از جادوی فردوسی‌پور تا ناکامی میثاقی؛ سرمایه‌ای که به باد رفت
نه؛ جای عادل پر نشد
دلیلش هم پیوستگی واحد ارزیابی‌کننده با خود سازمان است. به‌عنوان مثال معمولا وجه مشترک نظرسنجی‌های واحد تحقیقات، استقبال ۷۰ تا ۸۰ درصدی مردم از برنامه‌های تلویزیون است، درحالی‌که وقتی نهادهای مستقل‌تر چنین پژوهشی انجام می‌دهند، بعضا نتایج متفاوتی حاصل می‌شود. مشخصا این یک بحث دیگر است که در جای خودش قابل بررسی به نظر می‌رسد. سوژه مطلب حاضر اما، نتایج نظرسنجی واحد تحقیقات در بازه زمانی خردادماه است؛ آنجا که «فوتبال برتر» جایی بین ۱۰ برنامه پرمخاطب این مقطع نداشته است. در جدول ۱۰ برنامه محبوب که با صدرنشینی «عصر جدید۲» همراه است، حتی نام برنامه‌هایی مثل طبیب، دستپخت، کودک‌شو و مستند حیات وحش به چشم می‌خورد، اما اثری از فوتبال برتر نیست. این مساله از آن جهت حائز اهمیت است که فوتبال برتر در باکس دوشنبه‌شب‌ها جانشین «نود» شده است؛ برنامه‌ای که ۱۹ سال به‌طور مستمر روی آنتن می‌رفت و هواداران پروپا قرصی داشت. در پایان سال ۹۷ اما صداوسیما بعد از مدتی مناقشه و اصطکاک با عادل فردوسی‌پور، ناگهان خبر از قطع تولید نود داد. آن زمان قرار شد این برنامه هفتگی با فرم و محتوایی جدید در قالبی متفاوت روی آنتن برود، اما عملا این اتفاق نیفتاد و صرفا برنامه «فوتبال برتر» با اجرای محمدحسین میثاقی آن باکس را اشغال کرد. این جایگزینی کم‌ثمر و بحث‌برانگیز از همان ابتدا مخالفان و منتقدان زیادی داشت، اما در مجموعه سازمان صداوسیما کسی حاضر به ارائه توضیح در این مورد نشد. حالا برای چندمین بار و چندمین ماه است که غیبت فوتبال برتر بین ۱۰ برنامه محبوب تلویزیون، به سوژه بحث در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تبدیل می‌شود. بسیاری عقیده دارند این صدای شکست تلویزیون است؛ اما آیا کسی در خود جام‌جم این شکست را می‌شنود؟
حضور پررنگ در دوران بدون فوتبال
اگر منصفانه به داستان نگاه کنیم، یکی از دلایل کمتر دیده شدن فوتبال برتر، عدم برگزاری مسابقات لیگ در بازه زمانی خردادماه بوده است. با وجود این شبکه سه تلاش زیادی برای تداوم بخشیدن به حضور محمدحسین میثاقی روی آنتن صداوسیما به خرج داد. هنوز یادمان نرفته پخش برنامه نود در ایام تعطیلی مسابقات متوقف می‌شد، اما در مورد فوتبال برتر دقیقا رویه‌ای معکوس اتفاق افتاد؛ به‌طوری که علاوه بر حفظ باکس دوشنبه‌شب‌ها، دو تا سه قسمت از این برنامه در ساعات عصرگاهی روزهای مختلف هفته روی آنتن می‌رفت. در این برنامه‌ها تلاش می‌شد با دعوت از بازیکنان و مربیان خبرساز مخاطب جذب شود، اما امروز می‌بینیم چنین اتفاقی رخ نداده است.
تکراری شدن؛ آفت میثاقی
در عین حال بسیاری عقیده دارند اتفاقا استفاده بیش از حد از محمدحسین میثاقی روی آنتن، برای او به نوعی حکم «ضدتبلیغ» را داشته و چهره این مجری تلویزیونی را برای مخاطب تکراری کرده است. تا به‌حال سابقه نداشته مجری مسابقات پخش زنده فوتبال به طور همزمان با مجری برنامه‌های تحلیلی و ترکیبی یکی باشد؛ مثلا عادل فردوسی‌پور در دوران پخش نود، هرگز همزمان مجری پخش زنده مسابقات نشد. حالا اما این مرزبندی سنتی برای میثاقی از بین رفته تا زمان حضور او روی آنتن در برخی روزها حتی به هفت یا هشت ساعت برسد. این اما لطف به محمدحسین نیست و بعضا مخاطب را نسبت به این همه تکرار ملول می‌کند. خیلی از مواقع کشش، در اثر کمیابی ایجاد می‌شود.
