ابرشهرها در مواقع بحران چگونه مدیریت می‌شوند؟
الگوی جهانی «فرماندهی حادثه» در شهر
آمادگی مدیریت شهری در برابر بحران‌های ناشی از حوادث طبیعی یا انسان‌ساز از طریق برنامه‌ریزی، تجهیز، آموزش و مانور حاصل می‌شود. فرآیند برنامه‌ریزی براساس تحلیل آسیب‌پذیری و میزان خطر است. این فرآیند، مسوولیت اجرای نقش‌ها و تاکتیک‌ها را تعیین کرده و نیازهای تجهیزاتی را تامین می‌کند. در فرآیند آموزش این اطمینان حاصل می‌شود که پرسنل با وظایف و تجهیزاتشان آشنا هستند. تمرین‌ها و مانورها، سامانه را کنترل و اصلاح می‌کند. کارکردهای مقابله نظیر ارزیابی، حفاظت از ساکنان شهر و مدیریت حادثه در ساختاری سازماندهی شده اجرا می‌شود.
آمادگی مدیریت شهری در برابر بحران‌های ناشی از حوادث طبیعی یا انسان‌ساز از طریق برنامه‌ریزی، تجهیز، آموزش و مانور حاصل می‌شود. فرآیند برنامه‌ریزی براساس تحلیل آسیب‌پذیری و میزان خطر است. این فرآیند، مسوولیت اجرای نقش‌ها و تاکتیک‌ها را تعیین کرده و نیازهای تجهیزاتی را تامین می‌کند. در فرآیند آموزش این اطمینان حاصل می‌شود که پرسنل با وظایف و تجهیزاتشان آشنا هستند. تمرین‌ها و مانورها، سامانه را کنترل و اصلاح می‌کند. کارکردهای مقابله نظیر ارزیابی، حفاظت از ساکنان شهر و مدیریت حادثه در ساختاری سازماندهی شده اجرا می‌شود. این ساختار به سامانه فرماندهی حادثه معروف است. هدف سامانه فرماندهی حادثه، سازماندهی کارکردها و هماهنگی سازمان‌هایی است که کارکردهای مقابله را در یک یا چند صحنه عملیاتی اجرا می‌کنند. این سامانه توسط فرماندهی منفرد حادثه نظارت می‌شود.
سامانه فرماندهی حادثه به وسیله «مرکز عملیات شرایط اضطراری» حمایت می‌شود. مرکز عملیات، مرکزی برای سیاست‌ها و اطلاعات مقابله با حادثه است. در این مرکز، سیاست‌گذاران منتخب و منتصب، متخصصان رشته‌های مختلف و نمایندگان سازمان‌های دولتی و غیردولتی در کنار هم جمع می‌شوند. مرکز عملیات شرایط اضطراری با مرکز عملیات سازمانی یا پست فرماندهی حادثه متفاوت است. مرکز عملیات، دستورالعمل‌هایی را برای سیاست‌های مقابله و ماموریت‌های عملیاتی منتشر می‌کند. در نهایت، پست‌های فرماندهی حادثه به وسیله پلیس، آتش‌نشانی یا دیگر سازمان‌ها به همراه پرسنل‌شان در صحنه حادثه تشکیل می‌شود. هدف پست فرماندهی، هماهنگی واحدها در صحنه حادثه است. ارتباطی حیاتی بین سامانه فرماندهی حادثه و مرکز عملیات شرایط اضطراری وجود دارد. در حوادث بزرگ مقیاس، سامانه فرماندهی حادثه، کارکردهایی همچون برنامه‌ریزی، ایمنی، عملیات و لجستیک را برای صحنه خاصی اجرا می‌کند، اما مرکز عملیات، کارکردهای مرتبط با کل جامعه را هدایت و مدیریت می‌کند. اگرچه سامانه فرماندهی حادثه در این مبحث از مرکز عملیات جدا شده است، اما مهم است که بر عدم جدایی آنها در عملیات‌های میدانی ویژه تاکید شود. سامانه فرماندهی حادثه می‌تواند در شرایط اضطراری خفیف بدون فعال شدن مرکز عملیات مورد استفاده قرار گیرد. در حوادث گسترده‌تر، مرکز عملیات شرایط اضطراری، پشتیبانی‌های پیچیده خاص بزرگ مقیاسی را که شاید در صحنه نیاز شود، سازماندهی می‌کند.
