مدیرعامل شرکت نیروآتیه صبا اعلام کرد
افزایش بی‌سابقه هزینه تعمیرات نیروگاه‌ها
افول روند سرمایه‌گذاری در صنعت برق که تنها بخشی از پیامدها و عوارض آن خاموشی‌های گسترده تابستان سال‌جاری بود، نتیجه مشکلات متعددی است که در ساختار نهادی صنعت برق به چشم می‌خورد و البته نوسانات چشمگیر قیمت ارز، کمبود شدید نقدینگی در وزارت نیرو و انباشت مطالبات تولیدکنندگان غیردولتی برق هم به آنها دامن زده است.
تعبیر نادرست از کاهش مصرف برق
مدیرعامل شرکت نیرو آتیه صبا که مالکیت نیروگاه حرارتی ۸۰۰ مگاواتی تبریز را بر عهده دارد، به مشکلات سرمایه‌گذاران نیروگاهی، عدم توسعه زیرساخت‌های صنعت برق متناسب با رشد مصرف و همچنین بروز خاموشی‌ها به عنوان زنجیره‌ای از چالش‌های این حوزه اشاره می‌کند و می‌گوید: نکته‌ای که در خصوص خاموشی‌های امسال نباید از نظر دور داشت این است که به هر حال کشور به دلیل افزایش فشار ناشی از تحریم‌ها و همچنین شیوع بیماری کرونا، دچار رکود شده بود و بسیاری از بخش‌های اقتصادی و صنعتی با ظرفیتی محدودتر از گذشـته فعالیت می‌کردند. از این رو اگر مصرف واقعی برق را در یک شرایط غیربحرانی و معمول در نظر بگیریم، بدون تردید برای تامین برق مورد نیاز کشور با چالش بسیار بزرگی مواجه هستیم. در شرایطی که صنایع کشور تحت فشار ناشی از تحریم‌ها و محدودیت ساعات کاری صنایع و ادارات به دلیل شیوع بیماری کرونا، عملا به غول بزرگ خفته‌ای تبدیل شده بودند؛ کاهش مصرف را به شکلی اشتباه تفسیر کردیم که نتیجه آن با راه افتادن بخشی از صنایع، مواجه شدن با گستره وسیعی از خاموشی‌ها بود. عبدالرضا قلی‌پور پایان تحریم‌ها یا حذف محدودیت‌های ناشی از شیوع کووید ۱۹ را متصور می‌شود و می‌افزاید: بازگشت صنایع و کسب و کارها به ریل توسعه و رونق، زنگ خطر جدی برای صنعت برق است. تابستان امسال و با وجود رکود حاکم، با کسری ۱۰ هزار مگاواتی ناشی از خروج برقابی‌ها از مدار مواجه بودیم و این رقم می‌تواند در سال‌های آینده تا ۲۰ هزار مگاوات افزایش یابد. از این رو دولت باید احداث نیروگاه‌های جدید، افزایش راندمان نیروگاه‌های فعلی و توسعه تجدیدپذیرها و کوچک مقیاس‌ها را به عنوان یک راهبرد کلیدی و بسیار ضروری مد نظر قرار دهد.
ضرورت اولویت‌بندی در توسعه حوزه‌های مختلف نیروگاهی
وی توسعه تجدیدپذیرها را مستلزم بازنگری در سیاست‌های کلی این حوزه می‌داند و معتقد است: هنوز هم احداث یک نیروگاه تجدیدپذیر به دلیل گرانی تجهیزات، میزان تولید کمتر نسبت به سایر نیروگاه‌ها و همچنین قیمت فروش برق آن به وزارت نیرو، چندان اقتصادی نیست و به نظر می‌رسد همچنان قادر به جذب سرمایه‌گذاران زیادی در این حوزه نیستیم. به علاوه خرید برق تجدیدپذیرها، هزینه هنگفتی را به دولت تحمیل می‌کند و این امر در شرایطی که کشور با کمبود شدید نقدینگی مواجه است، کاملا مخاطره‌آمیز به نظر می‌رسد.
