اجاره‌نشین‌ها با شروع فصل تابستان وارد بازار اجاره‌ شده‌اند اما قدرت‌نمایی موجران و حمله‌ای که آنها با ابزار اجاره‌بها به جیب مستاجران کرده‌اند آنقدر سنگین است که گروه ضعیف توان امضای قرارداد در بنگاه‌ها را ندارد. اجاره‌نشین‌ها را می‌توان بازنده حتمی معاملات مسکن در تابستان92 نامید، به این علت که مبالغی که این روزها از سوی مالکان آپارتمان‌های اجاره‌ای به اجاره‌نشین‌ها اعلام می‌شود کاملا از توان پرداخت مستاجران خارج است. در این میان، دولت هیچ برنامه‌ کنترلی برای مهار اجاره‌بها ندارد و حتی طرح «تعزیرات» که در دو تابستان گذشته در تهران به اجرا درآمد و به‌واسطه آن، تنظیم اجاره‌نامه در بنگاه‌ها با نرخ بیش از 15 درصد نسبت به سال قبل از آن ممنوع شده بود نیز در حال حاضر به دلیل انتقال دولت، اجرا نمی‌شود و کنترل تعزیراتی در بازار اجاره تعطیل است! با این حال مشاوران‌املاک درباره اوضاع کنونی بازار اجاره از ناتوانی مستاجر می‌گویند و در عین حال به ترفند‌های عجیب و غریب موجران اشاره می‌کنند که برای دریافت اجاره‌بهای بیشتر حاضرند دست به هر کاری بزنند! حتی حاضرند برای هفته‌ها واحدشان خالی بماند، اما در نهایت به کسی اجاره داده شود که حاضر باشد مبلغ مورد نظر برای اجاره‌بها را پرداخت کند. در روزهای گذشته از فصل مخصوص نقل و انتقال -تابستان- فعلا بازاری که به صورت نامحسوس و بی‌سروصدا قیمت‌هایش رشد پیدا کرده بازار اجاره‌بها است. بررسی‌ها و تحقیقات میدانی نشان می‌دهد: نبود یک برنامه مدون و کوتاه‌مدت حداقل برای سه ماه فصل تابستان یکی از دلایل اصلی افزایش بی‌ضابطه نرخ اجاره‌بها است. اجرای دو سال طرح تعزیرات اجاره‌بها اگرچه دارای نواقصی بود، اما به هر حال بودن یک طرح دارای نقص بهتر از نبود هیچ برنامه مشخص برای بازار اجاره‌ بها در فصل جابه‌جایی‌ها است. مشاوران املاک معتقدند: هیچ نظارتی بر قیمت‌های اعلام شده برای اجاره مسکن صورت نمی‌گیرد و اگر همان طرح تعزیرات اجاره‌بها که دو سال اجرا شد امسال نیز اجرا می‌شد، افزایش نرخ اجاره‌بها کمتر از این نرخ‌های کنونی بود. برخی از مشاوران املاک نیز معتقد هستند که سیر صعودی قیمت مسکن طی سال گذشته که براساس آمارها 50 تا 70 درصد بوده مزید بر علت بی‌سامانی اجاره‌بها است و رابطه مستقیم قیمت مسکن با اجاره‌بها موجب شده که برخی مالکان و در کنار آنها برخی مشاوران املاک نرخ‌های اجاره‌بها را بیش از پیش افزایش دهند. این در حالی است که برخی از کارشناسان اقتصاد مسکن نیز معتقد هستند که تنها راه مقابله با افزایش بی‌ضابطه قیمت و اجاره‌بهای مسکن اجرای اخذ مالیات‌های سنگین بر خانه‌های خالی از سکنه در کنار دیگر برنامه‌های کوتاه‌مدت می‌تواند مثمرالثمر واقع شود. البته کارشناسان اقتصادی معتقد هستند که افزایش قیمت‌ها در سبد هزینه خانوار توقع دریافت اجاره‌‌های سرسام‌آور را در میان صاحبان ملک و ساختمان بالا برده است و برخی از مالکان برای جبران کمبودهای موجود در دخل و خرج با گرفتن اجاره مسکن امرار معاش می‌کنند. یک مشاور املاک در این زمینه می‌گوید: نرخ رشد اجاره‌ بها در حال حاضر در جنوب تهران نسبت به پارسال رشد 10 تا 15 درصدی را تجربه می‌کند، اما موضوعی که بسیار حائز اهمیت است این است که بازار اجاره‌بها به‌رغم آغاز فصل جابه‌جایی‌‌ها کساد است. وی افزود: سال گذشته به دلیل پایین بودن قیمت‌ها مراجعه‌‌کننده بیشتری داشتیم، اما امسال رشد 15 درصدی اجاره‌ بها باعث شده تا مستأجران با شنیدن نرخ اجاره بها با ناراحتی از بنگاه مسکن خارج شوند. وی افزود: دلیل کساد شدن بازار اجاره نیز به این خاطر است که بیشتر مستاجران و مالکان با یکدیگر بر سر مبلغی به توافق می‌رسند و اجاره را تمدید می‌کنند که البته این تمدید به نفع هر دو طرف و البته به ضرر بنگاه‌های مسکن به خاطر نگرفتن حق کمیسیون است. همچنین یک دلال مسکن در شرق تهران نیز معتقد است: در گذشته بنگاه‌های مسکن ارج و قربی داشتند و هرچه می‌گفتند مالکان یا مستأجران به حرف آنها گوش می‌دادند، اما در حال حاضر وقتی به مالکان گفته می‌شود قیمت‌های پیشنهادی شما بالا است، می‌گویند اگر نمی‌توانید واحد مسکونی ما را به این مبلغ اجاره دهید به بنگاه‌ دیگری می‌روم. وی افزود: وضعیت اجاره‌بها در این بازار، توان مستأجران را کاهش داده و حتی برخی از مستأجران عنوان می‌کنند که امسال برای اینکه بتوانیم از پس اجاره‌بها بربیاییم، باید به سمت اجاره‌ مسکن با متراژهای کوچک‌تر برویم. به گفته وی، اجاره یک مسکن 50 تا 60 متری در منطقه پیروزی 30 تا 35 میلیون تومان رهن کامل است. از سوی دیگر یکی از مشاوران‌املاک در شمال تهران تاکید می‌کند: نرخ اجاره‌بها در سعادت‌آباد در سال‌جاری نسبت به سال گذشته 2 برابر شده است، به طوری‌که یک واحد مسکونی 80 متری در سال گذشته 10 میلیون ودیعه با 5/1 میلیون تومان اجاره بود، اما اجاره همین واحد مسکونی در سال جاری 30 میلیون تومان ودیعه با 5/2 میلیون تومان اجاره است. وی ادامه داد: وضع مالی اکثر مستاجرهای این منطقه خوب است و مالکان هم هر قیمتی را که اعلام می‌کنند تقریبا مستاجرها می‌پذیرند. وی گفت: ارزش ملک در منطقه سعادت‌آباد بالا رفته، به همین دلیل بر نرخ اجاره نیز تأثیر گذاشته است. این دلال مسکن ادامه داد: اینکه گفته می‌شود نرخ دلار کاهش یافته و به دنبال آن قیمت مسکن کاهش یافته است، به هیچ عنوان صحّت ندارد و این مطالب تنها در حد گفتار بوده و در عمل چیزی اتفاق نیفتاده است.