رئیس خانه صنعت،معدن و تجارت خراسان در گفتگو با دنیای اقتصاد:
تسهیل صادرات،بهترین جایزه برای صادرکنندگان است
دنیای اقتصاد،گروه صنعت-دهم تیرماه هر ساله به عنوان روز ملی صنعت گرامی داشته می شود،روزی که صنعتگران و به ویژه تولید کنندگان مجالی برای در میان گذاشتن مشکلاتشان با مسئولان دولتی و دیگر تشکل ها پیدا می کنند و امیدوارند از این رهگذر و با توجه به شرایط اقتصادی کشور بتوانند اذهان را هر چه بیشتر متوجه اهمیت مسئله تولید داخلی کنند. به همین مناسبت گفتگویی داشتیم با حسن حسینی،رئیس خانه صنعت،معدن و تجارت خراسان رضوی که در ادامه می آید. همایش روز ملی صنعت طبق روال سال های گذشته که خانه صنعت و معدن یکی از متولیان اصلی آن بود، امسال هم به شکل مطلوب برگزار شد،لطفا در مورد برنامه بزرگداشت امسال توضیح دهید.
دنیای اقتصاد،گروه صنعت-دهم تیرماه هر ساله به عنوان روز ملی صنعت گرامی داشته می شود،روزی که صنعتگران و به ویژه تولید کنندگان مجالی برای در میان گذاشتن مشکلاتشان با مسئولان دولتی و دیگر تشکل ها پیدا می کنند و امیدوارند از این رهگذر و با توجه به شرایط اقتصادی کشور بتوانند اذهان را هر چه بیشتر متوجه اهمیت مسئله تولید داخلی کنند.به همین مناسبت گفتگویی داشتیم با حسن حسینی،رئیس خانه صنعت،معدن و تجارت خراسان رضوی که در ادامه می آید. همایش روز ملی صنعت طبق روال سال های گذشته که خانه صنعت و معدن یکی از متولیان اصلی آن بود، امسال هم به شکل مطلوب برگزار شد،لطفا در مورد برنامه بزرگداشت امسال توضیح دهید.
ابتدا لازم میدانم از زحمات شما اصحاب رسانه در برگزاری این برنامه تشکر کنم. همانطورکه قبلا هم عرض کردم تفاوت امسال با سالهای پیش این بود که به دلیل اعتماد کردن وزارت صنعت، معدن و تجارت به خانه صنعت و معدن ایران در شهرستانها و استانها، صفر تا صد اجرای این برنامه با عوامل خانه صنعت و معدن و خود تشکلها بود و از همه مهمتر حضور نمایندگان هر سه قوه و صدا و سیما در این مراسم بود.
همایش روز صنعت در خراسان به صورت زنده از شبکه استانی پخش شد، ضمن اینکه بهدلیل همزمانی این مراسم با مسابقه فوتبال، انتظار داشتیم که مراسم ما خیلی شلوغ نباشد، ولی آمار نشان داد بیش از هزار و سیصد نفر در این مراسم شرکت کردند. تمام این موارد نشان میدهد که مراسم امسال متفاوت از سالهای گذشته بوده است.
با توجه به حضور مسئولان دولتی در این مراسم چه درخواستهایی در راستای حل مشکلات استان مطرح شد؟
چند سال متوالی است که مقام معظم رهبری با استفاده از مفاهیم اقتصادی، سالها را نامگذاری میکنند و به اعتقاد من آنچه باعث استفاده از مفاهیم اقتصادی در این نامگذاریها میشود، ضرورتهای ملی، فرهنگی و اقتصادی است. اما هیچ دستگاهی، پلانی براساس این نامگذاری طراحی نکرده است. از بحث اقتصاد مقاومتی هم که ایشان مطرح کردند هرکس برای خودش تعبیری داشت، تا اینکه ایشان ارکان اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند. در بند اول بر لزوم تقویت بخش خصوصی تاکید شده است و تمام بخشهای حکومتی کشور، اعم از تمامی قوهها، صدا و سیما، بسیج و...
