
این موضوع حاکی از وجود فرصت‌های تجاری برای هر دو شرکت غربی و بزرگ تامین‌کننده هواپیما به علت مدت زمان طولانی لازم برای آماده شدن سفارش‌ها است. ظرفیت بالقوه ۸۰ میلیارد دلاری بازار هوایی ایران آنقدر برای شرکت‌های بین‌المللی وسوسه‌کننده شده که حتی می‌تواند دولت آمریکا را به میانه بازی بکشد و شاید اینجا نقطه‌ای است که ایران می‌تواند از بین گزینه‌های بزرگ انتخاب کند. باز شدن دوباره دروازه‌های تجاری اقتصاد ایران به روی کشورهای بین‌المللی عرصه تجاری جدیدی را باز کرده که با توجه به بحران‌های اقتصادی سال‌های گذشته و نبود رشد محسوس می‌تواند مساله‌ای غیرقابل چشم پوشی باشد. باقی ماندن در لیست بازارهای اقتصادی ایران آنقدر مهم است که کشورهای مختلف اروپایی از سطح رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه گرفته تا مقامات مختلف اقتصادی بسیج شده‌اند تا به بازاریابی در این عرصه بپردازند.
شرکت‌های هواپیماسازی غربی امیدوارند با محقق شدن موافقتنامه برنامه هسته‌ای ایران، میلیاردها دلار از رهگذر امضای قرارداد با این کشور درآمد کسب کنند. بدین ترتیب، یکی از بهترین بازارهای صنعت هواپیمایی جهان از قرنطینه بیرون خواهد آمد. از این رو کار تا جایی پیش رفته که ایران از چند هفته قبل از حصول توافق سعی در روشن کردن شرایط بازار خود برای خارجی‌ها داشته و رسما اعلام کرده است با سنجش شرایط تمام گزینه‌ها و در نظر گرفتن اوضاع داخلی کشور نسبت به خرید وسایل حمل و نقل جدید اقدام می‌کند. هر چند با توجه به زمان چند ماهه باقیمانده به لغو قطعی تحریم‌ها و البته روشن نشدن ابعاد دقیق برنامه ایران برای نوسازی و بهسازی ناوگان هوایی خود هنوز نمی‌توان نسبت به میزان سهمی که غول‌های هوایی دارند اظهارنظر کرد، اما از هم اکنون می‌توان انتظار داشت که ایران به هیچ یک از شرکت‌ها و کشورهای غربی در این زمینه امتیاز خاصی نخواهد داد. شرکت بوئینگ که در طول هفته‌های گذشته بارها نسبت به از دست دادن بازار هوایی ایران ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده در صورت چراغ سبز دولت آمریکا آمادگی لازم برای مذاکرات با ایرلاین‌های ایرانی را دارد می‌تواند با استفاده از نگاه همه جانبه طرف ایرانی سهمی از بازار را از آن خود کند. هر چند هنوز دولت آمریکا صحبت از دریافت مجوز از سوی این شرکت نکرده اما این احتمال وجود دارد که برای از دست نرفتن یک بازار چند ۱۰ میلیارد دلاری مجوزهای لازم در این زمینه صادر شود.
