مبتلایان به کم خونی، بیماران همیشه خسته
عاطفه چهره گشا ازآنجاکه کم‌خونی به نوعی یک بیماری شایع محسوب می‌شود در این دو شماره سعی کرده‌ایم تا راه‌های درمان و رفع آن را ذکر کنیم. قبل از هر چیز، نسبت به رفع و درمان علل ایجاد کم‌خونی که در هفته پیش ذکر شد اقدام کنید. اکثر مواقع، این اقدام، به‌تنهایی برای درمان کم‌خونی کفایت می‌کند.
یک میخ آهنی یا یک نعل اسب آهنی را به هنگام پخت غذاهای آبکی داخل ظرف غذا بیندازید تا در طول مدت طبخ غذا، مقادیر فراوانی آهن یونیزه و قابل جذب را در غذا آزاد کند؛ البته و به‌طور مشخص، منظور ما قطعه آهنی است که چکش کاری شده و داخل کوره رفته باشد؛ چنین قطعه آهنی، به‌راحتی و در مقادیر فراوان، آهن یونیزه آماده جذب آزاد می‌کند. در آهنگری‌های قدیمی، یافتن چنین چیزی کاری ساده است. فراموش نکنید که میخ‌های فولادی موجود در ابزارفروشی‌ها، برای این کار مناسب نیستند. یک راه مناسب دیگر آن است که این قطعه آهن را روی شعله اجاق گاز قرار دهید تا کاملا سرخ شود سپس آن را در ظرف آبی بیندازید. با چند بار تکرار این عمل، ظرف آب تبدیل به یک منبع سرشار از آهن یونیزه خواهد شد که به راحتی می‌توانید از آن به‌خصوص برای رفع کم‌خونی کودکان استفاده کنید.
این کار بسیار ساده و ارزان، برای درمان کم‌خونی فقر آهن کاملا موثر است و در عین حال، عوارض ناشی از مصرف داروهای حاوی آهن، مثل عدم تحمل گوارشی و مانند آنها را به دنبال ندارد. مزیت دیگر این کار این است که چون همه اعضای خانواده از این غذا استفاده می‌کنند؛ کم‌خونی‌های پنهان و تشخیص داده نشده در دیگر اعضای خانواده نیز خود به خود درمان می‌شود. برای اطمینان قلبی از اثربخشی این روش، می‌توانید مدتی بدون اطلاع اعضای خانواده نسبت به این کار اقدام کنید؛ پس ازمدتی نه‌چندان طولانی، شاهد افزایش نشاط و تحرک در بین آنها خواهید بود. اگر با این کار طعم یا مزه غذا عوض می‌شود؛ مدت زمان جوشیدن آهن را کم کنید و آن را در حدی تنظیم کنید که با عدم تغییر طعم و رنگ غذا، بتوانید این کار را ادامه دهید. با توجه به اینکه با شرایط فعلی زندگی، همه ما، تقریبا همیشه در معرض ابتلا به کم‌خونی هستیم؛ سعی کنید که این عمل را به صورت یک عادت تغذیه‌ای درآورید؛ البته فراموش نکنید که هنگام کشیدن غذا، میخ یا نعل را از آن خارج کنید!
پیشینیان ما به سادگی این مشکل را حل کرده بودند. به این ترتیب که غذا را در ظروف مسی طبخ می‌کردند و برای هم زدن آن هم از ملاقه‌ای آهنی(معروف به حسوم) استفاده می‌کردند و جالب اینکه در فواصل هم زدن غذا، می‌گذاشتند ملاقه داخل غذا معلق بماند؛ به این ترتیب، غذایی طبخ می‌شد که حاوی مقادیر کافی مس و آهن بود که هر دوی آنها از عوامل موثر در خونسازی هستند. استفاده از ظروف چدنی برای طبخ غذا نیز به‌دلیل آزاد کردن مقادیر زیادی آهن، همان خاصیت را داشت، تا آنجا که خانواده‌هایی که عادت به استفاده از ظروف چدنی دارند؛ تقریبا هیچ گاه دچار این مشکل نمی‌شوند. بنابراین توصیه ما به همه خانواده‌ها این است که برای جلوگیری و درمان کم‌خونی و داشتن خانواده‌ای پرانرژی و نشاط، از این ظروف برای طبخ غذا استفاده کنند.