عادل در اوج رفت
غیبت جایگزین برنامه نود در نظرسنجی‌های خود سازمان، مخصوصا از این جهت معنادار است که عادل فردوسی‌پور در اوج از تلویزیون کنار گذاشته شد. خبر حذف نود روز ۲۷ اسفند ۹۷ درحالی اعلام شد که فقط هفت روز پیش از آن عادل فردوسی‌پور جایزه بهترین برنامه تلویزیون در آن سال را در جشنواره خود صداوسیما کسب کرده بود. این جایزه براساس آرای مردمی به نود و عادل رسید. رقابتی که پایانش انتخاب عادل بود، بسیار پرحاشیه برگزار شد؛ چنانچه عددسازی‌هایی برای جلو انداختن مسابقه «برنده‌باش» با اجرای محمدرضا گلزار صورت گرفت، اما نهایتا این جریان به‌جایی نرسید و فردوسی‌پور مهم‌ترین جایزه عمرش را در برزخی‌ترین روزهای ممکن دریافت کرد.
لطف یا ظلم؟
بسیاری عقیده دارند اتفاقاتی که برای نود و عادل فردوسی‌پور رقم خورد، خود محمدحسین میثاقی را هم قربانی کرد. استفاده از میثاقی به‌عنوان بخشی از دوگانه عادل- تلویزیون، شاید ظلمی بود که به یک جوان مستعد و علاقه‌مند شد. میثاقی کارش را خوب بلد است، به فوتبال عشق می‌ورزد و روی حوزه کاری‌اش هم اشراف کامل دارد. با این اوصاف او اگر به این مسیر جنجالی هدایت نمی‌شد، چه بسا الان محبوبیت و کارآمدی بیشتری داشت و از سوی بخشی از مردم این همه مغضوب واقع نمی‌شد.
آنچه عادل داشت و محمدحسین ندارد
نهایتا انتظار اینکه میثاقی با برنامه‌اش قادر به زدودن خاطره نود از ذهن علاقه‌مندان به فوتبال شود، از ابتدا غلط بوده است. عادل یک سرمایه انسانی قابل اعتنا بود که در گذر زمان شکل گرفت و یک جایگاه منحصربه‌فرد پیدا کرد. مردم به او «اعتماد» کرده بودند و این، اتفاقی نیست که مدام برای آدم‌های مختلف تکرار شود. مخاطب وقتی می‌دید و می‌شنید که فردوسی‌پور حتی از پذیرش پیشنهاد اجراهای برون‌سازمانی و دریافت دستمزدهای چندصدمیلیونی هم پرهیز می‌کند تا اصالت برندش را حفظ کند، شیفته او می‌شد. به علاوه تخصص و هوش حرفه‌ای عادل در برنامه‌سازی هم کمیاب بود. مجموعه این عوامل باعث می‌شود توفیق نود و شکست جانشین آن، کسی را آن‌قدرها شگفت‌زده نکند.
پخش زنده مسابقات و بازگشت انتقادات
سیستم پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال در ایران با ضعف‌های آشکاری مواجه است. از همین‌رو چند مسابقه‌ای که بعد از بازگشایی لیگ برتر به صورت سراسری روی آنتن رفته، با انتقادات فراوان و متنوعی مواجه بوده است. به‌عنوان مثال کیفیت گزارش‌های جواد خیابانی و پیمان یوسفی روی دو بازی اخیر پرسپولیس، کاملا بحث‌برانگیز شد و عده زیادی از هواداران فوتبال پرسیدند چه زمانی فرصت عرض‌اندام به استعدادهای جدید خواهد رسید؟ همین‌طور کمبود امکانات سخت‌افزاری و ناکافی بودن دوربین‌های تلویزیونی مخصوصا در بازی فولاد و استقلال کاملا به چشم آمد. در مجموع به‌نظر می‌رسد تلویزیون ایران در افزودن به جذابیت‌های ذاتی فوتبال چندان موفق نیست و در فضای غیررقابتی نیازی هم به رفع کاستی‌ها و بهبود عملکرد در این زمینه نمی‌بیند.