باید دید آیا طبق اعلام وزیر راه در طول روزهای آینده پای نمایندگان شرکت بوئینگ پس از چند دهه به ایران باز می‌شود یا شرکت‌های اروپایی می‌توانند با استفاده از مذاکرات همه‌جانبه خود گوی سبقت را از بوئینگ بربایند. برای تهران، دورنمای برچیده شدن تحریم‌های اقتصادی گسترده و همچنین تحریم تجاری آمریکا حاکی از فرصت نوسازی ناوگان هوایی این کشور با بهایی قابل قبول است. متوسط سن ناوگان هواپیمایی ایران به ۲۳ سال می‌رسد که این رقم تقریبا دو برابر متوسط جهانی است. این در حالی است که ایران سال‌ها برای نوسازی ناوگان هواپیمایی خود بهای بسیار زیادی را در بازار سیاه پرداخت می‌کرد.این موضوع برای شرکت‌های هواپیمایی ایرباس، بوئینگ و سایر شرکت‌های هواپیمایی می‌تواند به معنای قراردادهایی باشد که رقم آنها حداکثر به ۲۰ میلیارد دلار بالغ می‌شود. دورنمای این قراردادها تا حدی در مواضع مذاکره‌کنندگان در اردوگاه‌های مختلف، در طی گفت‌وگوهای هسته‌ای طولانی شکل گرفت. این موضوع همچنین برای هواپیمای بوئینگ «۷۴۷ اس پی» شرکت هواپیمایی «ایران ایر» که آخرین هواپیمای موجود از این نوع محسوب می‌شود، می‌تواند به معنی بازنشستگی آبرومندانه باشد. «ماکسیمو گاینزا» مشاور ارشد شرکت نظارت بر ناوگان‌های هواپیمایی انگلیس موسوم به «اسند فلایت گلوبال» در این باره گفت: «بسیاری از این هواپیماها، حقیقتا به پایان عمر خود رسیده‌اند.» وی در این باره گفت: «زمانی که تحریم‌ها لغو شود، ایران به یک بازار داغ تبدیل خواهد شد.» «فرهاد پرورش» مدیر‌عامل شرکت «ایران ایر» سال گذشته در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز اعلام کرد به محض آنکه تحریم‌ها کاهش پیدا کند، ایران تلاش خواهد کرد دست‌کم ۱۰۰ هواپیمای جت پهن پیکر مناسب برای سفرهای کوتاه را خریداری کند.
مقامات ایرانی به فهرست بالقوه گسترده‌ای برای خرید هواپیما اشاره کردند که مواردی از قبیل هواپیماهای جدید سبک بوئینگ «۷۸۷» و ایرباس «ای ۳۵۰» و همچنین هواپیماهای پرکاربردی مانند بوئینگ «۷۳۷» و «۷۷۷» یا هواپیماهای ایرباس «ای ۳۲۰» و «ای ۳۳۰» و حتی نسخه اخیر جامبوی بوئینگ «۸ - ۷۴۷» را شامل می‌شود. بوئینگ «۸ - ۷۴۷» هر چند هنوز هم تولید می‌شود، اما میزان فروش آن به شدت رو به کاهش است.
بوئینگ در بهترین جایگاه
یکی از مهم‌ترین کشورهایی که در طول ماه‌های گذشته سعی کرده اوضاع اقتصادی خود در ایران را بهبود بخشد کشور اروپایی فرانسه است. این کشور که بیشترین سهم را در شرکت هواپیماسازی اروپایی ایرباس دارد تلاش کرده با توجه به مواضع نه چندان مثبتی که در مذاکرات هسته‌ای داشته در عرصه اقتصادی خود را به شکلی همه جانبه برای حضور در ایران آماده کند که این مساله با واکنش‌های مختلفی از سوی دولت ایران همراه بوده است. آخوندی در سفری که چند هفته قبل به کشور فرانسه داشت رسما به آنها اولتیماتوم داد که اگر رابطه خود را با ایران اصلاح نکنند، در بازار بزرگی که بعد از تحریم‌ها به‌وجود می‌آید نقشی ندارند. این هشدار به شدت از سوی فرانسوی‌ها جدی گرفته شده و کار را تا جایی پیش‌برده که رئیس‌جمهوری این کشور و وزیر امور خارجه مستقیما در رابطه با بازار پس از تحریم‌های ایران شروع به مذاکره کردند. به گفته منابع آگاه حوزه صنعت، منابع دیپلماتیک و کارشناسان آشنا با دیدگاه طرف ایران، به نظر می‌رسد بوئینگ در بهترین جایگاه قرار دارد و می‌تواند بیشترین سود را از موج نخست فروش هواپیماها در ایران ببرد. بخشی از این موقعیت به این علت است که فرانسه، که محل استقرار شرکت ایرباس است و ۱۱ درصد سهام این کشور را در اختیار دارد، رویکردی سختگیرانه را در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران در پیش گرفت.
