اینستاگرام چگونه عکس‌ها را استاندارد‌سازی می‌کند
بازگشت قاب مربع
کاوه فرازمند
پژوهشگر
قاب مربع در عکاسی قدمتی طولانی دارد. اولین چیزی که با دیدن این قاب به ذهن می‌رسد دوربین‌های «پولاروید۳» است. دوربین مهم دیگری که قاب عکس‌های آن مربع بود، دوربین «اینستاماتیک۴» کداک بود.
دوربینی که احتمالا نام اینستاگرام هم از آن گرفته شده است. از اوایل قرن حاضر با اقبال دوربین‌های دیجیتال، جذابیت پولاروید و قاب‌های مربع آن رو به افول گذاشت. اما امروز قاب مربع دوباره به میدان بازگشته است، این بار با مدد اینستاگرام. درباره اینستاگرام و تاثیرات روانی-اجتماعی آن بسیار نوشته شده است.
پژوهشگر
قاب مربع در عکاسی قدمتی طولانی دارد. اولین چیزی که با دیدن این قاب به ذهن می‌رسد دوربین‌های «پولاروید۳» است. دوربین مهم دیگری که قاب عکس‌های آن مربع بود، دوربین «اینستاماتیک۴» کداک بود.
دوربینی که احتمالا نام اینستاگرام هم از آن گرفته شده است. از اوایل قرن حاضر با اقبال دوربین‌های دیجیتال، جذابیت پولاروید و قاب‌های مربع آن رو به افول گذاشت. اما امروز قاب مربع دوباره به میدان بازگشته است، این بار با مدد اینستاگرام. درباره اینستاگرام و تاثیرات روانی-اجتماعی آن بسیار نوشته شده است.
کاوه فرازمند
پژوهشگر
قاب مربع در عکاسی قدمتی طولانی دارد. اولین چیزی که با دیدن این قاب به ذهن می‌رسد دوربین‌های «پولاروید3» است. دوربین مهم دیگری که قاب عکس‌های آن مربع بود، دوربین «اینستاماتیک4» کداک بود.
دوربینی که احتمالا نام اینستاگرام هم از آن گرفته شده است. از اوایل قرن حاضر با اقبال دوربین‌های دیجیتال، جذابیت پولاروید و قاب‌های مربع آن رو به افول گذاشت. اما امروز قاب مربع دوباره به میدان بازگشته است، این بار با مدد اینستاگرام. درباره اینستاگرام و تاثیرات روانی-اجتماعی آن بسیار نوشته شده است. در این یادداشت سعی می‌کنیم تاثیرات زیبایی‌شناختی این عضو جدید خانواده عکاسی را بررسی کنیم. (تصاویر ۱و۲)
مهم‌ترین دلیلی که برای مربع بودن قاب اینستاگرام ذکر می‌شود، مفید بودن این قاب برای استفاده در صفحه نمایش موبایل است. استفاده از نسبت‌های نابرابر میان اضلاع قاب، مرور کردن پی‌درپی عکس‌ها در گوشی موبایل را دشوار می‌نمود. همچنین این نسبت، چیدن دیگر عناصر اطلاعاتی عکس در کنار آن را آسانتر می‌کند، عناصری نظیر: تگ‌ها، لایک‌ها و کامنت‌ها.
اولین و مهم‌ترین تاثیر عکس‌های مربع، تغییر جهت حرکت نگاه در قاب است. در عکس‌هایی با قاب مستطیل، همیشه یکی از جهات غالب است: یا حرکت نگاه بالا-پایین است یا چپ- راست. اما در قاب مربع به دلیل برابری اضلاع حرکت نگاه اغلب یا مرکز- پیرامون است یا دورانی. (تصویر 3)
دومین ویژگی مهم قاب مربع مدیریت آسانتر فضای خالی در قاب است. اگرچه تقریبا تمام عکاسان حرفه‌ای جهان هم در اینستاگرام حضور دارند، اما اساس این شبکه بر استفاده آسان کاربران غیرحرفه‌ای بنا شده است. برای این کاربران، هنگام استفاده از قاب مستطیل، تصمیم گرفتن برای عمودی یا افقی بودن قاب دشواری‌هایی ایجاد می‌کند. همچنین تعیین مقدار فضای خالی اطراف سوژه و نسبت آن با ابعاد قاب، قصّه را پیچیده می‌کند. قاب مربع اینستاگرام این مسائل را تا حدی مرتفع کرده است. (تصویر ۴)
مساله دیگر قاب مربع، کمرنگ شدن اثر «قانون یک‌سوم‌ها» است. در این قانون که در اولین روز آموزش ترکیب‌بندی به عکاسان آموزش داده می‌شود، توصیه می‌شود که خط افق را روی یک‌سوم بالایی یا پایینی قاب قرار دهند و از نصف کردن قاب با خط افق پرهیز کنند. (تصویر ۵) برای بیشتر مردم رعایت این موضوع دشوار است. اما در قاب مربع به دلیل تقارن ذاتی قاب، عدم رعایت این قانون تاثیر منفی کمتری دارد. برای همین کاربران اینستاگرام که اغلب به سرعت عکس می‌گیرند و به اشتراک می‌گذارند، به مدد قاب مربع از شرّ این قوانین کهن در امان می‌مانند. (تصویر۶) و البته کاربران اینستاگرام که هیچ آداب و ترتیبی نمی‌جویند، گاهی تمام قوانین را می‌شکنند، اما هنوز عکسشان دوست‌داشتنی است! (تصویر ۷)
در نهایت شاید مبارک‌ترین تاثیر زیبایی‌شناسی قاب مربع، همنشینی آن با پدیده «سلفی» است. قاب مربع به شدت مرکزگرا است و عکس سلفی چه از نگاه نشانه‌شناختی و چه از نگاه روان‌شناختی، مبتنی بر نوعی خودشیفتگی است و برای بازنمایی این خودشیفتگی چه چیزی بهتر از قابی که ما را در مرکز جهان قرار می‌دهد؟ شاید قاب مربع اینستاگرام پاسخی باشد به دلتنگی بشر برای بازگشت به عصر پیش از گالیله، زمانی که ما هم مرکز جهان بودیم، هم اشرف مخلوقات!