سامانه فرماندهی حادثه شهر لندن
برنامه شرایط اضطراری شهر لندن، توسط بخش مدیریت شرایط اضطراری و امنیت اصناف با همکاری کمیته برنامه مدیریت شرایط اضطراری شهر لندن در سال ۲۰۰۸ در ۷ فصل تدوین شده است. در فصل چهارم، سامانه فرماندهی حادثه معرفی شده و به مسوولیت‌ها و نقش‌های مصرح در آن اختصاص داده شده است. سامانه فرماندهی حادثه در لندن بیشتر به موضوع گروه‌های کنترل جامعه منتهی می‌شود که اعضای آن شامل این گروه‌ها است: شهردار، رئیس قسمت اداری، رئیس پلیس، رئیس آتش‌نشانی، مدیر محیط زیست و خدمات شهری، مدیر خدمات اجتماعی، مامور بهداشت و سلامت، اورژانس، مدیر ارتباطات و مامور روابط عمومی و هماهنگ‌کننده مدیریت شرایط اضطراری، برای هرکدام از این اعضا، نقش‌هایی که در زمان بحران باید اجرا کنند و برعهده آنها گذاشته می‌شود، بیان شده است. همچنین گروه مشاوران گروه‌های کنترل جامعه نیز پیش بینی شده است. شهر لندن پروتکل‌های مدیریت صحنه حادثه استانداردی را تهیه کرده است که بر فرماندهی یک سازمان در زمان بحران تاکید می‌کند. در این قالب، آتش‌نشانی، پلیس، اورژانس و دیگر سازمان‌های پشتیبانی، تحت امر مدیریت صحنه حادثه به اجرای ماموریت می‌پردازند.
سامانه فرماندهی حادثه ایالت آلاسکا
برنامه شرایط اضطراری ایالت آلاسکا، توسط دپارتمان امور نظامی، بخش مدیریت شرایط اضطراری و امنیت ملی در سال ۲۰۰۴ تدوین شده است. هدف از تدوین چنین برنامه‌ای، ایجاد یک رویکرد جامع با در نظر گرفتن تمام مخاطرات برای مدیریت حوادث داخلی در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها عنوان شده است. در قسمت هفتم این برنامه، حوزه‌های عملیاتی مصرح در سامانه فرماندهی حادثه مورد بررسی قرار گرفته و نقش‌ها و مسوولیت‌ها در ۱۳ حوزه عملیاتی عنوان شده است که شامل هماهنگی و کنترل، ارتباطات، هشدار، روابط عمومی، ایمنی عمومی، نیازهای اساسی مردم، خدمات شهری، منابع، ارزیابی خسارت، تلفات، مراقبت‌های دسته‌جمعی، مالی و اداری و بازسازی است. در هرکدام از این حوزه‌های عملیاتی، با تعیین سازمان اصلی و هدف از تشکیل حوزه، به ذکر نقش‌ها و مسوولیت‌ها پرداخته و سازمان یا سازمان‌های پشتیبان را مشخص کرده است. فرمانده حادثه، مامور هماهنگ‌کننده ایالتی است.
برنامه شرایط اضطراری شهر سانفرانسیسکو
برنامه شهر سانفرانسیسکو، توسط دپارتمان مدیریت شرایط اضطراری در سال ۲۰۰۵ تدوین و در سال ۲۰۰۸ به‌روز رسانی شد. در قسمت دوم این برنامه، مفاهیم عملیاتی (روش کار) مورد بررسی قرار گرفته که در ابتدا در مورد مفاهیم کلی (سطوح سازماندهی، مراکز عملیاتی، کارکردهای پشتیبانی محلی، سطوح هماهنگی و هماهنگی مراکز عملیاتی با دیگر نهادها و مراکز) توضیحات کلی ارائه شده و سپس ساختار مدیریتی شهر و روندهای عملیاتی استاندارد مراکز عملیاتی (اتاق‌های بحران) عنوان شده است. ساختار هماهنگی مرکز عملیاتی شرایط اضطراری نشان میدهد در این قسمت ۱۷ حوزه عملیاتی و کارکردی در زمان بحران عنوان شده است که عبارتند از ترابری، ارتباطات، مهندسی و خدمات شهری، آتش‌نشانی، مدیریت شرایط اضطراری، اسکان و مراقبت‌های دسته‌جمعی، لجستیک، بهداشت و سلامت عمومی، امداد و نجات شهری، مقابله با مواد خطرناک، مراقبت از حیوانات، آب و شریان‌های حیاتی، مجری قانون، بازسازی و کاهش مخاطرات، سیستم اطلاعات مشترک، پشتیبانی اجتماعی و تلفات گسترده. در ادامه سطوح هماهنگی بین قسمت‌های مختلف بیان شده است. در قسمت سوم نیز سامانه فرماندهی حادثه شهر مورد بررسی قرار گرفته است.