پاریس طی سال‌های اخیر رویکرد جنگ‌طلبانه‌تری را در قبال تهران در پیش گرفته است و خود را به میزان بیشتری با رقبای سنتی ایران در آن‌سوی خلیج فارس یعنی قطر و عربستان سعودی همسو کرده است. یک منبع آگاه صنایع هواپیمایی اروپا که خواست نامش فاش نشود، در این‌باره گفت: «موضع فرانسه، به ویژه لوران فابیوس، وزیر امور خارجه این کشور، مسائل را برای ایرباس تسهیل نکرده است.» دست بالای طرف ایرانی در مذاکرات اقتصادی چند روز گذشته باعث شده وزیر راه و شهرسازی ایران در جریان دیدار مستقیم خود با فابیوس در تهران اعلام کند که هر‌چند با توجه به سهم کلان ایرباس در ناوگان هوایی ایران قطعا مذاکرات با این شرکت اروپایی ادامه پیدا می‌کند اما این بدان معنا نیست که ایران دیگر شرکت‌های هواپیمایی را فراموش کرده و بوئینگ به‌عنوان غول هواپیماسازی آمریکای شمالی نیز همچنان جزو گزینه‌های ایران به‌حساب می‌آید. آخوندی حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و اعلام کرده در آینده نزدیک نمایندگان شرکت بوئینگ وارد تهران خواهند شد و در جریان مذاکرات دوجانبه درباره ورود به بازار ایران فکر خواهند کرد. یک عضو کمیته سنای فرانسه اخیرا در این خصوص ابراز نگرانی کرد که شرکت‌های داخلی این کشور در رقابت برای کسب بازار تهران، در حال عقب‌افتادن هستند.یک مقام ارشد دولت فرانسه نیز در پاسخ اعلام کرد: «نفر اول بودن به این معنا نیست که اولین خدمات را دریافت خواهید کرد.ما آماده خواهیم بود. درخصوص شرکت‌های ما نگران نباشید.»
اتحادیه اروپا به‌صورت خاص، تجارت در صنعت هواپیمایی غیر نظامی را با ایران منع نمی‌کند. این اتحادیه، صادرات فناوری‌های دارای «کاربرد دوگانه» را در سال ۲۰۰۷ به ایران ممنوع کرد و از آن زمان به بعد، همواره ممنوعیت‌های اعمال شده علیه ایران را تشدید کرده است. به این ترتیب، فروش هر گونه موتور هواپیمای غیر نظامی و جت به ایران ممنوع شده است. ایرباس در این باره اعلام کرد در جریان کاهش موقت تحریم‌های ایران، درخواست صدور مجوز صادرات به این کشور را مطرح کرده است. بر این اساس، شرکت ایرباس قصد داشت برخی از قطعات هواپیما را به ایران بفروشد. مسوولان این شرکت از اعلام این موضوع خودداری کردند که آیا کالاها یا خدماتی را در حقیقت به ایران ارائه کرده‌اند یا نه.
