سوختی با دردسرهای فراوان

خودروسازان اتانول را دوست ندارند. این را به خوبی می‌شود از بی‌توجهی آنها در طول نزدیک به ۴۰ سالی که از راه یافتن آن به باک خودروها می‌گذرد، فهمید. تقریبا هیچ جای دنیا تلاش زیادی برای جا انداختن اتانول سوختی صورت نمی‌گیرد. تنها در برزیل است که خودروهای اتانولی فراوانی قابل ملاحظه‌ای دارند و دلیل آن هم قانونی است که از سوی دولت وضع شده و خودروسازان را ناگزیر می‌کند خودروهایی تولید کنند که قابلیت هضم اتانول را داشته باشد. اما حتی در این کشور نیز اتانول به‌طور خالص مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

خودروسازان اتانول را دوست ندارند. این را به خوبی می‌شود از بی‌توجهی آنها در طول نزدیک به ۴۰ سالی که از راه یافتن آن به باک خودروها می‌گذرد، فهمید. تقریبا هیچ جای دنیا تلاش زیادی برای جا انداختن اتانول سوختی صورت نمی‌گیرد. تنها در برزیل است که خودروهای اتانولی فراوانی قابل ملاحظه‌ای دارند و دلیل آن هم قانونی است که از سوی دولت وضع شده و خودروسازان را ناگزیر می‌کند خودروهایی تولید کنند که قابلیت هضم اتانول را داشته باشد.اما حتی در این کشور نیز اتانول به‌طور خالص مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

در آسیا چین و تایلند تاحدی در زمینه خودروهای اتانول سوز کار کرده و به میزان کمی هم اتانول سوختی تولید می‌کنند. در اروپا سوئد بیشترین تعداد خودروهای اتانولی را دارد اما تعداد آنها به یک درصد خودروهای فعال در سطح این کشور هم نمی‌رسد. سوئد بیشتر از جنبه زیست محیطی، از خاصیت شیمیایی اتانول بهره می‌گیرد. اتانول در برابر سرمای قطبی شمال این کشور مقاوم‌تر از بنزین و گازوییل است و به همین دلیل در بخش کوچکی از این کشور که سرمای قطبی را تجربه می‌کند محبوبیت دارد. در تمامی نقاطی که اتانول مورد استفاده سوختی قرار می‌گیرد، آن را به‌صورت ترکیب با بنزین استفاده می‌کنند. نسبت‌ها هم متفاوت هستند. نسبت اتانول موجود در بنزین به‌صورت Ex نشان داده می‌شود که در اینجا عدد x میزان اتانول موجود در بنزین است. بیشترین اتانول سوختی موجود به‌صورت E۱۵ و E۱۰ است. این یعنی تنها ۱۰ یا ۱۵ درصد ترکیب را اتانول تشکیل می‌دهد. دلیل محبوبیت این دو سوخت اتانولی این است که موتور خودرو برای کار کردن با آنها نیاز به تغییر چندانی نداشته و همین موتورهای موجود را می‌توان با تغییر اندکی در رینگ، انژکتور و پیستون، برای استفاده از این سوخت آماده کرد.

این درست همان‌جایی است که خودروسازان را وادار می‌کند اتانول‌سوزها را دوست نداشته باشند. آنها برای آنکه بتوانند از این مرحله عبور کرده و موتورهایی با سوخت اتانول بیشتر یا حتی کاملا اتانول‌سوز بسازند، باید مسیر جدیدی در بخش تحقیق و توسعه خود بنا کنند و این در حالی است که در صورت این هزینه بالا، تضمینی برای برگشت سرمایه وجود ندارد و نمی‌توان از استقبال از خودروهای اتانولی مطمئن بود. البته در این زمینه تلاش‌هایی نیز صورت گرفته و خودروهای کار و تجاری کاملا اتانولی طراحی و تولید شده‌اند. اما آنها نیز مشکلاتی دارند که موجب شده از آنها استقبال نشود. یک دلیل آن قدرت اندک موتورهای اتانولی در مقایسه با موتورهای بنزینی است. موتوری که به‌طور کامل با اتانول کار کند حدود دو سوم قدرت یک موتور هم حجم بنزینی را تولید می‌کند. برای غلبه بر این مشکل یا باید مصرف اتانول موتور را بالا برد، که در این صورت از نظر اقتصادی با بی‌رغبتی مصرف‌کننده رو‌به‌رو می‌شود یا آن را با بنزین مخلوط کرد که همین می‌شود که اکنون هست. همین نیاز فنی به مخلوط شدن اتانول با بنزین برای تبدیل شدن به یک سوخت با راندمان مناسب، خود دلیلی است که کفه ترازو را به نفع مخالفان فنی آن سنگین می‌کند. آنها می‌گویند که با ترکیب شدن این دو با یکدیگر، دیگر هدف اصلی یعنی رسیدن به یک سوخت پاک برآورده نمی‌شود و تنها سرمایه‌گذاری بیهوده صورت گرفته است.

اما برای کشورهایی که تصمیم به استفاده از اتانول دارند مانند چند کشور آفریقایی که قیمت اتانول در مقایسه با بنزین برای آنها وسوسه‌کننده است نیز کار به راحتی انجام نمی‌شود. چرا که دسترسی به اتانول سوختی کار ساده‌ای در اکثر نقاط جهان نیست. نزدیک به ۹۵ درصد کل اتانول سوختی جهان در سه کشور برزیل، ایالات متحده و مکزیک تولید می‌شود. این سه کشور در کنار بازار داخلی خود، دیگر کشورهای آمریکای لاتین را نیز تغذیه می‌کنند. اما صادرات به دیگر کشورهای خارج از آمریکای لاتین به دلیل محدودیت تولید چندان مقدور نیست. برگردیم به مشکلات استفاده از اتانول خالص در موتور خودروها؛ تقریبا محققان به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از اتانول خالص در موتور غیر‌ممکن است. یک دلیل آن ناپایداری بسیار زیاد اتانول در مقایسه با بنزین است که ایجاب می‌کند باک خودروها به‌طور کامل از نو طراحی شود.

طرح‌هایی که فولکس واگن سال‌ها قبل در این زمینه منتشر کرد نشان داد که برای داشتن ایمنی کافی در صورت استفاده از اتانول کامل، باید باک خودروها شبیه به کپسول خودروهای گازسوز یا چیزی شبیه به آن طراحی شود. همچنین کل سیستم سوخت‌رسانی خودرو باید باتوجه به غلظت ماده جدید از نو طراحی شود چرا که گرانروی اتانول با بنزین تفاوت زیادی داشته و تقریبا شبیه به آب است. همچنین اکنون مشخص شده که ساختار سیلندر و پیستون نیز باید به‌طور کامل تغییر کند. چرا که اتانول در مقایسه با بنزین ضریب تراکم بیشتری دارد و در صورت استفاده از میزان تراکم فعلی چندان قدرت زیادی از انفجار آن حاصل نمی‌شود.