انتخابات سراسری ۲۰۱۵ انگلیس تحتالشعاع اقتصاد مسکن قرار گرفت
انگلیس دلواپس حباب مسکن
باران عقیلی این روزها مسکن، بحث داغ سیاستمداران و اقتصاددانان انگلیسی است. دلیل داغ بودن این بحث، قیمتهای به شدت در حال افزایش مسکن است که طی یکسال گذشته با رشدی نزدیک ۱۱ درصدی روبهرو بوده. در لندن قیمت مسکن در یکسال گذشته ۲۰ درصد گران شده است؛ هر چند چنین رشدی در برخی کشورها بهدلیل تورم فزاینده، چندان عجیب نیست اما در انگلیس حکم جهش و بحران را دارد. کارشناسان اقتصادی انگلیس این افزایش قیمت را حبابی خطرناک برای بازار میدانند و نگران اتفاقی هستند که در سال ۲۰۰۸ برای بازار مسکن آمریکا روی داد و با ترکیدن حباب، اقتصاد این کشور و کل جهان دچار ضربه شدیدی شد.
باران عقیلی این روزها مسکن، بحث داغ سیاستمداران و اقتصاددانان انگلیسی است. دلیل داغ بودن این بحث، قیمتهای به شدت در حال افزایش مسکن است که طی یکسال گذشته با رشدی نزدیک 11 درصدی روبهرو بوده. در لندن قیمت مسکن در یکسال گذشته 20 درصد گران شده است؛ هر چند چنین رشدی در برخی کشورها بهدلیل تورم فزاینده، چندان عجیب نیست اما در انگلیس حکم جهش و بحران را دارد. کارشناسان اقتصادی انگلیس این افزایش قیمت را حبابی خطرناک برای بازار میدانند و نگران اتفاقی هستند که در سال 2008 برای بازار مسکن آمریکا روی داد و با ترکیدن حباب، اقتصاد این کشور و کل جهان دچار ضربه شدیدی شد. این نگرانی تا آنجا پیش رفته که وزارت اقتصاد و دارایی و پارلمان انگلیس کمیتههایی برای رسیدگی فوری به این موضوع تشکیل دادهاند. تاکنون چندین طرح از سوی دولت برای مهار این روند فزاینده افزایش قیمت، ارائه شدهاست. از جمله این طرحها، سخت کردن شرایط پرداخت وامهای حداکثری خرید مسکن است. اما هیچ کدام از این طرحها نتوانسته سیر صعودی و پرشتاب افزایش قیمت مسکن را مهار کند. نگرانی کارشناسان اقتصادی و دولت انگلیس این است که با افزایش قیمتها، خریداران مسکن
وامهای کلانتری دریافت کنند و به شدت زیر بار قرضهایی بروند که توان بازپرداخت آن را ندارند. این یعنی دورنمای ورشکستگی بانکها و تکرار همان اتفاقی که در سال 2008 در آمریکا روی داد. به همین خاطر وزارت دارایی انگلیس طی قانونی، وامدهندگان را از پرداخت وام به خریدارانی که بیش از سهچهارم میزان درآمد خود قصد دریافت تسهیلات را دارند، منع کرده است.
صندوق بینالمللی پول هم به تازگی درباره وضعیت بازار مسکن در انگلیس هشدار داده و اعلام کرده این سیر پرشتاب افزایش قیمت مسکن، برای اقتصاد این کشور زیانبار است. کارشناسان اقتصادی میگویند انگلیس سالانه به ساخت ۲۱۰ هزار واحد مسکونی نیاز دارد تا نرخ رشد ملایم سالانه ۸/۱ درصدی قیمت مسکن را حفظ کند. اما اکنون سالانه تنها ۱۱۵ هزار واحد جدید ساخته میشود.
مسکن اکنون در آستانه انتخابات سرنوشتساز سال آینده انگلیس، به موضوعی مهم در عرصه سیاسی این کشور تبدیل شده است. حزبی انتخابات سراسری سال آینده این کشور را میبرد که طرحی موفق برای حل بحران مسکن انگلیس ارائه کند.