ارتباط تاریخی
مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند با افرادی که نمایندگی شرکت‌های هوا و فضای غربی را به عهده دارند، تبادلات متعددی انجام داده‌اند تا به این ترتیب، معاملات آینده را مورد بررسی قرار دهند که از جمله آنها می‌توان به نشست‌های انجام شده در چندین شهر اروپایی اشاره کرد. دو مقام ارشد ایرانی در این باره اعلام کردند این موضوع مورد پذیرش قرار گرفته است که ایران پس از لغو تحریم ها، ۱۰۰ فروند هواپیمای بوئینگ را خریداری خواهد کرد. این در حالی است که مقامات صنایع آمریکایی، انجام هر گونه معامله غیررسمی و مذاکرات تجاری غیررسمی را با ایران تکذیب کردند. «ری کانر » مدیر اجرایی ارشد هواپیماهای تجاری بوئینگ طی هفته کنونی در این باره در واشنگتن به خبرگزاری رویترز اعلام کرد: «این موضوع، قطعا یک فرصت خواهد بود. ما قبلا هم هواپیماهای زیادی را به ایران فروخته ایم و این ناوگان، واقعا مسن شده است. اما تا زمانی که دولت ما این موضوع را مورد تایید قرار نداده باشد، ما همچنان در حاشیه باقی خواهیم ماند.» برخی از تحلیلگران صنایع، خواستار رعایت احتیاط در تخمین شمار هواپیماهایی شدند که صنعت هواپیمایی ایران در نهایت برای خرید آنها سفارش خواهد داد. این تحلیلگران در این باره اعلام کردند ایران برای حفظ یک ناوگان بزرگ، همچنین به توسعه صنعت مسافری سودده نیاز دارد و باید این اقدام را از طریق گشایش بازار داخلی و تقویت یک کانون جذاب بین‌المللی انجام دهد. «ریچارد آبولافیا» از کارشناسان گروه «تیل»، در ایالت ویرجینیای آمریکا در این باره گفت: «آنها باید پیش از خرید تعداد هواپیماهایی که متناسب با کشوری با این توان بالقوه است، ابتدا موانع اقتصادی را رفع کنند.» طرح‌هایی برای کاهش تعرفه‌های داخلی وجود دارد، اما ترافیک هوایی در برخی از مسیرهای خارجی ممکن است به‌صورت دائم و به نفع شرکت‌های رقیب منطقه‌ای مانند امارات، از دست رفته باشد.
ظرفیت‌های فروش رفته
ایران در بلند‌مدت، بلند پروازی‌های راهبردی را در قبال شهرهای رقیب حاشیه خلیج‌فارس، به‌عنوان یک کانون جذب ترافیک از کشورهای غرب اروپا و شمال آمریکا به سمت منطقه آسیا - اقیانوس آرام دارد اما داشتن یک ناوگان هواپیمایی جدید از هواپیماهایی که به سرعت پرواز می‌کنند، ممکن است به چیزی بیش از کاهش تحریم‌ها نیاز داشته باشد.
پس از رشد ناگهانی در تقاضای خرید هواپیما، شرکت‌های عمده تولید‌کننده غربی اکنون بیشتر ظرفیت خود را برای دهه آینده به فروش رسانده‌اند. کارشناسان در این باره اعلام کردند ایران ممکن است مجبور شود برای آغاز، به بازار هواپیماهای دست دوم وارد شود یا هواپیما اجاره کند اما شرکت‌های اجاره هواپیما، خواستار مشخص شدن مسائلی حساس هستند که از جمله آنها می‌توان به مسائل قانونی و قضایی اشاره کرد که به واسطه غیبت اجباری ایران از این بازار، باید حل و فصل شود. «تونی ویتی» مدیر اجرایی ارشد شرکت تجارت هواپیماهای «کابوت اویشین» انگلیس در این باره گفت: «گزینه‌های چندانی پیش رو نیست و علت آن نیز فروخته شدن ظرفیت خطوط تولید است.
در کوتاه مدت، اگر به ایرباس یا بوئینگ مراجعه کنید، باید سه یا چهار سال صبر کنید.» این موضوع می‌تواند به معنای اجاره هواپیما یا خرید هواپیماهای دست دوم و قدیمی چهار موتوره باشد که از جمله آنها می‌توان به نسخه‌های نه چندان جدید هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ یا هواپیمای ایرباس «ای ۳۴۰» اشاره کرد که تولید آن متوقف شده است.کارشناسان در این باره اعلام کردند هر چند این هواپیماها به اندازه هواپیماهای جدیدتر دو موتوره، محبوب نیستند، اما به آسانی و با قیمت‌هایی پایین در دسترس قرار دارند و همچنان، مزیت کاهش میزان مصرف سوخت را برای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی ارائه خواهند کرد.