فرماندهی حادثه در شهرهای ایران به روایت قانون
اقدام قانونی برای کاهش اثرات بلایای طبیعی در ایران، تاسیس سازمان دفاع غیرنظامی در سال ۱۳۳۷ بود. پس از آن، در سال ۱۳۴۸ قانون کاهش اثرات ناشی از سیل و قانون بازسازی به اجرا گذاشته شد. پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، سازمان دفاع غیرنظامی منحل و وظایف آن به نهاد بسیج مستضعفان (یا اتحادیه مردم انقلابی) محول شد. پس از زلزله منجیل و اعلام دهه ۱۹۹۰ از طرف سازمان ملل به‌عنوان دهه بین‌المللی کاهش اثرات بلایای طبیعی، قانون تشکیل کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی و آیین‌نامه اجرایی آن تصویب شد و در اسفندماه ۱۳۷۰ ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور در وزارت کشور آغاز به کار کرد. در فروردین‌ماه ۱۳۸۲ طرح جامع امداد و نجات کشور توسط هیات وزیران به تصویب رسید که به موجب آن ۱۳ وزارتخانه و ۸ سازمان و نهاد به عضویت ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور درآمدند.
قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور نیز در ۳۱/ ۲/ ۱۳۸۷ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. طبق ماده ۶ این قانون، «سازمان مدیریت بحران کشور به‌منظور ایجاد مدیریت یکپارچه در امر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، ایجاد هماهنگی و انسجام در زمینه‌های اجرایی و پژوهشی، اطلاع‌رسانی متمرکز و نظارت بر مراحل مختلف مدیریت بحران و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده و استفاده از همه امکانات و لوازم مورد نیاز وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و عمومی، بانک‌ها و بیمه‌های دولتی، نیروهای نظامی و انتظامی، موسسات عمومی غیردولتی، شوراهای اسلامی، شهرداری‌ها، تشکل‌های مردمی، موسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، دستگاه‌های تحت امر مقام معظم رهبری و نیروهای مسلح در صورت تفویض اختیار معظم‌له، جهت بهره‌مندی بهینه از توانمندی‌های ملی منطقه‌ای و محلی در مواجهه با حوادث طبیعی و سوانح پیش‌بینی نشده تشکیل می‌شود. این سازمان، وابسته به وزارت کشور بوده و رئیس آن به پیشنهاد وزیر کشور و تایید شورای عالی و حکم وزیر کشور منصوب می‌شود.» ساختار ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور در سطوح ملی، استانی و شهرستانی نشان میدهد در این ساختار، ستاد عالی پیشگیری و مدیریت بحران کشور در بالاترین سطح خواهد بود و بعد از آن ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور زیر نظر وزیر کشور تشکیل خواهد شد. ستاد حوادث در استان‌های کشور در استانداری و زیر نظر استاندار مستقر است که این موضوع برای کلان‌شهر تهران به دلیل شرایط خاص آن متفاوت است.