یکی از سیاستهای دولت کنونی انگلیس برای مقابله با حباب رو به رشد قیمت مسکن، ساخت مسکن برای طبقه متوسط با قیمتی است که در توان پرداخت آنها باشد. این طرح البته طرح جدیدی نیست و در آمریکا هم با همین عنوان اجرا میشود. نام این طرح ساخت مسکن ارزان (affordable) است. در انگلیس، این طرح از مسوولیتهای شهرداری است. در مقرراتی که برای مسکن ارزان بابت تنظیم قیمت با توان مالی گروههای هدف تعریف شده، مبنای محاسبه براساس دستمزد سالانه خانوارها است به طوری که این خانهها با قیمتی معادل ۵۰ تا حداکثر ۸۰درصد قیمت روز مسکن در بازار آزاد، در اختیار دهکهای متوسط قرار میگیرد. نرخ ۵۰درصد به افرادی با کمترین دستمزد تعلق پیدا میکند.
بهطور کلی یکی از مسوولیتهای اصلی شوراهای شهری و دولتهای محلی در انگلیس، رسیدگی به وضعیت تامین مسکن از نظر طراحی شهری و موقعیت ساخت و ساز و همچنین اجرای طرحهای ساخت و ساز است. در شوراهای شهری و محلی، یکی از اعضا بهطور خاص مسوول اجرایی مسائل مسکن است. او، هم در صدور مجوز ساخت و ساز و هم در طراحی و سیاستگذاری مسائل مربوط به مسکن مشارکت مستقیم دارد.
طرحهای دولت انگلیس
با شدت گرفتن نگرانیها از وضعیت بازار مسکن، دولت و شهرداریها بهویژه شهرداری لندن، طرح ساخت مسکن ارزان را سرعت و شدت بخشیدهاند. همچنین دولت طرح دیگری در دست اجرا دارد برای ساخت خانههایی با شرایط اجاره به شرط تملیک. شرط واگذاری این خانهها به این صورت است که خریدار در واقع نیمی از آن را اجاره میکند و نیمی از آن را میخرد. یعنی نه اجارهنشین است نه صاحب ملک. در عین حال هم پولش را سرمایهگذاری کرده و هم زیر بار قرض سنگین برای خرید کل خانه نرفته است. در طول زمان، اگر توانست بقیه پول خرید خانه را پرداخت کند، صاحب کل ملک میشود.
ساخت مسکن ارزان در نقاط صنعتی
ماه گذشته وزارت دارایی انگلیس اعلام کرد که شهرداری لندن، 50 هزار مسکن ارزان جدید در 20 نقطه و با بودجه 400 میلیون پوند میسازد. این خانهها در نقاطی ساخته میشود که برای ساخت مسکن ارزان مشخص و تصویب شدهاند. شورای شهر لندن اخیرا برای کمک به طرح ساخت مسکن ارزان و خنک کردن تب بازار مسکن بهویژه در لندن، محدودیتهای ساخت و ساز در چند نقطه از این شهر را برداشته است. نقاطی از شهر لندن که قبلا منطقه صنعتی یا تجاری بودهاند و محل کارخانه و مراکز تجاری، اکنون با تصویب شورای شهر و شهرداری، برای ساخت مسکن ارزان درنظر گرفته شدهاند. 50 هزار مسکن جدیدی که در چارچوب ساخت مسکن ارزان قرار است در لندن ساخته شود، در این نقاط ساخته خواهد شد.
شهر لندن سالانه به ساخت ۶۳ هزار مسکن نیاز دارد تا بازار مسکن در پایتخت انگلیس متعادل شود. اما بوریس جانسون شهردار لندن تاکنون فقط یکسوم این تعداد خانه را ساخته است. به همین خاطر حزب مخالف دولت یعنی حزب کارگر به شدت به این خلف وعده اعتراض کرده و این موضوع را دستمایه انتقادات گسترده از دولت قرار داده است.
بودجه ساخت مسکن ارزان در سال 2014- 2013، رقمی معادل 283 میلیون پوند برآورد شده است. اما دولت انگلیس میگوید با توجه به وضعیت بودجه، تنها نیمی از این رقم اکنون فراهم است و به همین خاطر شهرداری نمیتواند به وعده ساخت مسکن ارزان به تعداد لازم عمل کند. شهردار لندن وعده کرده بود که تا پایان دوره دوم کاریاش که در سال 2016 به پایان میرسد، حدود 100 هزار مسکن ارزان در لندن بسازد. اما این وعده اکنون محقق نمیشود. اخیرا شهرداری لندن در گزارشی اعلام کرد، از زمان حضور بوریس جانسون در این سمت در سال 2008 تا کنون 75 هزار مسکن ارزان در لندن ساخته شده است.