باید تمام توان خود را برای تقویت بخش خصوصی بهکار بگیرند، اما از طرفی ایشان این مسائل را مطرح میکنند و از طرفی واقعیتهای جامعه را میبینیم. الان برای همه ما این امر مسجل شده است که بدون تولید، بقای اقتصادی کشور میسر نیست و در تمام دنیا برای این مسئله راهکاری اندیشیده شده است، اما با وجود نظام بانکی که بیش از ۲۵، ۲۶ درصد بهره برای خودش در نظر میگیرد، تولید نمیتواند رشد کند. زمانی بانکها شرکای اقتصادی ما بودند و رقبای ما نبودند، اما اکنون کار اصلی خودشان را فراموش کردهاند و بیشتر بنگاهداری میکنند. pic۱
بحث دیگر نظام مالیاتی است که به درستی اجرا نمیشود. با وجود این همه معاملات ملکی، شما ببینید چند درصد از مالیاتی که دولت اخذ میکند از آنها است و چند درصد را تولید پرداخت میکند. ضمن اینکه با توجه به اصول اقتصاد مقاومتی، دیگر وقت آن رسیده که اقتصاد نفتی را کنار بگذاریم تا اقتصاد این کشور بر اساس مالیاتگیری اداره شود، اما ممکن است در این مملکت کسی در ماه میلیاردها تومان کاسبی کند و یک ریال مالیات ندهد. فکر میکنیم که سازمان امور مالیاتی میتواند در این بخشها از خود ما کمک بگیرد. در خیابان امام خمینی مشهد و در فاصله چند صد متری از سازمان امور مالیاتی این همه دلار فروشی انجام میشود و سازمان امور مالیاتی باید بررسی کند که آن دلار فروش بیشتر سود میکند یا خیلی از واحدهای صنعتی ما؟ حالا ما چقدر مالیات پرداخت میکنیم و آنان چقدر مالیات پرداخت میکنند؟ این نظام مالیاتی باید اصلاح شود. عمده درآمدهای دولتی بیشتر کشورها از مالیات است و ما هم دوست داریم مردم مالیات بپردازند اما نه فقط یک قشر خاص و بهطور ناعادلانه.
این روزها بحث مالیات بر ارزش افزوده و دستورالعمل اجرایی صنایع به اصطلاح آلاینده در فضای استان خراسان مطرح است که مورد اعتراض همکاران شما در بخش صنعت قرار گرفته است، نظر شما در این باره چیست؟pic۲
ما به هر دو موضوعی که شما مطرح کردید، اعتراض داریم و علاوه بر موارد مذکور به بحث تامین اجتماعی هم که شما اشاره نکردید اعتراض داریم. در بحث مالیات بر ارزش افزوده، تمام انتقاد ما متوجه قانونگریزی دولت نهم و دهم بود، ما معتقدیم اجرای قانون حتی اگر بد باشد بهتر از بیقانونی و قانونگریزی است. باید ببینیم اصلا قانون ارزش افزوده چیست و چه کسی باید آن را پرداخت کند؟ اگر تولیدکننده باید پرداخت کند ما بحثی نداریم، اما در هیچ کجای این کره خاکی تولیدکننده مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نمیکند. در کشور ما چون تولیدکننده در دسترستر دولت است، این وظیفه را برعهده تولیدکننده گذاشتهاند، اما در تمام دنیا، هنگام خرید و در صندوق است که مالیات ارزش بر افزوده باید پرداخت شود. الان چند سال است که طلافروشان با این مسئله مبارزه میکنند و هرسال به نوعی این مالیات را پرداخت نمیکنند یا به سال بعد موکول میکنند، اما ما به عنوان تولیدکننده راه گریزی نداریم و این امر برای تولید خیلی دردسرساز شده است.
در بحث آلایندهها، ما اعتقاد داریم که محیط زیست متعلق به نسلهای آینده ماست و اینگونه نیست که آثار تولید یک آلاینده فقط در ایران بماند، بلکه بعنوان مثال آسیب دیدن لایه ازون تمام دنیا را تهدید میکند و واحدهای صنعتی تحت هیچ شرایطی نباید مسائل زیست محیطی را نادیده بگیرند. اما بحث ما با سازمان محیط زیست این است که ما آلایندههای مهمتری مثل بنزین هم داریم که باید جلوی آنها را گرفت. اگر سازمان محیط زیست جلوی یک واحد تولیدی را میگیرد باید ببیند سهم آلایندگی و اثرگذاری آن واحد چقدر است. حرف ما این است که این مشکلات با جریمه حل نمیشود، مشکل ما این است که مثلا شهرداری میگوید بروید خلاف بسازید و بعد ما شما را جریمه میکنیم، اگر این کار خلاف است که شما نمیتوانید بافت شهری را با پرداخت جریمه درست کنید. بحث ما در بخش زیست محیطی هم همین است و هیچ کس حق ندارد مسائل زیست محیطی مردم را با پول خرید و فروش کند. بحث آخری هم که مطرح شد در رابطه با سازمان تامین اجتماعی بود. ما قبول داریم که صنعت مشکلات فراوانی دارد، در سالهای گذشته به کارگران بن کارگری پرداخت میکردیم، اما متاسفانه امسال این موضوع بخشنامهای شده است و باید ماهی ۸۰ هزار تومان به عنوان مزایا به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنیم.