مدیریت بحران در کلان‌شهر تهران
در اواخر دهه ۷۰ شمسی، مرکز مطالعات زلزله زیست‌محیطی شهر تهران در شهرداری تهران تشکیل شد و کار انجام مطالعات ریزپهنه‌بندی لرزه‌ای شهر تهران را با همکاری آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن شروع کرد. همچنین نهاد دیگری تحت عنوان دبیرخانه طرح جامع مدیریت بحران در شهرداری تهران ایجاد شد. این دو نهاد در اوایل دهه ۸۰ در یکدیگر ادغام شده و مرکز پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران را به وجود آوردند که بعدها این مرکز به سطح سازمان ارتقا یافت. بر اساس ماده ۹ قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور (۱۳۸۷)، «با توجه به شرایط ویژه و اهمیت شهر تهران به‌عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران، شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران به ریاست شهردار تهران تشکیل می‌شود. ستاد مدیریت بحران شهر تهران به‌منظور سیاست‌گذاری کلی، برنامه‌ریزی و نظارت عالیه بر امر مدیریت بحران شهر تهران از اعضای زیر تشکیل می‌شود: شهردار تهران (رئیس)، رئیس شورای اسلامی شهر، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران (دبیر ستاد)، دبیر ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور، نماینده استاندار تهران، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران، روسای سازمان‌های مسوول فعالیت‌های تخصصی مدیریت بحران شهر تهران، مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران و رئیس سازمان صدا و سیما.» گروه مطالعاتی «جایکا» نیز بعد از بررسی ساختار مدیریت بحران کشور در طرح مطالعاتی خود پیشنهاد کرد که موقعیت ستادی شهر تهران به سطح ستاد استانی حوادث غیرمترقبه ارتقا پیدا کند. همچنین پیشنهاد شد که ستاد منطقه‌ای حوادث غیرمترقبه، تحت سرپرستی ستاد حوادث غیرمترقبه شهرداری تهران برای هریک از مناطق ۲۲ گانه سازماندهی شود.
یک حادثه و 31 نهاد
در شهر تهران، ۳۱ سازمان یا نهاد در زمان حادثه دارای نقش اساسی هستند که عبارتند از: سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران، مرکز اورژانس تهران، جمعیت هلال احمر استان تهران، شرکت مخابرات ایران، معاونت امور مجلس و پشتیبانی وزارت نیرو، سازمان بهزیستی کشور، سازمان بهشت زهرا(س)، ستاد حوادث غیرمترقبه استان تهران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، معاونت خدمات شهری شهرداری تهران، شورای تامین استان تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک، اداره کل راه و ترابری استان تهران، اداره راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران (منطقه تهران)، شرکت ملی گاز تهران، سازمان آب و فاضلاب استان تهران، شرکت برق منطقه‌ای تهران، شرکت فاضلاب تهران، جهاد کشاورزی تهران، نیروی انتظامی تهران بزرگ، استانداری تهران، سازمان اطلاعات استان تهران، نیروی مقاومت بسیج تهران بزرگ، ارتش، سپاه و اداره کل امور اجتماعی وزارت کشور.
علاوه بر این ۳۱ نهاد، ۲۰ سازمان نیز مسوولیت هماهنگ‌کننده و پشتیبانی از نقش نهادها یا سازمان‌های حاضر در خط مقدم مدیریت بحران را برعهده دارند. این ۲۰ سازمان در حوزه‌های عملیاتی شامل ترافیک و حمل و نقل، ارتباطات مخابراتی، تسهیلات مهندسی برای کنترل صحت شریان‌های حیاتی و قطع شریان‌های ناامن، برنامه‌ریزی و هماهنگی برای تامین تسهیلات در مکان‌های اسکان مردم، کنترل و مهار حریق، تامین ایمنی لازم برای امدادگران، جست‌وجو و نجات حادثه‌دیدگان، جمع‌آوری آوار، تامین و توزیع وسایل و ادوات امداد، تامین سلامت روانی آسیب‌دیدگان شناسایی اجساد، رسیدگی به مسائل حقوقی و قضایی، ایزوله کردن سایت‌های حادثه برای تامین امنیت، تجهیز امکانات از استان‌های مجاور و همچنین شناسایی سریع مناطق آسیب‌دیده، ایفای نقش می‌کنند.