این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه دسترسی به منابع گسترده گاز، یک فرصت بی‌نظیر برای توسعه نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است، تصریح می‌کند: با توجه به وفور منابع گازی در کشور، هزینه تولید برق از گاز بسیار کمتر از سایر روش‌هاست. از این رو دولت باید روند توسعه تجدیدپذیرها را به عنوان یک الزام توسعه‌ای و زیست محیطی، در کنار توسعه نیروگاه‌های سیکل ترکیبی دنبال کند تا بتواند برق موردنیاز کشور را در طول سال‌های آینده تامین کند. وی در خصوص تبدیل نیروگاه‌های بخار کم‌بازده به سیکل ترکیبی هم خاطرنشان می‌کند: قطعا بازتوانی این دست نیروگاه‌ها یک الزام غیرقابل چشم‌پوشی است، اما باید این مساله را مد نظر قرار هیم که برای تبدیل هر یک از نیروگاه‌های فعلی، باید آنها را ۲ تا ۳ سال از مدار خارج کنیم و در کنار آن دولت یا سرمایه‌گذاران باید هزینه لازم این بازتوانی را تامین کنند. بر این اساس ضروری است که دولت برای تامین برق پایدار و جلوگیری از خاموشی‌ها در طول سال‌های آتی، اولویت‌ها را تعیین کرده و منابع مالی مورد نیاز را نیز تامین کند.
جذب سرمایه در گرو افزایش نظام‌مند و تدریجی قیمت برق
مدیرعامل شرکت نیرو آتیه صبا حمایت از صنعت برق و ایجاد وحدت رویه در سیاستگذاری‌های این حوزه را به عنوان مهم‌ترین انتظار از دولت سیزدهم مطرح و بیان می‌کند: نمونه روشن، نبود وحدت رویه در حوزه تصمیم‌گیری‌های کلان صنعت برق، مواجهه نهادهای بالادستی و افکار عمومی با وزارت نیرو برای افزایش تعرفه فروش برق است. در شرایطی که ما برق را با قیمتی بسیار پایین به مشترکان عرضه می‌کنیم و به همین دلیل هم صنعت برق در حال ورشکستگی است، هر اقدامی برای افزایش قیمت برق با اعتراض مسوولان، نمایندگان مجلس و مردم مواجه می‌شود. این درحالی است که آسیب‌های ناشی از این مساله بیش از هر بخش دیگری به نیروگاه‌های غیردولتی و خصوصی وارد می‌شود و آنها را متحمل خسارات جبران‌ناپذیری می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه ارزان بودن برق به ایجاد نوعی فرهنگ بدمصرفی در بین مردم منجر شده، می‌گوید: با وجود بروز خاموشی‌ها و تبیین مساله کمبود برق در کشور، هنوز می‌بینیم که بسیاری از مردم نسبت به بدمصرفی برق بی‌تفاوت هستند. حتی تلاش‌های وزارت نیرو هم برای اصلاح فرهنگ و رفتار مصرف برق چندان کارساز واقع نشده است. به همین دلیل من بر این باورم که ما به یک اصلاح بنیادی در رویکردها، فرهنگ و رفتار سیاستگذاران، تصمیم‌گیران و حتی مردم نسبت به کالای برق نیاز داریم. البته خوشبختانه به نظر می‌رسد نهادهای سیاسی و نظارتی مختلف در دولت سیزدهم، می‌توانند با هماهنگی بیشتری نسبت به دولت‌های گذشته کار کنند.