این موضوع حاکی از وجود فرصت‌های تجاری برای هر دو شرکت غربی و بزرگ تامین‌کننده هواپیما به علت مدت زمان طولانی لازم برای آماده شدن سفارش‌ها است. ظرفیت بالقوه ۸۰ میلیارد دلاری بازار هوایی ایران آنقدر برای شرکت‌های بین‌المللی وسوسه‌کننده شده که حتی می‌تواند دولت آمریکا را به میانه بازی بکشد و شاید اینجا نقطه‌ای است که ایران می‌تواند از بین گزینه‌های بزرگ انتخاب کند. باز شدن دوباره دروازه‌های تجاری اقتصاد ایران به روی کشورهای بین‌المللی عرصه تجاری جدیدی را باز کرده که با توجه به بحران‌های اقتصادی سال‌های گذشته و نبود رشد محسوس می‌تواند مساله‌ای غیرقابل چشم پوشی باشد. باقی ماندن در لیست بازارهای اقتصادی ایران آنقدر مهم است که کشورهای مختلف اروپایی از سطح رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه گرفته تا مقامات مختلف اقتصادی بسیج شده‌اند تا به بازاریابی در این عرصه بپردازند.
شرکت‌های هواپیماسازی غربی امیدوارند با محقق شدن موافقتنامه برنامه هسته‌ای ایران، میلیاردها دلار از رهگذر امضای قرارداد با این کشور درآمد کسب کنند. بدین ترتیب، یکی از بهترین بازارهای صنعت هواپیمایی جهان از قرنطینه بیرون خواهد آمد. از این رو کار تا جایی پیش رفته که ایران از چند هفته قبل از حصول توافق سعی در روشن کردن شرایط بازار خود برای خارجی‌ها داشته و رسما اعلام کرده است با سنجش شرایط تمام گزینه‌ها و در نظر گرفتن اوضاع داخلی کشور نسبت به خرید وسایل حمل و نقل جدید اقدام می‌کند. هر چند با توجه به زمان چند ماهه باقیمانده به لغو قطعی تحریم‌ها و البته روشن نشدن ابعاد دقیق برنامه ایران برای نوسازی و بهسازی ناوگان هوایی خود هنوز نمی‌توان نسبت به میزان سهمی که غول‌های هوایی دارند اظهارنظر کرد، اما از هم اکنون می‌توان انتظار داشت که ایران به هیچ یک از شرکت‌ها و کشورهای غربی در این زمینه امتیاز خاصی نخواهد داد. شرکت بوئینگ که در طول هفته‌های گذشته بارها نسبت به از دست دادن بازار هوایی ایران ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده در صورت چراغ سبز دولت آمریکا آمادگی لازم برای مذاکرات با ایرلاین‌های ایرانی را دارد می‌تواند با استفاده از نگاه همه جانبه طرف ایرانی سهمی از بازار را از آن خود کند. هر چند هنوز دولت آمریکا صحبت از دریافت مجوز از سوی این شرکت نکرده اما این احتمال وجود دارد که برای از دست نرفتن یک بازار چند ۱۰ میلیارد دلاری مجوزهای لازم در این زمینه صادر شود.