فرماندهی حادثه هنگام زلزله تهران
با توجه به گستره حادثه خصوصا در اثر وقوع زلزله در شهر تهران، باید ساختاری تنظیم شود که مدیریت بحران در نواحی مدنظر قرار گیرد و براساس ناحیه‌محوری برنامه‌ریزی‌هایی صورت گیرد. به همین منظور، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران ساختار پیشنهادی فرماندهی حادثه برای شرایط خاص شهر تهران را ارائه کرده است. در شهر تهران در بالاترین سطح، ستاد پیشگیری و مدیریت بحران و مرکز کنترل بحران شهر تهران وجود دارد. بعد از آن، ستاد فرماندهی مناطق و نواحی شهر تهران قرار دارد. در ساختار فرماندهی حادثه، ستاد پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در بالادست تشکیل خواهد شد. این ستاد، نقش سامانه هماهنگی بین‌سازمانی را اجرا می‌کند و بیان‌کننده سطح تصمیم‌گیری استراتژیک سامانه است. نقش کلیدی این ستاد، تصمیم‌گیری در مورد مدیریت موثر منابع است. یک ابزار مهم در این نقش، توافقنامه دوجانبه است. اعضای این ستاد عبارتند از: شهردار تهران، یک نفر از اعضای شورای شهر، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و دو نفر کارشناس متخصص.
در سطح بعدی و در کنار ستاد پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، مرکز کنترل بحران شهر تهران قرار دارد. کار این مرکز، تسهیل پشتیبانی و پیگیری منابع، جمع‌آوری و فراهم کردن اطلاعات و پیاده‌سازی تصمیمات نهادهای هماهنگی بین‌سازمانی است. در این سطح، اصول سامانه فرماندهی حادثه به‌طور کامل رعایت می‌شود ولی فرماندهی در کار نیست، بلکه هماهنگی در کار است. ساختار مرکز کنترل، همان ساختار سامانه فرماندهی حادثه است. مرکز کنترل بحران، یکی از مراکز هماهنگی بین‌سازمانی است که شامل نمایندگان تام‌الاختیار اجرایی سازمان‌ها است. ستادهای فرماندهی مناطق و نواحی، نمونه‌های بارزی از مراکز کنترل بحران هستند. این مراکز (اتاق‌های بحران)، مکان فیزیکی هستند که در آن هماهنگی اطلاع‌رسانی و منابع برای پشتیبانی فعالیت‌های مدیریت محلی حادثه انجام می‌شود. ساختار مرکز کنترل بحران همانند ساختار سامانه فرماندهی حادثه است، با این تفاوت که مرکز کنترل بحران در سطح عملیاتی نیست و فقط نقش هماهنگ‌کننده و ناظر را برعهده دارد. در این ساختار، چه مدیران ستاد فرماندهی، از جمله مدیر روابط عمومی و ایمنی و روابط بین‌سازمانی و چه روسای ستاد عمومی، از جمله روسای معاونت‌های برنامه‌ریزی، لجستیک، مالی، اداری و عملیات، در حوزه کاری خودشان فقط ناظر بر بخش‌های مشابه در ستاد فرماندهی منطقه هستند. این ساختار، نظارت بر فعالیت‌های ستادهای مناطق را انجام میدهد. این مرکز از یک طرف با ستاد پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ارتباط است و در طرف دیگر با ستاد فرماندهی مناطق در ارتباط خواهد بود و هماهنگی بین این دو ستاد را انجام میدهد.
در سطح بعدی، ستاد فرماندهی مناطق مطرح می‌شود. این ستادها، در ۲۲ منطقه شهر تهران باید فعال شوند. ساختار این ستادها نیز مشابه سامانه فرماندهی حادثه است. این ستادها همانند مرکز کنترل بحران شهر تهران، فقط ناظر بر ستادهای فرماندهی نواحی هستند، با این تفاوت که سطح نظارت آنها بسیار محدودتر از سطح نظارت مرکز کنترل بحران است. ستاد فرماندهی منطقه، فقط بر ستاد فرماندهی نواحی خودش نظارت می‌کند و مسوول هماهنگی آنها و تامین نیازها و پشتیبانی آنها است. نکته مهم و قابل ذکر این است که ستاد فرماندهی منطقه وارد حوزه عملیاتی نمی‌شود و هیچ گونه فعالیت عملیاتی برعهده آنها نیست. به این معنی که دارای تیم‌های عملیاتی که وارد صحنه حادثه شوند و عملیات‌ها را کنترل کنند، نیستند. ستاد فرماندهی منطقه ارتباط بین ستاد فرماندهی ناحیه و مرکز کنترل بحران را برقرار می‌کند. ساختار سامانه فرماندهی منطقه نیز مشابه ساختار مرکز کنترل بحران است. در پایین‌ترین سطح و بعد از فرماندهی منطقه، سطح فرماندهی حادثه در نواحی است. سطح نواحی، به دلیل وجود تیم‌های اضطراری و همچنین کوچک بودن محدوده عملیاتی، سطح عملیاتی عنوان می‌شود. بدین مفهوم که سامانه فرماندهی حادثه در سطوح کلان‌شهر تهران و ۲۲ منطقه فقط نظارت بر عملیات‌ها را برعهده دارند.
