برج‌سازی در باغات متوقف می‌شود؟
گسترش منع تخریب باغات و تلاش برای بسته شدن روزنه‌های تغییر کاربری باغات مهمترین برنامه پارلمان محلی پایتخت در یک سال گذشته بود که به نظر می‌رسد اولین گام عملیاتی مدیریت شهری برای اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری در راستای حفاظت از باغات باقی مانده پایتخت باشد. تلاشی که در آغاز راه است و این سوال را ایجاد می‌کند که آیا وعده مدیریت شهری برای توقف صدور مجوز ساخت‌وساز در باغات شهر در سال 94 محقق خواهد شد؟ به گزارش «دنیای اقتصاد»، همزمان با ابلاغ و اجرای طرح تفصیلی جدید تهران در ابتدای سال 91، تغییر‌کاربری پهنه‌های سبز - مناطقی از پایتخت که زمین در آنجا جزو فضای‌سبز، پارک یا باغ تعریف شده است- به‌عنوان خط‌قرمز مدیریت‌شهری تهران تعیین شد و مدیریت شهری اعلام کرد: از این پس هیچ مجوزی برای ساخت‌وساز روی زمین‌های سبز صادر نخواهد شد.اما طی سه سال گذشته درحالی‌که طرح تفصیلی جدید تهران به عنوان سپر دفاعی باغات تهران در مقابل تجاوز‌های ساختمانی مطرح شده بود، پرونده‌های مختلفی از پلاک‌هایی در سطح شهر منتشر شد که کاربری آنها فضای‌سبز در قالب طرح تفصیلی تعیین شده بود، اما بعضا با مجوز مدیریت شهری به برج‌‌ یا ساختمان‌ تجاری‌مسکونی تبدیل شدند. این در حالی است که در حال حاضر فقط 500 هکتار از سه هزار هکتار باغات شهر تهران باقی مانده‌اند و مطابق با استانداردهای جهانی سرانه مورد نیاز برای هر شهروند تهرانی از فضای سبز شهر حدود 15 متر مربع است. این نگرانی در خصوص از بین رفتن فضای سبز پایتخت زمانی افزایش می‌یابد که مطابق با بررسی‌ها مشخص می‌شود: اضافه کردن سرانه فضای سبز در داخل شهر تهران تقریبا به لحاظ محدودیت‌های موجود در بخش زمین و افزایش پارک‌ها امکان‌پذیر نیست.این دوگانگی در مدیریت و حفاظت از مناطق سبز شهر تهران، اواخر سال 92 جزو دستور کار شورای‌شهر تهران و شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور قرار گرفت. در بررسی‌های کمیته محیط زیست شورای شهر سه عامل در تحریک مالکان باغات تهران به تخریب و ساخت‌وساز در این املاک موثر شناخته شد. تراکم‌جمعیت و تقاضا برای سکونت در پایتخت، وابستگی درآمد شهرداری به عوارض ساخت و همچنین شکل موجود طرح تفصیلی جدید مهمترین عوامل در تخریب باغات شهر معرفی شدند.