باید دید آیا طبق اعلام وزیر راه در طول روزهای آینده پای نمایندگان شرکت بوئینگ پس از چند دهه به ایران باز می‌شود یا شرکت‌های اروپایی می‌توانند با استفاده از مذاکرات همه‌جانبه خود گوی سبقت را از بوئینگ بربایند. برای تهران، دورنمای برچیده شدن تحریم‌های اقتصادی گسترده و همچنین تحریم تجاری آمریکا حاکی از فرصت نوسازی ناوگان هوایی این کشور با بهایی قابل قبول است. متوسط سن ناوگان هواپیمایی ایران به ۲۳ سال می‌رسد که این رقم تقریبا دو برابر متوسط جهانی است. این در حالی است که ایران سال‌ها برای نوسازی ناوگان هواپیمایی خود بهای بسیار زیادی را در بازار سیاه پرداخت می‌کرد.این موضوع برای شرکت‌های هواپیمایی ایرباس، بوئینگ و سایر شرکت‌های هواپیمایی می‌تواند به معنای قراردادهایی باشد که رقم آنها حداکثر به ۲۰ میلیارد دلار بالغ می‌شود. دورنمای این قراردادها تا حدی در مواضع مذاکره‌کنندگان در اردوگاه‌های مختلف، در طی گفت‌وگوهای هسته‌ای طولانی شکل گرفت. این موضوع همچنین برای هواپیمای بوئینگ «۷۴۷ اس پی» شرکت هواپیمایی «ایران ایر» که آخرین هواپیمای موجود از این نوع محسوب می‌شود، می‌تواند به معنی بازنشستگی آبرومندانه باشد. «ماکسیمو گاینزا» مشاور ارشد شرکت نظارت بر ناوگان‌های هواپیمایی انگلیس موسوم به «اسند فلایت گلوبال» در این باره گفت: «بسیاری از این هواپیماها، حقیقتا به پایان عمر خود رسیده‌اند.» وی در این باره گفت: «زمانی که تحریم‌ها لغو شود، ایران به یک بازار داغ تبدیل خواهد شد.» «فرهاد پرورش» مدیر‌عامل شرکت «ایران ایر» سال گذشته در گفت‌وگویی با خبرگزاری رویترز اعلام کرد به محض آنکه تحریم‌ها کاهش پیدا کند، ایران تلاش خواهد کرد دست‌کم ۱۰۰ هواپیمای جت پهن پیکر مناسب برای سفرهای کوتاه را خریداری کند.
مقامات ایرانی به فهرست بالقوه گسترده‌ای برای خرید هواپیما اشاره کردند که مواردی از قبیل هواپیماهای جدید سبک بوئینگ «۷۸۷» و ایرباس «ای ۳۵۰» و همچنین هواپیماهای پرکاربردی مانند بوئینگ «۷۳۷» و «۷۷۷» یا هواپیماهای ایرباس «ای ۳۲۰» و «ای ۳۳۰» و حتی نسخه اخیر جامبوی بوئینگ «۸ - ۷۴۷» را شامل می‌شود. بوئینگ «۸ - ۷۴۷» هر چند هنوز هم تولید می‌شود، اما میزان فروش آن به شدت رو به کاهش است.
بوئینگ در بهترین جایگاه
یکی از مهم‌ترین کشورهایی که در طول ماه‌های گذشته سعی کرده اوضاع اقتصادی خود در ایران را بهبود بخشد کشور اروپایی فرانسه است. این کشور که بیشترین سهم را در شرکت هواپیماسازی اروپایی ایرباس دارد تلاش کرده با توجه به مواضع نه چندان مثبتی که در مذاکرات هسته‌ای داشته در عرصه اقتصادی خود را به شکلی همه جانبه برای حضور در ایران آماده کند که این مساله با واکنش‌های مختلفی از سوی دولت ایران همراه بوده است. آخوندی در سفری که چند هفته قبل به کشور فرانسه داشت رسما به آنها اولتیماتوم داد که اگر رابطه خود را با ایران اصلاح نکنند، در بازار بزرگی که بعد از تحریم‌ها به‌وجود می‌آید نقشی ندارند. این هشدار به شدت از سوی فرانسوی‌ها جدی گرفته شده و کار را تا جایی پیش‌برده که رئیس‌جمهوری این کشور و وزیر امور خارجه مستقیما در رابطه با بازار پس از تحریم‌های ایران شروع به مذاکره کردند. به گفته منابع آگاه حوزه صنعت، منابع دیپلماتیک و کارشناسان آشنا با دیدگاه طرف ایران، به نظر می‌رسد بوئینگ در بهترین جایگاه قرار دارد و می‌تواند بیشترین سود را از موج نخست فروش هواپیماها در ایران ببرد. بخشی از این موقعیت به این علت است که فرانسه، که محل استقرار شرکت ایرباس است و ۱۱ درصد سهام این کشور را در اختیار دارد، رویکردی سختگیرانه را در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران در پیش گرفت.