یکی از نقاطی که قرار است ۵۰ هزار مسکن جدید لندن در آن ساخته شود، منطقهای ۸۵ هکتاری در شمال لندن است که قبلا منطقه صنعتی بوده است. قرار است در این منطقه واحدهای مسکن ارزان به همراه یک مدرسه و همچنین یکسالن اجتماعات محله با امکانات ورزشی و بهداشتی مخصوص محله، ساخته شود. نقاط دیگری در شرق، جنوب و جنوب غربی لندن برای ساخت واحدهای جدید مسکن ارزان مشخص شدهاند. دولت میگوید قرارداد ساخت مسکن با انبوهسازان هم منعقد شده. دولت از شورای شهر خواسته است که مناطق دیگری از لندن را هم از فهرست مناطق صنعتی بازرگانی خارج کرده و هر چه زودتر مجوز ساخت مسکن در این مناطق را بدهد.
دولت همچنین قصد دارد، برای تسریع در ساخت خانههای جدید به شهردار لندن اختیارات بیشتری بدهد تا موانع ساخت و ساز را بردارد. این اختیارات در چارچوب قوانین توسعه شهری، به شهردار داده خواهد شد. وزیر دارایی اعلام کرده که با ساخت این خانههای جدید، خانوادههای طبقه متوسط و کارگران و کارمندان انگلیسی میتوانند راحتتر صاحب خانه شوند. او البته تاکید کرده که این طرحها بخش کوچکی از اقداماتی است که باید در آینده انجام شود. او گفته که طی یک دهه آینده باید 400 هزار واحد مسکن جدید در 33 نقطه لندن ساخته شود. آن وقت است که میتوان گفت بخشی از مشکل مسکن طبقه متوسط حل شدهاست. دولت همچنین 10 نقطه در خارج از لندن را برای ساخت خانههای جدید و مسکن ارزان درنظر گرفتهاست و 200 میلیون پوند برای زیرساختها و آمادهسازی این مناطق حومه لندن برای ساخت مسکن ارزان، اختصاص دادهاست.
انگلیسیها حاشیهنشین میشوند
گزارشی که ماه گذشته توسط اداره ملی آمار انگلیس منتشر شده نشان میدهد، بسیاری از خانوادههای طبقه متوسط بهویژه آنها که در دهههای 30 یا 40 عمر خود هستند، در حال ترک شهرهای بزرگ و نقلمکان به شهرهای کوچک یا حاشیه شهرها هستند. این گزارش نشان میدهد، مناطق حومه لندن مانند آکسفورد، وینچستر و بریستول که شاهد افزایش شدید قیمت مسکن بودهاند نیز اکنون شاهد نقل مکان و خروج بسیاری از خانوادههای انگلیسی هستند. تحلیلگران و کارشناسان، این پدیده را مهاجرت داخلی خانوادههای انگلیسی خواندهاند. آمارها نشان میدهد که مهاجرت داخلی در انگلیس، یعنی نقل مکان خانوادهها از شهرهای بزرگ به شهرکها و شهرهای کوچک که در یکسال گذشته، 15 برابر بیشتر شدهاست. در سال 2013، بیش از 7/2 میلیون خانواده انگلیسی به مناطق حومه شهرها رفتهاند. جای بسیاری از این خانوادههایی که شهرهای بزرگ را ترک میکنند، جوانان یا خانوادههای مهاجر میگیرند.
