چرا «روز پذیرش» مهم است؟
حمیدرضا آریان‌پور
اگر مخالفان توافق هسته‌ای در ایران و آمریکا موافقت نامه وین را با اشتیاق کمتری به چالش می‌کشیدند، فاصله زمانی میان «روز نهایی شدن» و «روز پذیرش» توافق بسیار کمتر از ۹۰ روز در نظر گرفته می‌شد.

با این حال، سدهای پیش بینی شده‌ای که چنین بازه‌ای را ضروری کرده بودند با خردورزی سیاست‌گذاران خارجی در ایران و مقاومت الیت حاکم بر کاخ سفید شکسته شدند تا در پایان دوره سه ماهه پس از نهایی شدن توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهان، برنامه جامع اقدام مشترک «پذیرفته» شود.
پذیرفته شدن توافق نهایی هسته‌ای نشان از اراده جدی طرف‌های درگیر، به ویژه تهران و واشنگتن که مذاکره‌کنندگان اصلی این سال‌ها بودند، دارد تا به «روز اجرای توافق» برسیم و بعد با گذر از «روز انتقال»، شرایط برای ملغی شدن رسمی قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت سازمان ملل متحد فراهم شود. در این بافت، اهمیت روز یکشنبه 26 مهرماه، روز پذیرش توافق هسته‌ای، آشکار است.

پذیرش توافق به آن معنا است که ایران، ایالات‌متحده و دیگر دولت‌های درگیر در گفت‌وگوهای درازمدت هسته‌ای، در یک قدمی اجرای توافقی قرار گرفته‌اند که عادی شدن دوباره روابط اقتصادی ایران و غرب را ممکن می‌کند. ایران گرچه در این مسیر، محدودیت‌هایی را بر برنامه‌های هسته‌ای خود اعمال می‌کند، اما امتیازهایی ورای بازگشت مناسبات به سال‌های گذشته را هدف می‌گیرد. واضح است آنچه ایران را به نهایی کردن مذاکرات قانع کرده، خواسته ورود سرمایه و فناوری خارجی به گونه‌ای بیش از پیش است. به قول ریچارد نفیو، کارشناس پیشین تحریم در گروه مذاکره کننده آمریکا که اکنون در دانشگاه کلمبیا، پژوهشگر خلع سلاح است، «از اینجا به بعد، اوضاع بهتر خواهد شد». اکنون تا مقصد، راه درازی مانده، اما یکی از مهم‌ترین گردنه‌های مسیر، پشت‌سر گذاشته شده است.

تحریم‌ها هنوز پابرجا هستند، ولی با اراده‌ای که در سیاستمداران ایران، اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان مشاهده می‌شود، احتمالا بخش عمده‌ای از تحریم‌ها در روز اجرا و تحریم‌های ویژه تر در روز انتقال رفع خواهند شد تا بازگشت چرخه کامل نقل و انتقالات مالی به بانک‌های ایرانی و افزایش مراودات تجاری و اقتصادی، شرایط را برای کسانی که فعالیت و کسب و کار را در مسیر بدون مانع و البته شفاف ترجیح می‌دهند، ساده یا دست کم ساده تر کند. برای این دسته، شناخت ماهیت و پیامدهای 5 زمان مهم توافق تاریخی وین، دارای اهمیت است. در ماه‌های تابستان 94 خورشیدی از «روز نهایی شدن» بسیار شنیده‌ایم و این روزها باید اثرات فعلا محدود «روز پذیرش»‌ را بدانیم تا در ماه‌های آینده از تاثیرات واقعی «روز اجرا»، «روز انتقال» و «روز لغو قطعنامه‌ها» بهره بگیریم.