پاریس طی سال‌های اخیر رویکرد جنگ‌طلبانه‌تری را در قبال تهران در پیش گرفته است و خود را به میزان بیشتری با رقبای سنتی ایران در آن‌سوی خلیج فارس یعنی قطر و عربستان سعودی همسو کرده است. یک منبع آگاه صنایع هواپیمایی اروپا که خواست نامش فاش نشود، در این‌باره گفت: «موضع فرانسه، به ویژه لوران فابیوس، وزیر امور خارجه این کشور، مسائل را برای ایرباس تسهیل نکرده است.» دست بالای طرف ایرانی در مذاکرات اقتصادی چند روز گذشته باعث شده وزیر راه و شهرسازی ایران در جریان دیدار مستقیم خود با فابیوس در تهران اعلام کند که هر‌چند با توجه به سهم کلان ایرباس در ناوگان هوایی ایران قطعا مذاکرات با این شرکت اروپایی ادامه پیدا می‌کند اما این بدان معنا نیست که ایران دیگر شرکت‌های هواپیمایی را فراموش کرده و بوئینگ به‌عنوان غول هواپیماسازی آمریکای شمالی نیز همچنان جزو گزینه‌های ایران به‌حساب می‌آید. آخوندی حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و اعلام کرده در آینده نزدیک نمایندگان شرکت بوئینگ وارد تهران خواهند شد و در جریان مذاکرات دوجانبه درباره ورود به بازار ایران فکر خواهند کرد. یک عضو کمیته سنای فرانسه اخیرا در این خصوص ابراز نگرانی کرد که شرکت‌های داخلی این کشور در رقابت برای کسب بازار تهران، در حال عقب‌افتادن هستند.یک مقام ارشد دولت فرانسه نیز در پاسخ اعلام کرد: «نفر اول بودن به این معنا نیست که اولین خدمات را دریافت خواهید کرد.ما آماده خواهیم بود. درخصوص شرکت‌های ما نگران نباشید.»
اتحادیه اروپا به‌صورت خاص، تجارت در صنعت هواپیمایی غیر نظامی را با ایران منع نمی‌کند. این اتحادیه، صادرات فناوری‌های دارای «کاربرد دوگانه» را در سال ۲۰۰۷ به ایران ممنوع کرد و از آن زمان به بعد، همواره ممنوعیت‌های اعمال شده علیه ایران را تشدید کرده است. به این ترتیب، فروش هر گونه موتور هواپیمای غیر نظامی و جت به ایران ممنوع شده است. ایرباس در این باره اعلام کرد در جریان کاهش موقت تحریم‌های ایران، درخواست صدور مجوز صادرات به این کشور را مطرح کرده است. بر این اساس، شرکت ایرباس قصد داشت برخی از قطعات هواپیما را به ایران بفروشد. مسوولان این شرکت از اعلام این موضوع خودداری کردند که آیا کالاها یا خدماتی را در حقیقت به ایران ارائه کرده‌اند یا نه.