ما به حداقل حقوق 600 هزار تومانی کارگران اعتراض داریم چراکه با 800 هزار تومان هم زندگی کارگر تامین نمیشود. اما دولت نباید همه چیز را از جیب کارفرما بپردازد و جایی هم باید خودش همکاری کند. اگر کارخانهای 500 کارگر داشته باشد، در سال باید 140تا150 میلیون تومان به سازمان تامین اجتماعی پول بدهد.
درباره محیط زیست فرمودید که به یکباره گفتهاند باید جریمه بپردازید و اخطاری داده نشده است، این موضوع چگونه بوده است؟pic۳
به یکباره اعلام کردند سیصد و خوردهای واحد ما آلاینده هستند، اما بعضی از این واحدها اسناد و مدارکی ارائه کردند مبنی بر اینکه ما آلاینده نیستیم. با دستور آقای استاندار، کارگروهی با حضور تمام تشکلهای بخش خصوصی، سازمان محیط زیست، استانداری و ... تشکیل و این مسئله بررسی شد و واحدهایی که آلاینده نبودند از این قاعده مستثنی شدند. نکته دیگر این است که مثلا میزان آلایندگی یک واحد از 100، 5 و میزان آلایندگی واحد دیگر از 100، 95 است و هردوی این واحدها باید یک درصد جریمه بدهند، پس این قانون اشکال دارد. ما باید براساس میزان آلایندگی افراد را جریمه کنیم. شکر خدا بهخاطر نظر مثبت جناب استاندار و خود سازمان محیط زیست، بخش عظیمی از این مسئله در استان خراسان حل شد.
به عقیده برخی کارشناسان، هزینه تجهیزات مربوط به کاهش آلودگی و بازیافت اصولی زبالهها خیلی کمتر از این یک درصد است. به نظر شما چرا بخش خصوصی خودش زودتر این کار را انجام نمیدهد؟
همانطور که جنابعالی فرمودید، من هم معتقدم که ممکن است در برخی واحدها این کوتاهی انجام شده باشد. ولی در بحث آلایندهها، آن واحدها باید به طور مستمر پایش شوند. ما در بخش خصوصی با دولت همکاری زیادی داریم و به همین دلیل انتظار داریم دوستان به موقع به ما هشدار دهند تا ما پیشگیری کنیم.
گاهی ما امری را قبول نداریم، اما در این مورد اصل بحث لزوم حفاظت از محیط زیست را قبول داریم و مسائل زیست محیطی را سرلوحه کارمان قرار دادهایم. واحدهای سبز و پاکی داریم که با سیستمهای خوبی که در کارخانههایشان نصب کردند، آلایندگی را کاهش دادهاند و حتی به صفر رساندهاند. همه دوست داریم که زندگی پاکی داشته باشیم، اما گله ما از دوستان این است که باید به موقع هشدار میدادند تا کار به جریمه نکشد. معتقدم الان دیگر زمانی نیست که بهخاطر برخی از مسائل تولیدکنندگان که با عنوان جهادکننده و سرباز اقتصادی شناخته میشوند را درگیر کنیم.
در این ایام خبر خوش راه افتادن مجدد جوایز صادراتی و ابلاغ دستور العمل آن را شنیدیم، این موضوع را چطور ارزیابی میکنید؟
گاهی بحث صرفا جایزه صادراتی است و گاهی تسهیل مسیر صادرات است. مثلا اگر دولت راهآهن مشهد-تهران را برقی کند و این مسافت را به ۴ ساعت برساند مسیر صادرات هم هموار شده است. من فکر میکنم تسهیل امر صادرات بهترین جایزهای است که میشود به صادرکننده داد.