محمدحقانی رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در تشریح این سه عامل گفت: یکی از عوامل تخریب باغات نبود سیاست‌های متمرکز برای کنترل و ساماندهی جمعیت‌پذیری شهر تهران و ساماندهی مشاغل و صنایع در بخش‌های مختلف شهر تهران است. افزایش جمعیت به‌طور طبیعی نیاز به سکونتگاه را افزایش می‌دهد. این در حالی بوده که سیاست‌های دولت در سال‌های گذشته نتوانسته این بخش را تحت کنترل قرار دهد و ساختار شهر برای پذیرش بار جمعیت اضافی به سمتی پیش رفته است که بخش زیادی از باغات و فضای سبز داخل شهر از بین برود. دلیل دیگر هم درآمدهای ناپایدار شهری است که بخش زیادی از منابع درآمدی شهرداری تهران به آن وابسته است و هزینه‌های شهر را از محل آن تامین می‌شود. او همچنین عامل دیگر در تخریب باغات را اجرای طرح تفصیلی دانست و توضیح داد: یکی از ایراداتی که به نحوه تدوین و اجرای طرح تفصیلی از سوی شورای شهر تهران گرفته شده، ضوابط مربوط به تغییر کاربری باغات و پهنه‌های ارزشمند شهر است. به همین دلیل شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور این طرح را مورد بازنگری قرار داد؛ چراکه بخش زیادی از پهنه‌های سبز به پهنه مسکونی طی ماه‌های ابتدایی اجرای طرح تفصیلی تغییر کاربری داده شدند. برخی از دیگر کارشناسان شهری معتقدند بخش زیادی از باغات به‌دلیل اجرای مصوبه «برج باغ» تخریب می‌شود. به گفته آنها اگرچه عنوان می‌شود با مجوز برج باغات، مالکان اجازه ساخت در حداکثر ۳۰ درصد از مساحت باغ را دارند، اما همین مجوزها منجر به تخریب باغات شده است. چراکه در عمل علاوه‌بر ساخت ۳۰ درصد از مساحت باغ، باقی مانده مساحت باغ نیز به بهانه ساخت استخر، کارگاه و... تخریب می‌شود؛ چون هنوز هم سود ساخت‌وساز بیش از ۵۰ درصد است و همین امر مالکان را تشویق به تخریب باغات می‌کند. البته این مصوبه از سوی شورای شهر چهارم در سال گذشته با اصلاحاتی روبه‌رو شد اما هنوز هم نمی‌تواند به‌طور کامل ضمانت تثبیت ۷۰ درصد اراضی باغات را کند.
از این رو کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در ابتدای سال 93 از اجرای دو برنامه شامل اصلاح طرح تفصیلی و کاهش درآمدهای ناپایدار شهرداری به‌منظور مهار ساخت‌وساز در باغات تهران برای حفاظت از باغات باقی مانده شهر تهران خبر داد. اقدامی که در ادامه مهمترین برنامه و دستاورد شورای شهر چهارم در سال گذشته تلقی می‌شود.
بر همین مبنا کمیته محیط زیست شورا کارگروهی تحت عنوان «باغات و فضای سبز» تدارک دید پس از آن بازدیدهای میدانی از برخی باغات سطح شهر آغاز شد و نهایتا رهنمودهای مقام معظم رهبری در روز ۱۷ اسفند و بیان دغدغه‌های ایشان برای حفاظت از فضای سبز به تشکیل کمپین حفاظت از فضای سبز کلانشهر تهران به ابتکار کمیته محیط‌زیست شورا منجر شد.
اگرچه آغاز این مسیر در سال گذشته از سوی شورای شهر تهران به عنوان نقطه عطفی در جهت حفظ باغات شهر تهران شناخته می‌شود اما محمد حقانی رئیس کمیته محیط‌زیست در روزهای پایانی سال گذشته پس از ماه‌ها تلاش معتقد است در مدت گذشته نهایتا توانسته‌اند در یکی، دو مورد برای جلوگیری از تخریب باغات توفیقاتی پیدا کند اما آن نتیجه لازم و کافی را به دست نیاورده است.او با اشاره به علت عدم موفقیت در حفاظت از باغات شهر اظهار کرد: بخشی از آن به خودسری در اجرای قوانین و مقررات باز می‌گردد چراکه در این زمینه قانون و مصوبات به اندازه کافی وجود دارد اما آنچه مهم است اجرای درست قوانین است که به علت عدم توجه به آنها محیط‌زیست شهر تهران از دست رفته است.
او افزود: تا زمانی که وضعیت درآمدزایی شهر مبتنی بر فروش تراکم و عوارض ساخت‌وساز باشد متاسفانه تخلفات کنونی ادامه‌دار خواهد بود.
از این‌رو باید منتظر بود و دید که آیا سال 94 می‌تواند موعد تحقق وعده‌ای که سه سال پیش برای توقف ساخت‌وسازها در باغات و جلوگیری از تخریب فضای سبز از سوی مدیران شهری داده شد، باشد یا نه؟