ارتباط تاریخی
مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند با افرادی که نمایندگی شرکت‌های هوا و فضای غربی را به عهده دارند، تبادلات متعددی انجام داده‌اند تا به این ترتیب، معاملات آینده را مورد بررسی قرار دهند که از جمله آنها می‌توان به نشست‌های انجام شده در چندین شهر اروپایی اشاره کرد. دو مقام ارشد ایرانی در این باره اعلام کردند این موضوع مورد پذیرش قرار گرفته است که ایران پس از لغو تحریم ها، ۱۰۰ فروند هواپیمای بوئینگ را خریداری خواهد کرد. این در حالی است که مقامات صنایع آمریکایی، انجام هر گونه معامله غیررسمی و مذاکرات تجاری غیررسمی را با ایران تکذیب کردند. «ری کانر » مدیر اجرایی ارشد هواپیماهای تجاری بوئینگ طی هفته کنونی در این باره در واشنگتن به خبرگزاری رویترز اعلام کرد: «این موضوع، قطعا یک فرصت خواهد بود. ما قبلا هم هواپیماهای زیادی را به ایران فروخته ایم و این ناوگان، واقعا مسن شده است. اما تا زمانی که دولت ما این موضوع را مورد تایید قرار نداده باشد، ما همچنان در حاشیه باقی خواهیم ماند.» برخی از تحلیلگران صنایع، خواستار رعایت احتیاط در تخمین شمار هواپیماهایی شدند که صنعت هواپیمایی ایران در نهایت برای خرید آنها سفارش خواهد داد. این تحلیلگران در این باره اعلام کردند ایران برای حفظ یک ناوگان بزرگ، همچنین به توسعه صنعت مسافری سودده نیاز دارد و باید این اقدام را از طریق گشایش بازار داخلی و تقویت یک کانون جذاب بین‌المللی انجام دهد. «ریچارد آبولافیا» از کارشناسان گروه «تیل»، در ایالت ویرجینیای آمریکا در این باره گفت: «آنها باید پیش از خرید تعداد هواپیماهایی که متناسب با کشوری با این توان بالقوه است، ابتدا موانع اقتصادی را رفع کنند.» طرح‌هایی برای کاهش تعرفه‌های داخلی وجود دارد، اما ترافیک هوایی در برخی از مسیرهای خارجی ممکن است به‌صورت دائم و به نفع شرکت‌های رقیب منطقه‌ای مانند امارات، از دست رفته باشد.
ظرفیت‌های فروش رفته
ایران در بلند‌مدت، بلند پروازی‌های راهبردی را در قبال شهرهای رقیب حاشیه خلیج‌فارس، به‌عنوان یک کانون جذب ترافیک از کشورهای غرب اروپا و شمال آمریکا به سمت منطقه آسیا - اقیانوس آرام دارد اما داشتن یک ناوگان هواپیمایی جدید از هواپیماهایی که به سرعت پرواز می‌کنند، ممکن است به چیزی بیش از کاهش تحریم‌ها نیاز داشته باشد.
پس از رشد ناگهانی در تقاضای خرید هواپیما، شرکت‌های عمده تولید‌کننده غربی اکنون بیشتر ظرفیت خود را برای دهه آینده به فروش رسانده‌اند. کارشناسان در این باره اعلام کردند ایران ممکن است مجبور شود برای آغاز، به بازار هواپیماهای دست دوم وارد شود یا هواپیما اجاره کند اما شرکت‌های اجاره هواپیما، خواستار مشخص شدن مسائلی حساس هستند که از جمله آنها می‌توان به مسائل قانونی و قضایی اشاره کرد که به واسطه غیبت اجباری ایران از این بازار، باید حل و فصل شود. «تونی ویتی» مدیر اجرایی ارشد شرکت تجارت هواپیماهای «کابوت اویشین» انگلیس در این باره گفت: «گزینه‌های چندانی پیش رو نیست و علت آن نیز فروخته شدن ظرفیت خطوط تولید است.
در کوتاه مدت، اگر به ایرباس یا بوئینگ مراجعه کنید، باید سه یا چهار سال صبر کنید.» این موضوع می‌تواند به معنای اجاره هواپیما یا خرید هواپیماهای دست دوم و قدیمی چهار موتوره باشد که از جمله آنها می‌توان به نسخه‌های نه چندان جدید هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ یا هواپیمای ایرباس «ای ۳۴۰» اشاره کرد که تولید آن متوقف شده است.کارشناسان در این باره اعلام کردند هر چند این هواپیماها به اندازه هواپیماهای جدیدتر دو موتوره، محبوب نیستند، اما به آسانی و با قیمت‌هایی پایین در دسترس قرار دارند و همچنان، مزیت کاهش میزان مصرف سوخت را برای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی ارائه خواهند کرد.
ارسال نظر