در هر حادثه‌ای، تیم‌های اضطراری مجزای خاصی برای مقابله (تیم‌های اضطراری عمومی، تخصصی و ویژه) وجود دارند. این تیم‌های اضطراری، دارای سامانه فرماندهی مجزایی هستند و به‌طور مستقیم به فرماندهی حادثه گزارش می‌دهند. با توسعه حادثه در ابعاد و پیچیدگی، تیم‌های مجزایی برای شاخه‌ها و گروه‌ها تعیین می‌شود. تیم‌های اضطراری تخصصی، ترکیبی از منابع هستند که برای تکمیل ماموریت‌های خاصی در کنار یکدیگر فعالیت می‌کنند. این نیروها می‌توانند شامل منابع برنامه‌ریزی‌شده و یک راهبر باشد که با سیستم‌های ارتباطاتی مشترک کار می‌کنند. تیم‌های اضطراری تخصصی شامل موارد زیر است: تیم‌های اضطراری تخصصی آتش‌نشانی، تیم‌های اضطراری تخصصی امداد و نجات، تیم‌های اضطراری تخصصی اورژانس، تیم‌های اضطراری تخصصی پلیس، تیم‌های اضطراری تخصصی پزشکی، تیم‌های اضطراری تخصصی خدمات شهری و مهندسی.
فرماندهی متحد
در حوادثی که چند منطقه یا یک منطقه با چند سازمان درگیر می‌شوند، فرماندهی متحد، سازمان‌های با حقوق، جغرافیا و حوزه و مسوولیت‌های کارکردی متفاوت را برای کار کردن موثر و کارآمد در کنار یکدیگر جمع می‌کند، بدون اینکه تحت تاثیر منطقه یا مسوولیت سازمان خاصی باشند. سامانه فرماندهی حادثه، یگانگی فرماندهی را برای شهر تعریف کرده و از گستردگی و ازدیاد فرماندهان در صحنه حادثه جلوگیری می‌کند. گستردگی سامانه فرماندهی حادثه، با توجه به نوع حادثه و منابع مورد نیاز برای جوابگویی به حادثه تعیین می‌شود و این الگو این قابلیت را دارد که خود را با شرایط اضطراری مختلف سازگار کند، هرچند که باید ساختار به‌طور کامل و جامع دیده شود. نبود الگویی برای سامانه فرماندهی حادثه در سطوح کلان و خرد جامعه باعث شده است که ناهماهنگی بین سطوح مختلف در قبل، حین و بعد از بحران وجود داشته باشد. این عدم هماهنگی را می‌توان با توجه به عدم فرماندهی واحد در حوادث و چگونگی ارتباط سازمان‌ها و بخش‌های مختلف با یکدیگر دریافت. در صورتی که این الگو در کلان‌شهر تهران و سازمان‌های درگیر در بحران طراحی شود و تمام آنها از یک الگوی مشترک استفاده کنند، به‌طور چشمگیری از عدم هماهنگی‌ها در زمان بحران کاسته می‌شود. از این رو پیشنهاد می‌شود، این الگو با همکاری ستادهای مدیریت بحران موجود در مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران، به‌صورت مطالعات موردی برای ستادهای فرماندهی نواحی تدوین شود. وضعیت منابع و چگونگی سازماندهی سازمان‌های گوناگون درگیر در بحران در نواحی گوناگون مورد بررسی قرار گیرد. در نهایت، از آنجا که منطقه‌بندی شهرداری تهران با منطقه‌بندی سایر سازمان‌های درگیر در بحران نظیر پلیس، هلال‌احمر، آتش‌نشانی، اورژانس و سازمان‌های متولی شریان‌های حیاتی شهر متفاوت است، پیشنهاد می‌شود که در مورد یکسان‌سازی منطقه‌بندی در شهر تهران چاره‌ای اندیشیده شود.
ارسال نظر