رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ترکیبی نیرو حرارت و برودت ایران اعلام کرد
بلاتکلیفی ۶۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس
در همین راستا محمد بیات، رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان ترکیبی نیرو، حرارت و برودت ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» ضمن تبیین مشکلات تولیدکنندگان برق مقیاس کوچک‌ها، به ارائه راهکارهایی برای عبور از پیک مصرف امسال پرداخته است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
تابستانی سخت پیش روی صنعت برق
رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ترکیبی نیرو، حرارت و برودت ایران با اشاره به این مطلب که ناترازی بین تولید و مصرف از سال‌های گذشته شروع شده است، افزود: متاسفانه با وجود رشد حداقل ۷ درصدی مصرف هر ساله برق، سرمایه‌گذاری متناسب با آن صورت نگرفته است. تا جایی که طی سال‌های مربوط به برنامه ششم توسعه سرمایه‌گذاری جدیدی حتی برای افزایش یک مگاوات ظرفیت نیروگاهی انجام نشده است. از همین رو در پیک مصرف امسال برآورد می‌شود که با حدود ۱۵ هزار مگاوات کسری برق رو‌به‌رو باشیم.
بیات افزود: این عدم سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق ناشی از سیاست‌های وزارت نیرو و دولت است و محدودیت‌هایی را در این بخش موجب شده است. به‌طوری‌که نرخ آمادگی نیروگاه‌ها از سال ۱۳۹۳ افزایشی نداشته و هر چند آرایی بابت این موضوع از دیوان عدالت اداری دریافت شده، اما تاکنون به اجرا درنیامده است. این موضوع نشان می‌دهد عملا اراده‌ای بر افزایش نرخ خرید برق از نیروگاه‌ها در وزارت نیرو دیده نمی‌شود. از همین رو اصلاح بازار برق و همچنین عرضه و تقاضای برق در بورس واقعی با چنین رویه‌ای که جاری است، محقق نخواهد شد.
به گفته رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ترکیبی نیرو، حرارت و برودت ایران، با وجود افزایش شدید نرخ ارز و تورم، تولیدکنندگان برق امکان فروش برق تولیدی خود را با قیمتی متناسب با این نرخ‌ها نداشته‌اند و در نتیجه اغلب شرکت‌های تولیدکننده برق با ورشکستگی پنهان مواجه هستند؛ به‌طوری‌که اگر چه در صورت‌های مالی به نظر می‌آید ضرر نمی‌دهند، اما عملا در شرایطی فعالیت می‌کنند که برای هیچ سرمایه‌گذاری برای ورود یا گسترش فعالیت‌ها در این حوزه ترغیب‌کننده نخواهد بود. نتیجه آنکه فاصله بین تولید و مصرف هر روز بزرگ‌تر می‌شود و چاره‌ای هم برای آن اندیشیده نمی‌شود. وی ادامه داد: عدم پرداخت مطالبات تولیدکنندگان برق یکی دیگر از دلایلی بوده که سبب شده سایر سرمایه‌گذاران تمایلی برای حضور در بازار برق نداشته باشند. علاوه بر این دو دلیل، قوانین و مقرراتی که وزارت نیرو به صورت یک‌طرفه از طریق هیات تنظیم بازار وضع می‌کند، از دیگر مسائلی است که مانع از ورود سرمایه‌گذاران به حوزه تولید برق می‌شود. در واقع با ادامه این روند، تابستان امسال وضعیت بسیار بد‌تری از سال گذشته را تجربه خواهیم کرد.
عبور از پیک مصرف برق ۱۴۰۱با تمرکز بر توسعه تولید پراکنده‌ها
این کارشناس صنعت برق به نقش مقیاس کوچک‌ها در توسعه صنعت برق اشاره کرد و افزود: برای اینکه توسعه صنعت برق به‌خصوص در کوتاهمدت اتفاق بیفتد، باید در ابتدا اصلاح سیاست‌ها در بخش نیروگاه‌های مقیاس‌کوچک صورت بگیرد. درواقع اگر سیاست‌ها در این بخش درست شود، تولیدکنندگان پراکنده برق برای جبران کمبود آن می‌توانند موثر باشند.بیات افزود: مشخص است که احداث نیروگاه‌های بزرگ حتی به شرط اصلاح قوانین در اولین فرصت و فراهم شدن همه پیش‌نیازها حداقل تا سه سال آینده به طول می‌انجامد. بنابراین در بازه‌های کوتاه‌تر تنها راه وزارت نیرو بها دادن به تولیدکنندگان پراکنده برق و کمک به رفع مشکلات آنها است تا هم سرمایه‌گذاران قبلی بتوانند واحدهای خود را فعال نگه دارند و هم سرمایه‌گذاران بیشتری برای ورود به این حوزه ترغیب شوند و برای این منظور باید مجوزهای مربوطه با سرعت و سهولت بیشتری صادر شود.