یکی از دلایل عمده این مهاجرت داخلی در انگلیس، افزایش قیمت مسکن است. در سال ۲۰۱۰، بیش از ۴۵ هزار نفر شهر لندن را ترک کردهاند. این رقم اما در سال ۲۰۱۳ به ۵۵ هزار نفر رسیدهاست. جمعی از استادان دانشگاه و کارشناسان جامعهشناسی در انگلیس از این روند ابراز نگرانی کردهاند. از جمله آنها مارکشوکاسمیت، مسوول دپارتمان مطالعات اجتماعی در دانشگاه نیوکسل لندن است که در مصاحبهای به بیبیسی گفته، این تغییر، پدیده خوشایندی برای جامعه در شهرهای بزرگ انگلیس نیست. اوگفتهاست، آنیترین تاثیر این روند مهاجرتی، جداسازی فقیر و غنی در جامعه است. اگر مردم در کنار هم زندگی نکنند و فقیر و غنی زندگی همدیگر را نبینند، درکی از هم نخواهند داشت و این برای جامعه یک شکاف خطرناک است.
از سوی دیگر این مهاجرت خانوادههای طبقه متوسط از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و شهرکهای حومهای، باعث افزایش قیمت مسکن در این مناطق میشود.
والدین انگلیسی برای فرزندانشان خانه میخرند
موسسه وام مسکن هالیفاکس در انگلیس اخیرا گزارشی را منتشر کرده که نشان میدهد، والدین انگلیسی با تحمل بار قرض و هزینه زیاد، برای فرزندانشان خانه میخرند. آمار این موسسه نشان میدهد که دوسوم افراد 20 تا 45 سالهای که از این موسسه برای خرید مسکن وام دریافت کردهاند، از والدینشان برای خرید خانه کمک گرفتهاند. این در حالی است که نظرسنجی همین موسسه از والدینی که به خانهدار شدن فرزندانشان کمک کردهاند نشان میدهد، یک سوم آنها از وضعیت مالی و آینده خود نگران و نامطمئن هستند.
مداخله شورای شهر در اجاره جعبهکفش!
صندوق بینالمللی پول هم به تازگی درباره وضعیت بازار مسکن در انگلیس هشدار داده و اعلام کرده این سیر پرشتاب افزایش قیمت مسکن، برای اقتصاد این کشور زیانبار است. کارشناسان اقتصادی میگویند انگلیس سالانه به ساخت ۲۱۰ هزار واحد مسکونی نیاز دارد تا نرخ رشد ملایم سالانه ۸/۱ درصدی قیمت مسکن را حفظ کند. اما اکنون سالانه تنها ۱۱۵ هزار واحد جدید ساخته میشود.
مسکن اکنون در آستانه انتخابات سرنوشتساز سال آینده انگلیس، به موضوعی مهم در عرصه سیاسی این کشور تبدیل شده است. حزبی انتخابات سراسری سال آینده این کشور را میبرد که طرحی موفق برای حل بحران مسکن انگلیس ارائه کند.
یکی از سیاستهای دولت کنونی انگلیس برای مقابله با حباب رو به رشد قیمت مسکن، ساخت مسکن برای طبقه متوسط با قیمتی است که در توان پرداخت آنها باشد. این طرح البته طرح جدیدی نیست و در آمریکا هم با همین عنوان اجرا میشود. نام این طرح ساخت مسکن ارزان (affordable) است. در انگلیس، این طرح از مسوولیتهای شهرداری است. در مقرراتی که برای مسکن ارزان بابت تنظیم قیمت با توان مالی گروههای هدف تعریف شده، مبنای محاسبه براساس دستمزد سالانه خانوارها است به طوری که این خانهها با قیمتی معادل ۵۰ تا حداکثر ۸۰درصد قیمت روز مسکن در بازار آزاد، در اختیار دهکهای متوسط قرار میگیرد. نرخ ۵۰درصد به افرادی با کمترین دستمزد تعلق پیدا میکند.
بهطور کلی یکی از مسوولیتهای اصلی شوراهای شهری و دولتهای محلی در انگلیس، رسیدگی به وضعیت تامین مسکن از نظر طراحی شهری و موقعیت ساخت و ساز و همچنین اجرای طرحهای ساخت و ساز است. در شوراهای شهری و محلی، یکی از اعضا بهطور خاص مسوول اجرایی مسائل مسکن است. او، هم در صدور مجوز ساخت و ساز و هم در طراحی و سیاستگذاری مسائل مربوط به مسکن مشارکت مستقیم دارد.
