وقت یاری به بهزیستن
دنیای اقتصاد، سید مهرداد امیرکلالی- در دنیای امروز سازمانی مثل بهزیستی که سازمان رفاهی نیز نامیده می‌شود درگیر مباحث اجتماعی است و براساس وظایفش جامعه هدف مشخصی نیز دارد. سازمان بهزیستی نقش حمایتی و توانبخشی بخش بزرگی از افرادی که به نوعی دارای شرایط خاص جسمی و وضعیت خاص زندگی هستند را برعهده دارد. اجرای برنامه‌های بهزیستی با توجه به دامنه و وسعت آسیب‌های اجتماعی ناشی از فقر اقتصادی و فرهنگی به ویژه در دهک‌های پایین جامعه نیاز به اعتبارات مالی قابل‌توجهی دارد که قطعا تامین آن از محل بودجه‌های سالیانه دولتی امکان‌پذیر نخواهد بود. در این راستا تحقق اهداف کلان دولت در برنامه‌های توسعه و در اجرای آرمان‌های الهی و وظایف قانونی خود مبنی بر ارائه خدمت به همنوعان، به ویژه اقشار نیازمند و آسیب‌دیده اجتماعی است .لذا این امر باید از طریق جلب مشارکت اجتماعی و خدمات داوطلبانه مردمی جبران شود که در این هنگام نقش پررنگ بخش‌خصوصی بیش از پیش نمایان می‌شود. به همین منظور به سراغ تهمینه شکیب مدیرکل بهزیستی استان خراسان رضوی رفتیم تا با او در مورد وضعیت این مجموعه گفت‌وگویی کنیم.به گفته خانم شکیب طبق اصل 44 قانون اساسی موظف بودیم که مراکز دولتی را به بخش‌خصوصی و یا مردمی واگذار کنیم که با این کار وضعیت خدمت‌رسانی به مددجویان نیز بهتر انجام می‌شود و حتی افزایش تعرفه‌ای را به همراه نداشته است. وی اقدامات انجام شده توسط اداره کل متبوعش در دوره دولت جدید را با تلاش بیشتر یاد می‌کند و اذعان دارد سعی بر این شده است که با برنامه محوری امور را به پیش ببرند. از اقدامات دولت جدید در حمایت از سازمان بهزیستی قدردانی می‌کند و معتقد است که رئیس‌جمهوری و وزیر کار نسبت به سازمان بهزیستی نگاه حمایتی دارند. مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
در دوران مدیریتی‌تان، چه اقداماتی برای همکاری با بخش‌خصوصی در حوزه‌های مختلف این اداره کل انجام شده است؟
خدا را شاکرم در سازمانی کار می‌کنم که از جنس مردم و برای مردم است و امور نیز توسط مردم اجرا می‌شود. یکی از مواردی که در سازمان بهزیستی مهم جلوه می‌کند همراهی با مردم در راستای فعالیت‌های سازمان است. طبق اصل ۴۴ قانون اساسی موظف بودیم که تمام مراکز را به بخش غیردولتی یا بخش‌خصوصی واگذار کنیم که این مهم رخ داده است. در حال حاضر ۲۷۸۰ مرکز غیردولتی در استان داریم که بیشترین مرکز غیردولتی در کشور را استان خراسان رضوی دارد و این بزرگترین افتخار برای ما محسوب می‌شود. اعتمادی که بین مردم و دولت ایجاد شد، باعث شد اداره‌ای را که با ۵۰۰ میلیون تومان مشارکت مردمی تحویل گرفتم اعتبار آن در سال ۹۳ به ۶۰ میلیارد تومان برسد و این نتیجه اعتماد مردم به بخش دولتی است. بسیاری از فعالیت‌هایی که بنا بود اداره کل به تنهایی انجام دهد، با مشارکت مردمی به سهولت انجام شد.
به عنوان مثال مرکز معلولین جسمی حرکتی شهید فیاض‌بخش در حال حاضر ۴۵۰ نفر پرسنل دارد و اگر این مرکز دولتی بود اصلا امکان نداشت که این تعداد پرسنل مشغول به کار شوند. در ضمن کاری که بخش‌خصوصی انجام می‌دهد باکیفیت بیشتر و زمان کمتر است. ما هم به کوچک‌سازی دستگاه‌های دولتی اعتقادداریم و واین نکته را باید عرض کنم که واگذاری‌هایی که انجام دادیم، باعث نشد قیمت‌های سرویس‌دهی خدمات افزایش پیدا کند. با توجه به یارانه کمی که برای مراکز ایتام در نظر گرفته شده است، این مراکز را صرفا به خیریه‌ها و مراکزی که هیات امنا دارند واگذار می‌کنیم.
در دوره دولت جدید مشخصا چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
در این دوره تلاش‌های بیشتری در باب مشارکت‌های مردمی برای مددجویان انجام دادیم. از جمله جشن گلریزان برای اولین بار در کشور برای مددجویان برگزار شد و حتی برخی دوستان می‌گفتند که اگر ۳۰۰ نفر دعوت کنیم فقط ۱۵۰ نفر می‌آیند، درصورتی‌که ۵۰۰ نفر به این مراسم آمدند. در این مراسم که خیرین کشوری و مسئولین حضور داشتند حدود سه میلیارد تومان جمع‌آوری شد و واقعا برای اداره کل مانند فرشته نجات بود و بسیاری از مشکلاتی که برای تامین بودجه مددجویان بخصوص زنان سرپرست خانوار بود، رفع شد. ما توانستیم در کشور تنها استانی باشیم که فروش مطبوعات را برای کودکان کار ایجاد کنیم و حدود ۶۰ کودک در مشهد در تقاطع‌های اصلی شهر مشغول فروش روزنامه هستند که خرج یک زندگی بر عهده آنان است. برای این کار هماهنگی‌های بسیار سختی صورت گرفت و مددکاران با این کودکان و نوجوانان ارتباط دارند و پیگیر اوضاع و احوال آن‌ها هستند. تلاش ما این است که در این دولت نسبت به گذشته بیشتر تلاش کنیم که در این راستا سعی کردیم برنامه‌محور باشیم و از نظام رضایت‌مندی ایجاد کنیم.