کاهش تلفات شبکه برق با توسعه CHP
بیات با اشاره به این مطلب که مولدهای کوچک مقیاس عموما بین ۳ تا ۶ ماه زمان لازم دارند تا وارد مدار شوند، افزود: نیروگاه‌های مقیاس‌کوچک از این حیث که می‌توانند در محل مصرف برق تولید کنند، باعث کاهش میزان تلفات شبکه شده و با توجه به راندمان بالایی نیز که دارند، اگر به صورت CHP به کار گرفته شوند، در شرایط کمبود گاز، گزینه بسیار به صرفه و خوبی برای تامین برق در کوتاهمدت خواهند بود.
رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ترکیبی نیرو، حرارت و برودت ایران در ادامه بیان کرد: یکی از موارد مشکل‌زا برای تولیدکنندگان پراکنده برق نرخ بسیار نازل خرید برق آنها در بخش عمده‌ای از سال است، به طوری که بنا به مصوبه ۳۴۸ هیات تنظیم بازار برق، DGها پس از گذشت ۵ سال، معادل مدت زمان خرید تضمینی برق آنها، در ۵ ماه از سال با نرخ ۲۳۳ تومان به ازای هر کیلووات صورت می‌گیرد که نسبت به هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری این مولدها نرخ کمی محسوب می‌شود. در بقیه ماه‌های سال هم تنها ۴۰ تومان برای نرخ برق آنها در نظر گرفته می‌شود که عملا این نرخ به دلیل نبود صرفه اقتصادی، آنها را به خاموشی می‌کشاند.
چالش‌های نیروگاه‌های مقیاس کوچک
این کارشناس صنعت برق با اشاره به اتمام قرارداد ۵ ساله ۶۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس تا پایان سال گذشته افزود: ۶۰۰مگاوات از ظرفیت نیروگاه‌های مقیاس کوچک باید از سال آینده تحت قراردادهایی بر اساس مصوبه ۳۴۸ هیات تنظیم با نرخ‌های ذکرشده وارد مدار شوند. اما با سیاست‌های اشتباه وزارت نیرو در تعیین نرخ، این نیروگاه‌ها حتی اگر راغب باشند نمی‌توانند وارد مدار شوند، زیرا برای این منظور باید اکنون تعمیرات لازم در این نیروگاه‌ها انجام شود و در نتیجه نیاز به تزریق نقدینگی لازم برای این کار است. وی افزود: باید نرخ واقعی که حداقل سود قابل قبولی را برای این نیروگاه‌ها ایجاد می‌کند، برای برق تولیدی این نیروگاه‌ها در سال آینده تعیین شود، چرا که حتی با نرخ کنونی تامین هزینه‌های جاری این نیروگاه‌ها هم امکان‌پذیر نیست. بیات معتقد است: اگر در این باره اقدام عاجلی از سوی وزارت نیرو صورت نگیرد، به راحتی این ۶۰۰ مگاوات از برق تولیدی نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس را که معادل تولید یک نیروگاه بزرگ است، از دست می‌دهیم. بنابراین برای کارسازبودن DGها در جبران نقاط کمبود در شبکه برق کشور، وزارت نیرو باید قرارداد ۳۴۸ را تعدیل کند. در صورت اصلاح قوانین، تولیدکنندگان پراکنده برق حتی ارحج بر نیروگاه‌های تجدیدپذیر در مدت زمان باقی‌مانده تا پیک مصرف برق امسال هستند و در واقع استفاده از آنها تنها راه‌حل برون‌رفت از مشکل خاموشی است. وی در پایان افزود: البته در بخش تجدیدپذیر نیز باید سرمایه‌گذاری شود، اما این سرمایه‌گذاری زمانبرتر بوده، به عنوان مثال راه‌اندازی یک نیروگاه کوچک خورشیدی حداقل یک سال طول خواهد کشید. ضمن آنکه انواع نیروگاه‌های تجدیدپذیر نسبت به DGها در جایابی محدودیت بیشتری دارند، در حالی که مقیاس کوچک‌ها در هر نقطه از شبکه که کمبود برق وجود داشته باشد، می‌توانند به‌سرعت راه‌اندازی شوند و به وزارت نیرو در تامین برق کمک کنند.