بهویژه در دولت نهم و دهم تمام اتوبان در اختیار تولیدکننده بود و روز به روز مشکلات بیشتری برای صادرکننده بهوجود میآمد بهعنوان مثال در یک ماه چندین بخشنامه در جهت جلوگیری از صادرات صادر میشد. در این شرایط ما واقعا جایزه نمیخواهیم، حالا اگر جایزه را لطف کنند، خیلی خوب است ولی ابتدا باید این موانع را برطرف کنند.
پیدا کردن مشتری خارجی و فتح کردن بازار جهانی کار بسیار دشواری است. شرکای ما در کشورهای همسایه بهخصوص در افغانستان خیلی راحت میگویند شما خودتان مردمانی خوبی هستید ولی ما اعتمادی به بخشنامههای دولتی شما نداریم. من معتقدم اجرای بخش جوایز صادراتی بسیار خوب است، اما بهترین جایزهای که میتوان به صادرکننده داد، پایداری قوانین و مقررات و تسهیل امر صادرات است.
ابتدا لازم میدانم از زحمات شما اصحاب رسانه در برگزاری این برنامه تشکر کنم. همانطورکه قبلا هم عرض کردم تفاوت امسال با سالهای پیش این بود که به دلیل اعتماد کردن وزارت صنعت، معدن و تجارت به خانه صنعت و معدن ایران در شهرستانها و استانها، صفر تا صد اجرای این برنامه با عوامل خانه صنعت و معدن و خود تشکلها بود و از همه مهمتر حضور نمایندگان هر سه قوه و صدا و سیما در این مراسم بود.
همایش روز صنعت در خراسان به صورت زنده از شبکه استانی پخش شد، ضمن اینکه بهدلیل همزمانی این مراسم با مسابقه فوتبال، انتظار داشتیم که مراسم ما خیلی شلوغ نباشد، ولی آمار نشان داد بیش از هزار و سیصد نفر در این مراسم شرکت کردند. تمام این موارد نشان میدهد که مراسم امسال متفاوت از سالهای گذشته بوده است.
با توجه به حضور مسئولان دولتی در این مراسم چه درخواستهایی در راستای حل مشکلات استان مطرح شد؟
چند سال متوالی است که مقام معظم رهبری با استفاده از مفاهیم اقتصادی، سالها را نامگذاری میکنند و به اعتقاد من آنچه باعث استفاده از مفاهیم اقتصادی در این نامگذاریها میشود، ضرورتهای ملی، فرهنگی و اقتصادی است. اما هیچ دستگاهی، پلانی براساس این نامگذاری طراحی نکرده است. از بحث اقتصاد مقاومتی هم که ایشان مطرح کردند هرکس برای خودش تعبیری داشت، تا اینکه ایشان ارکان اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند. در بند اول بر لزوم تقویت بخش خصوصی تاکید شده است و تمام بخشهای حکومتی کشور، اعم از تمامی قوهها، صدا و سیما، بسیج و...
باید تمام توان خود را برای تقویت بخش خصوصی بهکار بگیرند، اما از طرفی ایشان این مسائل را مطرح میکنند و از طرفی واقعیتهای جامعه را میبینیم. الان برای همه ما این امر مسجل شده است که بدون تولید، بقای اقتصادی کشور میسر نیست و در تمام دنیا برای این مسئله راهکاری اندیشیده شده است، اما با وجود نظام بانکی که بیش از ۲۵، ۲۶ درصد بهره برای خودش در نظر میگیرد، تولید نمیتواند رشد کند. زمانی بانکها شرکای اقتصادی ما بودند و رقبای ما نبودند، اما اکنون کار اصلی خودشان را فراموش کردهاند و بیشتر بنگاهداری میکنند. pic۱
بحث دیگر نظام مالیاتی است که به درستی اجرا نمیشود. با وجود این همه معاملات ملکی، شما ببینید چند درصد از مالیاتی که دولت اخذ میکند از آنها است و چند درصد را تولید پرداخت میکند. ضمن اینکه با توجه به اصول اقتصاد مقاومتی، دیگر وقت آن رسیده که اقتصاد نفتی را کنار بگذاریم تا اقتصاد این کشور بر اساس مالیاتگیری اداره شود، اما ممکن است در این مملکت کسی در ماه میلیاردها تومان کاسبی کند و یک ریال مالیات ندهد. فکر میکنیم که سازمان امور مالیاتی میتواند در این بخشها از خود ما کمک بگیرد. در خیابان امام خمینی مشهد و در فاصله چند صد متری از سازمان امور مالیاتی این همه دلار فروشی انجام میشود و سازمان امور مالیاتی باید بررسی کند که آن دلار فروش بیشتر سود میکند یا خیلی از واحدهای صنعتی ما؟ حالا ما چقدر مالیات پرداخت میکنیم و آنان چقدر مالیات پرداخت میکنند؟ این نظام مالیاتی باید اصلاح شود. عمده درآمدهای دولتی بیشتر کشورها از مالیات است و ما هم دوست داریم مردم مالیات بپردازند اما نه فقط یک قشر خاص و بهطور ناعادلانه.
