ضرورت تعامل صنعت و دانشگاه برای رفع نیازهای میهن

رضا حمیدی
رئیس هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی

بیش از 50 سال است که در بیشتر سال‌ها همایش صنعت و دانشگاه در شهرهای وطنمان تشکیل می‎شود حتی در سال‎های نخستین به عنوان همایش بین‎المللی تشکیل می‌شد. زمانی که صادقانه به آنچه تا امروز انجام شده، می‏نگریم و نتیجه را با دستاورد کشورهای پیشرفته مقایسه می‎کنیم، تعداد انگشت‎شماری از دانشگاه‌ها و صنایع ما موفق به همکاری‎های ارزشمند شده‌اند؛ این تلاش‎ها جای تقدیر دارد اما درصد آن در مجموع بسیار اندک است و متناسب با نیازمندی‎های امروز جامعه نیست. نمی‎گویم تقصیر از ما صنعتگران است یا دانشگاهیان؛ امروز عامل سومی در کار است و آن عامل، مهین عزیزمان است که در بیشتر موارد به تفاهم و همکاری این دو بازوی ارزشمند با یکدیگر نیاز دارد و با ائتلاف مقدس این دو بازو و هم‎افزایی حاصله، به دستاوردهای بسیار ارزشمندی دست خواهیم یافت که به جرأت می‌توان گفت اثرات اقتصادی آن چند برابر درآمد نفت است.

چهارمین همایش تعامل صنعت و دانشگاه در حالی با رویکرد «بهبود محیط کسب‌وکار» برگزار شد، که بیش از هشت سال است که با این شعار، ایرانیان محتاج کسب‎وکار و رفع موانع آن را به بازی گرفته‎اند. آمار واقعی بیکاری و اشتغال‌های کاذب و نیز افرادی که در طول برنامه ششم توسعه باید وارد بازار کار شوند، نگران‎کننده است و اگر به تذکر بسیار مهم اخیر مقام معظم رهبری در خصوص آمار حاشیه‎نشین‎ها نیز توجه کنیم، این نگرانی بیشتر می‌شود و واقعا زمان آن رسیده که دو بازوی ارزشمند صنعت و دانشگاه در کنار یکدیگر تلاش کنند. ما صنعتگران در کنار تمام وظایف مهم خود از قبیل حفظ و توسعه تولیدات مورد نیاز کشور و صادرات، رشد کیفیت، رشده بهره‌وری، کاهش هزینه‌های زائد، توانمندسازی خود برای نبرد مقاومتی با کالاهای وارداتی و اختصاص بودجه کافی برای بخش تحقیق، پژوهش و توسعه باید باور کنیم که با کمک دانشگاه و هسته‎های تحقیق و پژوهش می‌توانیم به دستاوردهای ارزشمندتری برسیم اما در این مسیر صبوری لازم است و نگوییم اگر سود داشتیم، هزینه می‌کنیم بلکه بگوییم هزینه می‎کنیم که سود داشته باشیم و متقابلا از دانشگاهیان انتظار داریم با توجه و اقدام و پژوهش در موارد مشروحه زیر به یاری ما و بهبود محیط کسب‏وکار بشتابند.

دانشگاه مکانی مقدس برای تربیت نیروی انسانی خلاق، کارآفرین، باانگیزه، متعهد و پاسخگو به نیازهای امروز جامعه است؛ مسلما تولید دانشگاه که همین جونانان است باید 100 درصد متناسب با نیازهای کشور باشد؛ مقام معظم رهبری در این زمینه می‎فرمایند: «توسعه غیرهدفمند آموزش‌های عالی موجب اتلاف بودجه و نیروی انسانی می‎شود؛ نیازهای اصلی کشور را در حوزه‎های مختلف علوم و فناوری شناسایی کنید تا تعداد دانشگاه‎ها و دانشجویان و رشته‎های لازم و سطوح این رشته‌هابر اساس این نیازها مشخص شوند و وزارت علوم و آموزش عالی تنها بر اساس این اهداف به توسعه آموزش‎های عالی اقدام کنند»؛ همچنین ایشان در جای دیگری می‎فرمایند: «هنوز بخش عمده‎ای از مقالات علمی ناظر بر نیازهای کشور نیست که این خسارت است باید به گونه‌ای برنامه‎ریزی شود که 100 درصد مقالات علمی در جهت رفع نیازهای داخلی قرار گیرد». از طرفی زمانی که به آمار بیکاران کشور و حضور درصد بسیار بالای فارغ‎التحصیلان دانشگاهی در این آمار و نیز انبوه سالیانه 500 هزار پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکترا که بیشترشان در کتابخانه‌های دانشگاه‎ها خاک می‌خورند، توجه می‌کنیم، متوجه می‎شویم چقدر به تذکر رهبر معظم انقلاب کم‎توجهی شده است و وزارت علوم باید در این زمینه پاسخگو باشد. و اما خواهش‌های ما صنعتگران از دانشگاهیان به شرح زیر است:

1- تقویت هدفمند تشکل‎های فارغ‎التحصیلان با فرایند یاری گرفتن از آن‎ها در تمام موارد ضروری و تخصصی

2- تلاش برای تقویت ارتباط مطلوب بین صنعت و دانشگاه بیش از گذشته

3- هدایت و اولویت‎بندی برنامه بخش تحقیق، پژوهش و فناوری فقط و فقط متناسب با نیازهای صنعت و جامعه؛ هدف نهایی از تولید علم تبدیل به فناوری و تجاری‎سازی باشد و حمایت و تقویت نخبگان

4- تحقیق، پژوهش و رشد بهره‎وری که خودش چاهی از نفت محسوب می‎شود، به مراتب عظیم‎تر از ثروت خدادادی نفتی است و به قول برخی اقتصاددانان، نفت و کم‌توجهی به بخش خصوصی باعث کاهش رشد بهره‎وری است؛ در تبصره 34 برنامه ششم توسعه سهم بهره‎وری از رشد هشت درصدی اقتصاد ایران 35 درصد در نظر گرفته شده در حالی که عملکرد پنج برنامه عمرانی گذشته نشان می‎دهد بهره‎وری در اقتصاد ایران هرگز سهم شایسته خود را نداشته حتی در برخی سال‌ها به ویژه ابتدای سال 95، رشد بهره‎وری عوامل تولید، منفی 3.53 درصد بوده است.

5- تحقیق، پژوهش و بازنگری ملی‎گرایانه واردات و کاهش آن

6- تحقیق و پژوهش درباره گسترش صادرات بدون خام‎فروشی برای هدایت کالاهای صادراتی به سوی کالاهایی که بیشترین ارزش افزوده و اشتغال‎زایی را دارند و مبارزه با خام‎فروشی که ارزش افزوده و اشتغال‎زایی را با خود به آن سوی مرزها می‎برد.

7- تحقیق و پژوهش درباره بازنگری آموزش‌ها از مهد کودک تا دانشگاه بر اساس نیازهای امروز کشور

8- اصلاح الگوی مصرف و رفع ضایعات سرمایه‎های گران‌قدر کشور

9- تحقیق و پژوهش درباره ایجاد و توسعه تولید بدون ضایعات اصطلاحا صنعت آبی

10- تحقیق و پژوهش درباره چگونگی تغییر ارزش‎ها از خرید کالای خارجی به خرید تولیدات ملی؛ در این زمینه توجه به یک مثال خالی از لطف نیست: پس از حمله اتمی آمریکا به ژاپن و قبول شکست بلاشرط ژاپن در مجلس یک جفت کفش ایتالیایی به نخست وزیر ژاپن هدیه دادند، او کار عجیبی کرد و بجای پوشیدن، بند آن‎ها را بست و بر گردن انداخت و گفت تا زمانی که کشور خودم مجددا تولید کفش را شروع نکند، من کفش نخواهم پوشید!

11- تحقیق و پژوهش درباره کم‎آبی که فاجعه‎ای مهیب برای کشور است و همچون کودتای مخملی شهرهای ما را در می‎نوردد؛ بر اساس آخرین آمار وزیر نیرو در تاریخ 15 آذر ماه سال جاری، 18 استان در تنش شدید و 9 استان در وضعیت کمبود آب قرار دارند؛ 92 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‎شود و آب مصرفی در کشاورزی در مقایسه با معدل مصرف جهانی 20 درصد و در مقایسه با کشورهای پیشرفته تا 200 درصد اضافه مصرف می‏شود.

12- تحقیق و پژوهش درباره وضعیت استاندارد و کیفیت محصولات در کشور

13- تحقیق و پژوهش درباره مالیات، عادلانه بودن آن، دریافت مالیات از فراریان مالیاتی و ...

14- تحقیق و پژوهش در امر قاچاق و فساد عظیم در سطح کل کشور

15- تحقیق و پژوهش در امر جذب سرمایه‌گذاری‎های خارجی و سرمایه‎های ایرانیان مقیم خارج کشور

16- تحقیق و پژوهش در خصوص به ثمر رسیدن طرح‎های اقتصادی: در کشوری که سود دلالی، نزول‎خوری، خرید و فروش ارز، سکه و زمین و واردات کالای نامرغوب چینی و صدها مورد دیگر به مراتب بیش از سود فعالیت‎های بی‎زحمت تولیدی باشد، آیا طرح‎های اقتصادی می‎تواند به ثمر بنشیند؟

و نکته آخر اینکه دانشگاهیان تحقیق کنند و بگویند چه کنیم که بیشتر نخبگان دانشگاه‎ها به جای اینکه آسمان کشورهای آن سوی مرزها را روشن کنند، آسمان وطن خودمان را روشن کنند و علاوه بر این، مغزهای فراری به وطن برگردند؟