در بین غذاهای مختلف، بهترین غذاها برای خون‌سازی، گوشت و عسل هستند. بهترین گوشت، گوشت گوسفند و شتر است. از گوشت گاو و گوساله، مرغ ماشینی و ماهی، توقع چندانی نداشته باشید. بهترین حالت برای استفاده از گوشت در افراد کم‌خون، حالت کبابی و پس از آن پختن در شیشه و پختن در شیر است. اگر علاقه‌ای به این روش‌ها ندارید، از روش‌های دیگر استفاده کنید، ولی سراغ سرخ کردن گوشت نروید.

و اما عسل:
تکلیف عسل روشن است. به هر شکل که مایلید آن را در برنامه غذایی روزمره خود بگنجانید؛ اما خوردن شربت عسل، در بین سایر روش‌ها ارجح است برای خوردن این شربت دو شیوه را پیشنهاد می‌کنیم:
الف- مقدار دلخواهی عسل را در آب حل کنید (حداقل یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب). سپس مقداری آب لیموترش تازه (و نه آبلیمو) به آن اضافه کنید و پس از خنک شدن آن در یخچال (و نه خنک کردن آن با یخ) این نوشیدنی بسیار گوارا و لذیذ را به آرامی و جرعه جرعه میل کنید.
این نحوه استفاده از عسل که در روایات وارد شده از حضرات معصومین، به‌عنوان شربت عسل از آن یاد شده است ،در رفع طیف وسیعی از مشکلات ازجمله کم‌خونی، خستگی‌های مزمن و کمبود انرژی، انواع مشکلات گوارشی، درمان بیماری‌های عفونی، بهبود سینوزیت، کمک به تحمل بهتر روزه‌داری و... بسیار موثر است. توصیه به تمام افراد سالم و بیمار آن است که از این نوشیدنی شفابخش غافل نشوید. آب لیموترش تازه علاوه‌بر ایجاد طعمی بسیار دلنشین، دارای خواص دارویی فراوانی بوده ضمن جلوگیری از ترش شدن محلول آب عسل، با ایجاد تعادل نسبی در طبع نوشیدنی، باعث می‌شود که تقریبا تمامی افراد با هر مزاجی قادر به استفاده از این دارو باشند. توصیه ما به افراد کم خون آن است که روزی دو یا سه لیوان از این شربت گوارا را نوش جان کنند و در مدت کوتاهی شاهد آثار شفابخش آن باشند.
ب- یک روش بسیار موثر در درمان کم‌خونی آن است که یک قسمت عسل را با پنج تا هفت قسمت آب و چند قطعه دارچین نکوبیده، آرام بجوشانیم تا آب آن نصف شود و روزی دو سه لیوان مصرف کنیم. این نوشیدنی به‌ویژه در درمان کم‌خونی افراد بلغمی (افراد سردمزاج و رطوبتی) بسیار موثر است و در صورت تداوم مصرف، علاوه‌بر درمان کم‌خونی، در کاهش وزن این گونه افراد نیز موثر است. افزودن آب لیموترش تازه به این نوع آب عسل نیز می‌تواند مطلوب باشد.
جوانه‌های حبوب و غلات در درمان کم‌خونی و البته در درمان بسیاری دیگر از بیماری‌ها بسیار مفید هستند. از آنها غافل نشوید. در این میان جوانه گندم چیز دیگری است. روزی یک قاشق مرباخوری از پودر جوانه گندم (یا ۵-۴ قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه) را به هرنحوی که مایل هستید و تا درمان کامل علایم و عوارض کم‌خونی مصرف کنید. البته معمولا جوانه گندم به‌عنوان درمان کننده کم‌خونی کمتر مطرح می‌شود؛ اما در عمل چنین اتفاقی خواهد افتاد به‌ویژه که آثاری چون افزایش اشتها و تنظیم قاعدگی بانوان که تاثیر زیادی در درمان کم‌خونی دارند از آن قابل انتظار خواهد بود. جوانه ماش نیز به‌ویژه در درمان کم‌خونی کودکان مفید است.