پژوهشگر
قاب مربع در عکاسی قدمتی طولانی دارد. اولین چیزی که با دیدن این قاب به ذهن می‌رسد دوربین‌های «پولاروید3» است. دوربین مهم دیگری که قاب عکس‌های آن مربع بود، دوربین «اینستاماتیک4» کداک بود.
دوربینی که احتمالا نام اینستاگرام هم از آن گرفته شده است. از اوایل قرن حاضر با اقبال دوربین‌های دیجیتال، جذابیت پولاروید و قاب‌های مربع آن رو به افول گذاشت. اما امروز قاب مربع دوباره به میدان بازگشته است، این بار با مدد اینستاگرام. درباره اینستاگرام و تاثیرات روانی-اجتماعی آن بسیار نوشته شده است. در این یادداشت سعی می‌کنیم تاثیرات زیبایی‌شناختی این عضو جدید خانواده عکاسی را بررسی کنیم. (تصاویر ۱و۲)
مهم‌ترین دلیلی که برای مربع بودن قاب اینستاگرام ذکر می‌شود، مفید بودن این قاب برای استفاده در صفحه نمایش موبایل است. استفاده از نسبت‌های نابرابر میان اضلاع قاب، مرور کردن پی‌درپی عکس‌ها در گوشی موبایل را دشوار می‌نمود. همچنین این نسبت، چیدن دیگر عناصر اطلاعاتی عکس در کنار آن را آسانتر می‌کند، عناصری نظیر: تگ‌ها، لایک‌ها و کامنت‌ها.
اولین و مهم‌ترین تاثیر عکس‌های مربع، تغییر جهت حرکت نگاه در قاب است. در عکس‌هایی با قاب مستطیل، همیشه یکی از جهات غالب است: یا حرکت نگاه بالا-پایین است یا چپ- راست. اما در قاب مربع به دلیل برابری اضلاع حرکت نگاه اغلب یا مرکز- پیرامون است یا دورانی. (تصویر 3)
دومین ویژگی مهم قاب مربع مدیریت آسانتر فضای خالی در قاب است. اگرچه تقریبا تمام عکاسان حرفه‌ای جهان هم در اینستاگرام حضور دارند، اما اساس این شبکه بر استفاده آسان کاربران غیرحرفه‌ای بنا شده است. برای این کاربران، هنگام استفاده از قاب مستطیل، تصمیم گرفتن برای عمودی یا افقی بودن قاب دشواری‌هایی ایجاد می‌کند. همچنین تعیین مقدار فضای خالی اطراف سوژه و نسبت آن با ابعاد قاب، قصّه را پیچیده می‌کند. قاب مربع اینستاگرام این مسائل را تا حدی مرتفع کرده است. (تصویر ۴)
مساله دیگر قاب مربع، کمرنگ شدن اثر «قانون یک‌سوم‌ها» است. در این قانون که در اولین روز آموزش ترکیب‌بندی به عکاسان آموزش داده می‌شود، توصیه می‌شود که خط افق را روی یک‌سوم بالایی یا پایینی قاب قرار دهند و از نصف کردن قاب با خط افق پرهیز کنند. (تصویر ۵) برای بیشتر مردم رعایت این موضوع دشوار است. اما در قاب مربع به دلیل تقارن ذاتی قاب، عدم رعایت این قانون تاثیر منفی کمتری دارد. برای همین کاربران اینستاگرام که اغلب به سرعت عکس می‌گیرند و به اشتراک می‌گذارند، به مدد قاب مربع از شرّ این قوانین کهن در امان می‌مانند. (تصویر۶) و البته کاربران اینستاگرام که هیچ آداب و ترتیبی نمی‌جویند، گاهی تمام قوانین را می‌شکنند، اما هنوز عکسشان دوست‌داشتنی است! (تصویر ۷)
در نهایت شاید مبارک‌ترین تاثیر زیبایی‌شناسی قاب مربع، همنشینی آن با پدیده «سلفی» است. قاب مربع به شدت مرکزگرا است و عکس سلفی چه از نگاه نشانه‌شناختی و چه از نگاه روان‌شناختی، مبتنی بر نوعی خودشیفتگی است و برای بازنمایی این خودشیفتگی چه چیزی بهتر از قابی که ما را در مرکز جهان قرار می‌دهد؟ شاید قاب مربع اینستاگرام پاسخی باشد به دلتنگی بشر برای بازگشت به عصر پیش از گالیله، زمانی که ما هم مرکز جهان بودیم، هم اشرف مخلوقات!
ارسال نظر