حقوق مهندسی، دانش یا مهارت؟

در سالیان اخیر توجه به مباحث میان رشته ای در اکثر کسب و کارها جایگاه ویژه ای یافته است. علت اصلی این توجه، نقصان دیدگاه تک بعدی و تک تخصصی به موضوعات است.

در اکوسیستم پروژه ها بدلیل ماهیت موقتی و پرفشار بودن عملیات پروژه در مراحل مختلف آغازین، برنامه ریزی، اجرا، کنترل و خاتمه، توجه یکپارچه و چندتخصصی به موضوعات جاری در پروژه اکیدا مورد نظر می باشد.

از این رو یکی از مهمترین مباحثی که در سالیان اخیر مورد بررسی بوده و در فضای کسب و کارهای پروژه محور توجه ها را به خود جلب نموده مبحث "حقوق مهندسی" یا (EL) Engineering Law است.

این مفهوم که در صنعت احداث با عنوان حقوق ساخت یا Construction Law (CL) شناخته می شود، چندسالی است که مورد توجه جامعه مهندسی و حقوقی کشور قرار گرفته و حتی کنفرانسی با همین نام اخیرا سومین نمایش خود را در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی سپری کرده است.

شاید در جواب سوال اینکه حقوق مهندسی یک دانش است یا مهارت، بهتر است اینگونه پاسخ دهیم که حقوق مهندسی در ابتدا یک آگاهی است. آگاهی از اینکه باید به دنبال یک رویکرد جامع و ترکیبی بود تا پروژه از فروافتادن در ورطه یک جانبه نگری نجات یابد.

چرا باید به جنبه های قانونی و حقوقی پروژه توجه کنیم؟

چه بسیار پروژه هایی که بدلیل عدم آگاهی مدیران اجرایی آن از مباحث تخصصی فنی و حقوقی آسیب دیده اند و چه بسیار پروژه های دیگری که مهندسین آن بدون توجه به جنبه های حقوقی و قانونی مسئولیت خود و با سهل انگاری و بی توجهی نسبت به ریسک ها، موجبات آسیب و حتی شکست پروژه را فراهم آورده اند.

 اساس حقوق مهندسی بر مفهوم ریسک استوار است و شاید بتوان آن را تلفیقی از دانش، مهارت و آگاهی برای مدیریت ریسک‌ها دانست.  آگاهی نسبت به ضرورت پرداختن یکپارچه به مفهوم حقوق مهندسی در پروژه ها، دانش نسبت به عوامل مولد ریسک و ادعا و نهایتا مهارت در پاسخگویی و مدیریت ریسک ها و ادعاها.

شرکت افرا تدبیر آرامیس با برند تجاری "افرامیس"چند سالی است که در زمینه راهکار جامع مدیریت پروژه با تمرکز بر حقوق مهندسی، فعالیت خود را آغاز نموده است. این شرکت با شعار توجه سه جانبه مدیریتی، فنی و حقوقی به پروژه ها، تاکنون موفق به خلق نتایج قابل توجهی در پروژه های اجرایی گردیده است.

جنگ اول کارفرمایان بهتر از صلح آخرشان است !!

مجموعه کتاب دوجلدی جنگ اول – صلح آخر اولین فعالیت پژوهشی این شرکت بوده که در سال 1400 به چاپ رسیده و مورد استقبال قرار گرفته است. در مورد مجموعه دو جلدی جنگ اول – صلح آخر: اصلی ترین دلیل انعقاد یک قرارداد در پروژه های احداث، انتقال مدیریت ریسک از طرف کارفرما به پیمانکار است.

با شناسایی کلیه ریسک های محتمل در یک قرارداد، بایستی برنامه رویارویی و مدیریت هر یک تعیین شده و مواردی که راهکار مدیریت آنها "انتقال به پیمانکار" است مشخص و ضبط شود.

 همچنین با توجه به توانایی سازمان کارفرما، ویژگی های استراتژیک و طرح تجاری تعریف شده برای بهره برداری پروژه و ریسک های تعریف شده در گام قبل، بایستی سیستم تحویل و عوامل دخیل در نیل به اهداف غایی پروژه و نحوه پرداخت به ارکان پروژه بابت انجام تعهدات، مشخص و ثبت گردد.

 تمامی این موارد در قالب و یا اصطلاحا ظرفی به نام "قرارداد" گنجانده می شود.

ریسک های یک قرارداد چیست و چه ادعاهایی در آن می تواند توسط کارفرما یا پیمانکار مطرح شود ؟

برای حصول به ساختار مناسب چه در ساختارهای دولتی و چه در ساختارهای خصوصی، بایستی قرارداد دارای انطباق و تبعیت از قوانین بالادستی یا حاکمه کشور از طرفی، و مقررات جاری یا بخشنامه ها و آیین نامه ها از طرف دیگر باشد.

کتاب جنگ اول با توجه به مفاهیم مدیریت ریسک، به شناسایی مجموعه‌ای از ریسک‌های پیش روی کارفرمایان در زمان قبل، حین و بعد از خاتمه قرارداد پرداخته است.

از سوی دیگر برای یک مجری که در قراردادهای احداث عنوان پیمانکار را یدک می کشد، موضوع مدیریت ریسک و ادعا اهمیت فراوانی دارد.  ضمن اینکه پیمانکاران درگیر ریسک های متعدد مختص به خود هستند، مدیریت بسیاری از ریسک های آنها در گرو شناسایی ریسک های اصلی پیش روی کارفرما و استفاده از اهرم ادعا در دستیابی به اهداف مدیریتی در پروژه می باشد.

با وجود اینکه در محیط پروژه های ساخت و ساز در کشور ما مفهوم و ماهیت قراردادها عموما در محدوده کاری کارفرمایان قرار گرفته است، اما با این حال نیز لازم است پیمانکاران با ماهیت قراردادها، انواع روش های پرداخت و جزئیات حقوق مهندسی آشنا باشند.

 از این رو کتاب "صلح آخر" بر رویکرد پیمانکاری به موضوع ریسک و ادعا تأکید داشته است.

مدیریت ریسک و ادعا ها چگونه است؟

یکی از مهمترین مزایای این مجموعه عدم نیاز به مطالعه همه صفحات و مطالب برای دستیابی به پاسخ ها و راهکارهای مطرح شده در مجموعه است.  توجه به رویکرد مرجع بودن کتاب و ایجاد دسترسی موضوعی به محتوای مورد نظر از طریق وب از مزایای اصلی این دو کتاب است.

برای توضیح بیشتر در صفحه شناسنامه کتاب ها یک کد شناسایی وجود دارد که برای هر جلد کتاب منحصربفرد است. هر فرد با در اختیار داشتن این کد می تواند با مراجعه به سایت شرکت افرا تدبیر آرامیس و ثبت نام در سایت و وارد کردن این کد شناسایی، به پایگاه اطلاعاتی ریسک های مندرج در این مجموعه دست یابد.

همین موضوع باعث شده تا مجموعه جنگ اول – صلح آخر قابلیت استفاده به عنوان کتاب مرجع در موضوع ریسک ها و ادعاهای قراردادی را داشته باشد.

برای سفارش کتاب جنگ اول و صلح آخر و دسترسی به بانک اطلاعاتی جستجوی ریسک و ادعاها و نحوه مقابله با ریسک ، ادعا و مخاطرات و پیگیری از آن ها و مباحث مربوط به مدیریت و حقوق مهندسی و دریافت دیگر خدمات مربوطه می توانید به سایت افرامیس مراجعه فرمایید.