گیاهان گزنه، شنبلیله و ریحان در افزایش تولید گلبول‌های قرمز در بدن بسیار موثرند.
بسیاری از خوراکی‌های قرمز رنگ، خونسازند؛ مثل زرشک آبی و کوهی، شاتوت، عناب، چغندر رسمی (لبو)، چای ترش، زغال اخته و…. می‌توانید عصاره داروهای فوق (و به‌ویژه آب زرشک و شاتوت) را با عسل شیرین و میل کنید که البته قبل از آن باید مطمئن شوید که این خواراکی‌ها با طبع شما سازگارند. در این بین، خوردن یکی دو لیوان آب انار قرمز، اثری عالی در درمان کم‌خونی دارد. اگر این نوشیدنی خوشمزه را با عسل شیرین کنید که نور علی نور خواهد بود. نکته آخر اینکه فراموش نکنید که گوجه فرنگی، رب و غذاهای مصنوعی قرمز رنگ، نه تنها جایی در این فهرست ندارند، بلکه از مظنونین اصلی ایجاد کم‌خونی هستند.
از پوشیدن لباس قرمز غافل نشوید، تاثیر این امر در افزایش خونسازی در بدن ثابت شده است.
بادکش (حجامت گرم و خشک) روی استخوان‌های پهن بدن یک روش بسیار خوب در تحریک سلول‌های مغز استخوان به خون‌سازی است. برای این کار، یک روز جلوی بدن (قسمت جلوی ران و روی استخوان جناغ سینه) و روز دیگر، قسمت عقب بدن (قسمت پشت ران، قسمت پشت ساق، روی کتف‌ها و به‌طور عرضی روی قسمت بالایی باسن) را تا چهل مرحله بادکش کنید.
حجامت: تصور عامه مردم این است که افراد کم‌خون نباید حجامت کنند. اگرچه این امر در مورد افرادی که کم‌خونی شدید دارند صادق است؛ اما در کم‌خونی‌های عادی که بین عموم مردم شایع است، حجامت؛ با خارج کردن مواد زاید و سمی از بدن (به‌ویژه سرب)، استخوان‌ها را تحریک به خونسازی می‌کند. آثار جنبی حجامت مانند افزایش اشتها و... هم در این مساله موثر است.
استفاده از این مواد غذایی به درمان کم‌خونی کمک می‌کند: روغن حیوانی، کره محلی، کنجد خام، مغزها (خام)، مویز، شاهدانه (خام)، تخم مرغ خانگی (و به‌ویژه زرده آنکه به صورت عسلی آب پز شده باشد)، خرما، برگه‌ها به‌ویژه برگه زردآلو، شیره خرما و انگور، ارده، حلواارده، توت و انجیر خشک و... .
یکی از علل کم‌خونی، مصرف نان‌های حاوی جوش شیرین است که اگرچه استفاده از آن مدت‌هاست که ممنوع شده است؛ اما همواره باید از نانوایی‌های مطمئن خرید کنید. ورزآمدن خمیر نیز یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب نان مصرفی در کسانی است که از کم‌خونی رنج می‌برند.
یک نسخه لذیذ و موثر: هر روز یک عدد سیب را (که بهتر است سیب سرخ یا سیب گلاب باشد) با پوست رنده کرده، دو قاشق غذاخوری گلاب، دو قاشق غذاخوری عرق بیدمشک و یک قاشق غذاخوری عسل به آن افزوده میل کنید. این خوراک گوارا و خونساز، تاثیر بسزایی در آرامش اعصاب نیز دارد. برای تاثیر بیشتر این نسخه (به‌ویژه اثر آرام بخشی آن)، می‌توانید یک قاشق چایخوری تخم ریحان یا فرنجمشک نیز به آن اضافه کنید. این ترکیب، همچنین برای درمان انواع مشکلات قلبی و به‌ویژه ضعف عضلات قلب و نیز شجاع نمودن افراد ترسو و کم دل! موثر است.


نکته مهم در درمان کم‌خونی فقرآهن آن است که باید درمان را تا یکی دو ماه پس از رفع کامل علایم و عوارض ادامه داد تا ذخایر مغز استخوان نیز از آهن سیراب شوند..