طرحهای دولت انگلیس
با شدت گرفتن نگرانیها از وضعیت بازار مسکن، دولت و شهرداریها بهویژه شهرداری لندن، طرح ساخت مسکن ارزان را سرعت و شدت بخشیدهاند. همچنین دولت طرح دیگری در دست اجرا دارد برای ساخت خانههایی با شرایط اجاره به شرط تملیک. شرط واگذاری این خانهها به این صورت است که خریدار در واقع نیمی از آن را اجاره میکند و نیمی از آن را میخرد. یعنی نه اجارهنشین است نه صاحب ملک. در عین حال هم پولش را سرمایهگذاری کرده و هم زیر بار قرض سنگین برای خرید کل خانه نرفته است. در طول زمان، اگر توانست بقیه پول خرید خانه را پرداخت کند، صاحب کل ملک میشود.
ساخت مسکن ارزان در نقاط صنعتی
ماه گذشته وزارت دارایی انگلیس اعلام کرد که شهرداری لندن، 50 هزار مسکن ارزان جدید در 20 نقطه و با بودجه 400 میلیون پوند میسازد. این خانهها در نقاطی ساخته میشود که برای ساخت مسکن ارزان مشخص و تصویب شدهاند. شورای شهر لندن اخیرا برای کمک به طرح ساخت مسکن ارزان و خنک کردن تب بازار مسکن بهویژه در لندن، محدودیتهای ساخت و ساز در چند نقطه از این شهر را برداشته است. نقاطی از شهر لندن که قبلا منطقه صنعتی یا تجاری بودهاند و محل کارخانه و مراکز تجاری، اکنون با تصویب شورای شهر و شهرداری، برای ساخت مسکن ارزان درنظر گرفته شدهاند. 50 هزار مسکن جدیدی که در چارچوب ساخت مسکن ارزان قرار است در لندن ساخته شود، در این نقاط ساخته خواهد شد.
شهر لندن سالانه به ساخت ۶۳ هزار مسکن نیاز دارد تا بازار مسکن در پایتخت انگلیس متعادل شود. اما بوریس جانسون شهردار لندن تاکنون فقط یکسوم این تعداد خانه را ساخته است. به همین خاطر حزب مخالف دولت یعنی حزب کارگر به شدت به این خلف وعده اعتراض کرده و این موضوع را دستمایه انتقادات گسترده از دولت قرار داده است.
بودجه ساخت مسکن ارزان در سال 2014- 2013، رقمی معادل 283 میلیون پوند برآورد شده است. اما دولت انگلیس میگوید با توجه به وضعیت بودجه، تنها نیمی از این رقم اکنون فراهم است و به همین خاطر شهرداری نمیتواند به وعده ساخت مسکن ارزان به تعداد لازم عمل کند. شهردار لندن وعده کرده بود که تا پایان دوره دوم کاریاش که در سال 2016 به پایان میرسد، حدود 100 هزار مسکن ارزان در لندن بسازد. اما این وعده اکنون محقق نمیشود. اخیرا شهرداری لندن در گزارشی اعلام کرد، از زمان حضور بوریس جانسون در این سمت در سال 2008 تا کنون 75 هزار مسکن ارزان در لندن ساخته شده است.
یکی از نقاطی که قرار است ۵۰ هزار مسکن جدید لندن در آن ساخته شود، منطقهای ۸۵ هکتاری در شمال لندن است که قبلا منطقه صنعتی بوده است. قرار است در این منطقه واحدهای مسکن ارزان به همراه یک مدرسه و همچنین یکسالن اجتماعات محله با امکانات ورزشی و بهداشتی مخصوص محله، ساخته شود. نقاط دیگری در شرق، جنوب و جنوب غربی لندن برای ساخت واحدهای جدید مسکن ارزان مشخص شدهاند. دولت میگوید قرارداد ساخت مسکن با انبوهسازان هم منعقد شده. دولت از شورای شهر خواسته است که مناطق دیگری از لندن را هم از فهرست مناطق صنعتی بازرگانی خارج کرده و هر چه زودتر مجوز ساخت مسکن در این مناطق را بدهد.