این روزها بحث مالیات بر ارزش افزوده و دستورالعمل اجرایی صنایع به اصطلاح آلاینده در فضای استان خراسان مطرح است که مورد اعتراض همکاران شما در بخش صنعت قرار گرفته است، نظر شما در این باره چیست؟pic۲
ما به هر دو موضوعی که شما مطرح کردید، اعتراض داریم و علاوه بر موارد مذکور به بحث تامین اجتماعی هم که شما اشاره نکردید اعتراض داریم. در بحث مالیات بر ارزش افزوده، تمام انتقاد ما متوجه قانونگریزی دولت نهم و دهم بود، ما معتقدیم اجرای قانون حتی اگر بد باشد بهتر از بیقانونی و قانونگریزی است. باید ببینیم اصلا قانون ارزش افزوده چیست و چه کسی باید آن را پرداخت کند؟ اگر تولیدکننده باید پرداخت کند ما بحثی نداریم، اما در هیچ کجای این کره خاکی تولیدکننده مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نمیکند. در کشور ما چون تولیدکننده در دسترستر دولت است، این وظیفه را برعهده تولیدکننده گذاشتهاند، اما در تمام دنیا، هنگام خرید و در صندوق است که مالیات ارزش بر افزوده باید پرداخت شود. الان چند سال است که طلافروشان با این مسئله مبارزه میکنند و هرسال به نوعی این مالیات را پرداخت نمیکنند یا به سال بعد موکول میکنند، اما ما به عنوان تولیدکننده راه گریزی نداریم و این امر برای تولید خیلی دردسرساز شده است.
در بحث آلایندهها، ما اعتقاد داریم که محیط زیست متعلق به نسلهای آینده ماست و اینگونه نیست که آثار تولید یک آلاینده فقط در ایران بماند، بلکه بعنوان مثال آسیب دیدن لایه ازون تمام دنیا را تهدید میکند و واحدهای صنعتی تحت هیچ شرایطی نباید مسائل زیست محیطی را نادیده بگیرند. اما بحث ما با سازمان محیط زیست این است که ما آلایندههای مهمتری مثل بنزین هم داریم که باید جلوی آنها را گرفت. اگر سازمان محیط زیست جلوی یک واحد تولیدی را میگیرد باید ببیند سهم آلایندگی و اثرگذاری آن واحد چقدر است. حرف ما این است که این مشکلات با جریمه حل نمیشود، مشکل ما این است که مثلا شهرداری میگوید بروید خلاف بسازید و بعد ما شما را جریمه میکنیم، اگر این کار خلاف است که شما نمیتوانید بافت شهری را با پرداخت جریمه درست کنید. بحث ما در بخش زیست محیطی هم همین است و هیچ کس حق ندارد مسائل زیست محیطی مردم را با پول خرید و فروش کند. بحث آخری هم که مطرح شد در رابطه با سازمان تامین اجتماعی بود. ما قبول داریم که صنعت مشکلات فراوانی دارد، در سالهای گذشته به کارگران بن کارگری پرداخت میکردیم، اما متاسفانه امسال این موضوع بخشنامهای شده است و باید ماهی ۸۰ هزار تومان به عنوان مزایا به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنیم.
ما به حداقل حقوق 600 هزار تومانی کارگران اعتراض داریم چراکه با 800 هزار تومان هم زندگی کارگر تامین نمیشود. اما دولت نباید همه چیز را از جیب کارفرما بپردازد و جایی هم باید خودش همکاری کند. اگر کارخانهای 500 کارگر داشته باشد، در سال باید 140تا150 میلیون تومان به سازمان تامین اجتماعی پول بدهد.
