جام‏‌جهانی بدون عادل؟

در گذشته چه کردیم؟

برنامه‌‌سازی و نیز گزارش مسابقات تیم ملی در جام‌‌جهانی همیشه واجد اهمیت بسیار زیادی بوده است. این تورنمنت هواداران پرشماری در ایران دارد و مهم است که تلویزیون این بسته را چطور در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. در جام‌‌جهانی ۱۹۹۸، جواد خیابانی که آن زمان بهترین روزهای دوران حرفه‌‌ای‌‌اش را سپری می‌‌کرد گزارشگر مسابقات ایران شد. در جام‌‌جهانی ۲۰۰۶ اما نوبت به عادل فردوسی‌‌پور رسید تا به آلمان برود و ضمن حضور در محل برگزاری مسابقات، سه بازی ایران را گزارش کند. در جام‌‌جهانی ۲۰۱۴ اتفاقات عجیب و غریبی رخ داد. این‌بار قرعه به نام مزدک میرزایی افتاد که به برزیل برود، اما صداوسیما هزینه‌های مربوط به اجاره باکس گزارشگر را نپرداخته بود. در نتیجه مزدک دقایقی از بازی اول ایران را با موبایل و به صورت تلفنی گزارش کرد و گزارش مسابقات بعدی هم به عادل در تهران رسید. تلویزیون در جام‌‌جهانی ۲۰۱۸ تصمیم گرفت از نفرات متفاوت برای گزارش مسابقات تیم ملی استفاده کند؛ بنابراین بازی اول با مراکش به فردوسی‌‌پور رسید، مسابقه دوم با اسپانیا را جواد خیابانی گزارش کرد و بازی سوم با پرتغال هم با صدای پیمان یوسفی روی آنتن رفت. حالا نوبت به جام‌‌جهانی ۲۰۲۲ رسیده  است. همان‌طور که گفتیم منابع غیررسمی از محمدرضا احمدی به عنوان گزارشگر ویژه مسابقات تیم ملی یاد می‌‌کنند، اما هنوز چیزی قطعی نیست.

عادلی که کمرنگ شد

بی‌‌گمان عادل فردوسی‌‌پور یکی از مهم‌ترین پدیده‌های تلویزیون ایران در چند دهه اخیر بوده است. زمانی او با گزارش‌های ناب، بداهه‌‌گویی‌‌های بی‌‌نظیرش و البته تهیه و اجرای برنامه نود به یک عنصر جریان‌‌ساز در فوتبال ایران تبدیل شد. شاید اوج اثرگذاری فردوسی‌‌پور به جام‌‌های جهانی ۲۰۰۶ و ۲۰۱۸ برمی‌‌گشت؛ زمانی که او در پایان بازی ایران و آنگولا جمله معروف «خداحافظ برانکو» را به زبان آورد و پس از آن دوران حضور مربی کروات در تیم ملی خاتمه یافت یا زمانی که او بعد از گل ایران به مراکش جمله «جانم کی‌‌روش» را بیان کرد و حمایت تام و تمامش از مربی پرتغالی را به رخ کشید. عادل هم مثل همه ما انسان است و شاید جایی دچار افراط و تفریط یا حتی اشتباه شده باشد، اما نقش او در افزایش جذابیت مسابقات و نیز تصمیم‌گیری‌‌های کلان در فوتبال ایران قابل اغماض نبود. با این وجود به نظر می‌‌رسد صداوسیما به تدریج تصمیم گرفت نقش او را کمرنگ کند. عادل در جام‌‌جهانی قبلی تهیه ویژه‌‌برنامه مخصوص برای پوشش این بازی‌ها را بر عهده داشت، اما از همان زمان کارشکنی‌‌ها علیه او شروع شد. فردوسی‌‌پور به کمک اسپانسرها کارلس پویول، اسطوره نامدار بارسلونا و تیم ملی اسپانیا را به تهران کشاند تا کارشناس بازی تیم کشورمان با ماتادورها باشد. محال است شما بتوانید کارشناسی بهتر از این برای مسابقه ایران و اسپانیا پیدا کنید، اما به دلایل مجهول اجازه حضور پویول در استودیو صادر نشد تا روشن شود ستاره اقبال عادل در جام‌‌جم رو به غروب است. از اواخر سال ۹۷ هم اجازه تولید برنامه نود و گزارش مسابقات را از فردوسی‌‌پور گرفتند تا حالا به تدریج به جام‌‌جهانی بدون عادل نزدیک و نزدیک‌‌تر شویم.

مردم چه می‌گویند؟

در این مدت اما نظرسنجی‌‌های زیادی در مورد بازگشت عادل به تلویزیون مطرح شده که در اکثر آنها افکار عمومی با رای قاطع خواهان از سرگیری فعالیت این مجری و گزارشگر شده‌‌اند. با این حال اگرچه اوایل دوران حضور پیمان جبلی در صداوسیما شایعه ادامه کار فردوسی‌‌پور به‌‌طور پررنگ مطرح شد، اما به نظر می‌‌رسد دوران دوری او همچنان ادامه خواهد داشت. سیاست‌هایی که اخیرا در مورد سروش صحت در پیش گرفته شده، نشان می‌دهد رویکرد سازمان در مورد عادل هم به راحتی تغییر نخواهد کرد. شاید در ظاهر این دو نفر ارتباطی به هم نداشته باشند، اما مساله اصلی به نوع تعامل صداوسیما با چهره‌های شاخص مربوط می‌شود؛ جایی که نه‌‌تنها اجرای برنامه محبوب «کتاب‌‌باز» از صحت گرفته شد، بلکه این هفته حتی از بازپخش سریال «ساختمان پزشکان» به کارگردانی او هم جلوگیری به عمل آمد. این سریال پرهوادار در کنداکتور شبکه تماشا قرار گرفته بود، اما به‌‌طور ناگهانی از جدول پخش بیرون آمد. همچنین رئیس سازمان در مورد تغییر مجری کتاب‌‌باز، مسائلی را مطرح کرده که بسیار شبیه توجیهات دوران تعطیلی برنامه نود است؛ چیزهایی مثل اینکه مدیران شبکه و گروه بر اساس اقتضائات روز تصمیم می‌گیرند کدام برنامه‌ها با کدام مجری روی آنتن بروند. آن زمان هم این حرف‌‌ها زده شد و گفتند «نود» با تغییر رویکرد روی آنتن می‌‌ماند، اما عملا برنامه تعطیل شد و فوتبال برتر باکس آن را اشغال کرد ولی هرگز نتوانست جای خالی نود را پر کند. در هر صورت این نشانه‌ها حکایت از آن دارد که شانس بازگشت عادل روی آنتن بسیار کم شده است. فردوسی‌‌پور هم که گویا از این وضعیت کلافه شده، به تازگی یک سایت و صفحه اینستاگرامی ورزشی راه انداخته که اتفاقا تبلیغات گسترده‌‌ای هم روی آن شده است. نتیجه؟ هیچ، جز اینکه صدای فردوسی‌‌پور در گلو می‌‌ماند و ما پرمخاطب‌‌ترین مسابقات سال فوتبال را با صدای دیگران دنبال می‌‌کنیم.