برای شاغل شدن و کسب درآمد افراد تحت پوشش این اداره کل چه اقداماتی انجام شده است؟
معتقدیم که افراد توانمند باید مستقل شوند و وظیفه بهزیستی این است که مهارت‌هایی را به افراد تحت پوشش این سازمان آموزش دهد تا از درون احساس عزت‌نفس کنند. همواره یکی از بخش‌های مورد نظر ما اشتغال بوده است که در چند سال اخیر بر سهمیه استخدامی این افراد افزوده‌ایم.
همانطورکه مستحضرید دستگاه‌های دولتی استخدام چندانی ندارند، برای توانمندسازی و اشتغال افراد تحت پوشش سازمان چقدر از توان بخش‌خصوصی استفاده می‌شود؟
بسیاری از دستگاه‌ها و ارگان‌ها آن سه درصد استخدام افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی را رعایت می‌کنند اما بنا است که در اصلاحیه قانون جامع به حدود پنج درصد برسد. برخی دستگاه‌ها مانند تامین اجتماعی این قانون را رعایت می‌کنند ولی ما به امید اشتغال دولتی نیستیم. یکی از مواردی که برای اشتغال برای ما قائل می‌شوند موضوع تسهیلات است که برای سازمان بهزیستی اهمیت دارد و از بخش‌هایی که مد نظر داریم وجوه اداره شده است. مانند تسهیلات بانکی و تسهیلات کسب‌وکار خرد و مشاغل خانگی و کارفرمایی. سال گذشته توانستیم تسهیلات ارزان قیمت یعنی در واقع قرض‌الحسنه با سود سه الی چهار درصد برای مددجویان
در نظر بگیریم.
این دریافت وام هم فرآیندی دارد یعنی آن شخص باید مهارت و مدرک را داشته باشد در غیر این صورت بانک تسهیلات نمی‌دهد و اگر کسی تسهیلات را بگیرد و مستمری داشته باشد بعد از مدتی و بصورت شیب ملایم مستمری‌اش قطع می‌شود.
برای حل معضل مسکن مددجویان چه راهکاری اندیشیده‌اید؟
موضوع مسکن یکی از مواردی بوده که روی آن برنامه‌ریزی شده است، برای مددجویان بهزیستی تعداد زیادی مسکن آماده کرده‌ایم. بر اساس سهمیه‌ای که اعلام شده است طی سال ۹۴ و ۹۵ برای یک گروه خاص دو معلولیت به بالا و همچنین برای روستائیان تحت پوشش سازمان بهزیستی، مسکن روستایی درنظرگرفته‌ایم. این طرح حدود ۳۴۰۰ نفر را شامل می‌شود و اگر خدا بخواهد در چهار تیرماه جشن گلریزان مسکن را برای آن‌ها که آورده ندارند، انجام دهیم و این یکی از مواردی است که در توانمندسازی نقش دارد.
به نظر شما مجموعه مدیران وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی در دولت جدید چه عملکردی داشته‌اند؟
خوشبختانه آقای روحانی و وزیر محترم کار، نگاه بسیار خوبی به مجموعه بهزیستی دارند و همین بازدیدهای مکرر رئیس‌جمهوری از مراکز نگهداری ایتام و معلولین نشان‌دهنده توجه ویژه به سازمان بهزیستی است. تعاملات بین بخشی رئیس سازمان بهزیستی از زمانی که آقای محسنی فعالیت دارند بهتر شده است. در مدیریت جدید سازمان بهزیستی، بنا داریم کار عمقی انجام دهیم، به عنوان مثال در بحث اشتغال باید پایداری آن در نظر گرفته شود. سیاستی که وزیر محترم کار در نظر گرفته‌اند این است که بهزیستی را به خانه‌ها ببریم و اینکه مردم بهزیستی را بشناسند و همراهی مردم با سازمان بهزیستی صرفا این نباشد که پول و وجه نقدی بدهند. طرح داوطلبان همیار را درنظر گرفته‌ایم که می‌خواهیم همه مردم همیار سازمان بهزیستی باشند و همه را وارد این مجموعه کنیم که وضعیت مددرسانی به افراد تحت پوشش سازمان روز به‌روز بهتر شود.
گویا شما به عنوان مدیر نمونه کشوری انتخاب شده‌اید، این موضوع بر اساس چه شاخص‌هایی بوده است؟
بله در سال ۹۰ و ۹۱ از من تقدیر شد و برای سال ۹۲ و ۹۳ هنوز مشخص نشده است. برگزیده شدن بنده بدلیل زحماتی است که کارمندان اداره انجام می‌دهند. دستگاه‌های دولتی بر اساس یک سری شاخص‌های عمومی و تخصصی ارزیابی می‌شوند که شاخص‌های تخصصی در سازمان بهزیستی تهران بصورت بسیار دقیق و برای هر فعالیتی بررسی می‌شود که الحمدالله رتبه برتر و عالی کشور را بدست آوردیم.