درباره محیط زیست فرمودید که به یکباره گفتهاند باید جریمه بپردازید و اخطاری داده نشده است، این موضوع چگونه بوده است؟pic۳
به یکباره اعلام کردند سیصد و خوردهای واحد ما آلاینده هستند، اما بعضی از این واحدها اسناد و مدارکی ارائه کردند مبنی بر اینکه ما آلاینده نیستیم. با دستور آقای استاندار، کارگروهی با حضور تمام تشکلهای بخش خصوصی، سازمان محیط زیست، استانداری و ... تشکیل و این مسئله بررسی شد و واحدهایی که آلاینده نبودند از این قاعده مستثنی شدند. نکته دیگر این است که مثلا میزان آلایندگی یک واحد از 100، 5 و میزان آلایندگی واحد دیگر از 100، 95 است و هردوی این واحدها باید یک درصد جریمه بدهند، پس این قانون اشکال دارد. ما باید براساس میزان آلایندگی افراد را جریمه کنیم. شکر خدا بهخاطر نظر مثبت جناب استاندار و خود سازمان محیط زیست، بخش عظیمی از این مسئله در استان خراسان حل شد.
به عقیده برخی کارشناسان، هزینه تجهیزات مربوط به کاهش آلودگی و بازیافت اصولی زبالهها خیلی کمتر از این یک درصد است. به نظر شما چرا بخش خصوصی خودش زودتر این کار را انجام نمیدهد؟
همانطور که جنابعالی فرمودید، من هم معتقدم که ممکن است در برخی واحدها این کوتاهی انجام شده باشد. ولی در بحث آلایندهها، آن واحدها باید به طور مستمر پایش شوند. ما در بخش خصوصی با دولت همکاری زیادی داریم و به همین دلیل انتظار داریم دوستان به موقع به ما هشدار دهند تا ما پیشگیری کنیم.
گاهی ما امری را قبول نداریم، اما در این مورد اصل بحث لزوم حفاظت از محیط زیست را قبول داریم و مسائل زیست محیطی را سرلوحه کارمان قرار دادهایم. واحدهای سبز و پاکی داریم که با سیستمهای خوبی که در کارخانههایشان نصب کردند، آلایندگی را کاهش دادهاند و حتی به صفر رساندهاند. همه دوست داریم که زندگی پاکی داشته باشیم، اما گله ما از دوستان این است که باید به موقع هشدار میدادند تا کار به جریمه نکشد. معتقدم الان دیگر زمانی نیست که بهخاطر برخی از مسائل تولیدکنندگان که با عنوان جهادکننده و سرباز اقتصادی شناخته میشوند را درگیر کنیم.
در این ایام خبر خوش راه افتادن مجدد جوایز صادراتی و ابلاغ دستور العمل آن را شنیدیم، این موضوع را چطور ارزیابی میکنید؟
گاهی بحث صرفا جایزه صادراتی است و گاهی تسهیل مسیر صادرات است. مثلا اگر دولت راهآهن مشهد-تهران را برقی کند و این مسافت را به ۴ ساعت برساند مسیر صادرات هم هموار شده است. من فکر میکنم تسهیل امر صادرات بهترین جایزهای است که میشود به صادرکننده داد.
بهویژه در دولت نهم و دهم تمام اتوبان در اختیار تولیدکننده بود و روز به روز مشکلات بیشتری برای صادرکننده بهوجود میآمد بهعنوان مثال در یک ماه چندین بخشنامه در جهت جلوگیری از صادرات صادر میشد. در این شرایط ما واقعا جایزه نمیخواهیم، حالا اگر جایزه را لطف کنند، خیلی خوب است ولی ابتدا باید این موانع را برطرف کنند.
پیدا کردن مشتری خارجی و فتح کردن بازار جهانی کار بسیار دشواری است. شرکای ما در کشورهای همسایه بهخصوص در افغانستان خیلی راحت میگویند شما خودتان مردمانی خوبی هستید ولی ما اعتمادی به بخشنامههای دولتی شما نداریم. من معتقدم اجرای بخش جوایز صادراتی بسیار خوب است، اما بهترین جایزهای که میتوان به صادرکننده داد، پایداری قوانین و مقررات و تسهیل امر صادرات است.
ارسال نظر