دولت همچنین قصد دارد، برای تسریع در ساخت خانههای جدید به شهردار لندن اختیارات بیشتری بدهد تا موانع ساخت و ساز را بردارد. این اختیارات در چارچوب قوانین توسعه شهری، به شهردار داده خواهد شد. وزیر دارایی اعلام کرده که با ساخت این خانههای جدید، خانوادههای طبقه متوسط و کارگران و کارمندان انگلیسی میتوانند راحتتر صاحب خانه شوند. او البته تاکید کرده که این طرحها بخش کوچکی از اقداماتی است که باید در آینده انجام شود. او گفته که طی یک دهه آینده باید 400 هزار واحد مسکن جدید در 33 نقطه لندن ساخته شود. آن وقت است که میتوان گفت بخشی از مشکل مسکن طبقه متوسط حل شدهاست. دولت همچنین 10 نقطه در خارج از لندن را برای ساخت خانههای جدید و مسکن ارزان درنظر گرفتهاست و 200 میلیون پوند برای زیرساختها و آمادهسازی این مناطق حومه لندن برای ساخت مسکن ارزان، اختصاص دادهاست.
انگلیسیها حاشیهنشین میشوند
گزارشی که ماه گذشته توسط اداره ملی آمار انگلیس منتشر شده نشان میدهد، بسیاری از خانوادههای طبقه متوسط بهویژه آنها که در دهههای 30 یا 40 عمر خود هستند، در حال ترک شهرهای بزرگ و نقلمکان به شهرهای کوچک یا حاشیه شهرها هستند. این گزارش نشان میدهد، مناطق حومه لندن مانند آکسفورد، وینچستر و بریستول که شاهد افزایش شدید قیمت مسکن بودهاند نیز اکنون شاهد نقل مکان و خروج بسیاری از خانوادههای انگلیسی هستند. تحلیلگران و کارشناسان، این پدیده را مهاجرت داخلی خانوادههای انگلیسی خواندهاند. آمارها نشان میدهد که مهاجرت داخلی در انگلیس، یعنی نقل مکان خانوادهها از شهرهای بزرگ به شهرکها و شهرهای کوچک که در یکسال گذشته، 15 برابر بیشتر شدهاست. در سال 2013، بیش از 7/2 میلیون خانواده انگلیسی به مناطق حومه شهرها رفتهاند. جای بسیاری از این خانوادههایی که شهرهای بزرگ را ترک میکنند، جوانان یا خانوادههای مهاجر میگیرند.
یکی از دلایل عمده این مهاجرت داخلی در انگلیس، افزایش قیمت مسکن است. در سال ۲۰۱۰، بیش از ۴۵ هزار نفر شهر لندن را ترک کردهاند. این رقم اما در سال ۲۰۱۳ به ۵۵ هزار نفر رسیدهاست. جمعی از استادان دانشگاه و کارشناسان جامعهشناسی در انگلیس از این روند ابراز نگرانی کردهاند. از جمله آنها مارکشوکاسمیت، مسوول دپارتمان مطالعات اجتماعی در دانشگاه نیوکسل لندن است که در مصاحبهای به بیبیسی گفته، این تغییر، پدیده خوشایندی برای جامعه در شهرهای بزرگ انگلیس نیست. اوگفتهاست، آنیترین تاثیر این روند مهاجرتی، جداسازی فقیر و غنی در جامعه است. اگر مردم در کنار هم زندگی نکنند و فقیر و غنی زندگی همدیگر را نبینند، درکی از هم نخواهند داشت و این برای جامعه یک شکاف خطرناک است.
از سوی دیگر این مهاجرت خانوادههای طبقه متوسط از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و شهرکهای حومهای، باعث افزایش قیمت مسکن در این مناطق میشود.
والدین انگلیسی برای فرزندانشان خانه میخرند
موسسه وام مسکن هالیفاکس در انگلیس اخیرا گزارشی را منتشر کرده که نشان میدهد، والدین انگلیسی با تحمل بار قرض و هزینه زیاد، برای فرزندانشان خانه میخرند. آمار این موسسه نشان میدهد که دوسوم افراد 20 تا 45 سالهای که از این موسسه برای خرید مسکن وام دریافت کردهاند، از والدینشان برای خرید خانه کمک گرفتهاند. این در حالی است که نظرسنجی همین موسسه از والدینی که به خانهدار شدن فرزندانشان کمک کردهاند نشان میدهد، یک سوم آنها از وضعیت مالی و آینده خود نگران و نامطمئن هستند.
مداخله شورای شهر در اجاره جعبهکفش!
ارسال نظر