قلی‌پور در ادامه تاکید می‌کند: یکی از دلایل بالا بودن شدت مصرف انرژی در ایران نسبت به سایر کشورهای منطقه، ارزان بودن انرژی است. البته برخی از کشورهای دنیا شدت مصرف انرژی بالاتری نسبت به کشور ما دارند که این مساله در غالب موارد، ناشی از صنعتی بودن آنهاست و ارتباطی با بدمصرفی ندارد، اما در نگاهی کلی شدت مصرف انرژی در ایران، حداقل ۳ تا ۴ برابر کشورهای مشابه از نظر توسعه صنعتی است. از این رو اولین گام، ایجاد فرهنگ مصرف صحیح در مردم است. پس از آن دولت می‌تواند قیمت برق را هر ساله متناسب با سود بانکی، یا نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی افزایش دهد تا صنعت برق با فروش برق به یک قیمت اقتصادی و منطقی، هزینه‌های خود را تامین کرده، به یک سود معمول دست یابد و زمینه را برای جذب سرمایه‌گذاران جدید فراهم کند.
وی ایجاد نهاد رگولاتوری، تسویه مطالبات نیروگاه‌ها و حمایت صندوق توسعه ملی از طرح‌های توسعه‌ای نیروگاه‌ها را از دیگر الزامات رفع مشکلات این حوزه برمی‌شمرد و تصریح می‌کند: ما در صنعت برق به یک نظام مستقل تصمیم‌گیری نیاز داریم که تعرفه‌گذاری و تدوین آیین‌نامه‌ها را با نگاهی کلان و فارغ از دولتی یا خصوصی بودن مجموعه‌ها انجام دهد. در این صورت همه بخش‌ها اعم از قیمت تمام شده برق، قیمت سوخت و حتی هزینه ترانزیت شفاف شده و تعرفه‌های برق در همین قالب شفاف تعیین می‌شود. در خصوص مطالبات هم باید بگویم به‌رغم اینکه در یکی، دو سال گذشته، در دریافت مطالبات نسبتا موفق بوده‌ایم و وزارت نیرو همراهی خوبی با نیروگاه‌ها داشته است، متاسفانه انباشت بدهی‌های این وزارتخانه از سال‌های گذشته دردسر‌ساز شده و ضروری است برای این بدهی‌ها چاره‌اندیشی شود.
افزایش هزینه تعمیرات و اورهال نیروگاه‌ها
مدیرعامل نیرو آتیه صبا در خصوص نیروگاه حرارتی تبریز می‌گوید: طرح احداث این نیروگاه در سال ۱۳۵۵ ارائه و بعدها بر اساس این طرح دو واحد گازی کوچک ۳۲ مگاواتی در سال ۱۳۵۷ تاسیس شد. یکی از این واحدها ۱۴ سال پیش به دلیل نقص فنی از مدار خارج شده که در حال تلاش برای بازگرداندن آن به مدار هستیم. همچنین علاوه بر دو واحد گازی مذکور در حال حاضر دو واحد بخار ۳۶۸ مگاواتی با ظرفیت عملی ۳۵۰ مگاوات هم در این نیروگاه فعال است که جمعا ظرفیت نامی نیروگاه تبریز را به ۸۰۰ مگاوات رسانده و ظرفیت عملی آنها در وضعیت فعلی ۷۲۵ مگاوات است.
وی به راندمان ۳۷ تا ۳۸ درصدی نیروگاه تبریز اشاره می‌کند و می‌افزاید: متاسفانه هزینه تعمیرات واحدهای بخار با وجود تغییرات نرخ ارز، به شدت افزایش یافته و همین مساله ما را برای انجام به موقع تعمیرات، دچار مشکل کرده است. به عنوان مثال برآورد ما برای انجام تعمیرات یکی از واحدهای بخار ۴۰ میلیارد تومان بود که متاسفانه تا ۱۲۰ میلیارد تومان هم افزایش یافت. به هر حال تعمیرات اساسی یکی از واحدهای بخار نیروگاه تبریز در وضعیت فعلی در حال انجام است و تلاش می‌کنیم تعمیرات اساسی واحد بخار دیگر اوایل سال ۱۴۰۲ انجام پذیرد.
