از سوی دیگر، انرژی یکی از نهاده‌های اصلی تولید بخش کشاورزی بوده و میزان مصرف آن با درجه مکانیزاسیون و بهره‌برداری رابطه مستقیمی دارد. منابع انرژی از نظر مقدار و وسعت کاربرد در فعالیت‌های کشاورزی متفاوت هستند.

انرژی فسیلی مورد استفاده در این بخش بیشتر برای تامین انرژی تراکتورها، تیلرها، کمباین‌ها، موتورهای آب، صنایع تبدیلی، دامپروری و گلخانه‌ها مصرف می‌شود و انرژی الکتریکی نیز در تامین برق الکتروپمپ‌ها، ماشین‌آلات، مصارف روشنایی، صنایع تبدیلی، دامپروری‌ها، مرغداری‌ها و گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

براساس آمار تفصیلی صنعت برق در سال ۱۳۹۸، میزان انرژی الکتریکی مصرفی بخش کشاورزی کشور معادل ۳۸۵۷۴ میلیون کیلووات ساعت بوده است که ۲/ ۱۴ درصد ازکل فروش انرژی کشور را به خود اختصاص داده است. متوسط درصد رشد سالانه مصرف انرژی الکتریکی بخش کشاورزی طی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۷ حدود ۶ درصد بوده است.این میزان انرژی مصرفی را ۴۶۴ هزار مشترک استفاده کرده‌اند، متوسط رشد مصرف سالانه مشترکان برق کشاورزی طی سال‌های ۱۳۸۷ تا۱۳۹۷ حدود ۸/ ۹ درصد بوده است.همان‌طور که قبلا نیز ذکر شد، منشا مصرف انرژی دربخش کشاورزی، رشد و توسعه ضریب درجه مکانیزاسیون در زیر‌بخش‌ها بوده است، بنابراین فقط زمانی انتظار مصرف انرژی می‌رود که به مفهوم کلی از ماشین‌آلات استفاده شود. دو عامل می‌تواند تاثیر مستقیمی بر رشد مصرف انرژی بخش کشاورزی داشته باشد، نخست افزایش ضریب مکانیزاسیون و دوم بهره‌وری انرژی.اختصاص تعرفه‌های انرژی مخفف (یارانه انرژی) برای بخش کشاورزی که بالاترین یارانه انرژی را نیز به خود اختصاص داده است، اثراتی را به‌صورت مستقیم بر مصرف ناکارآمد و غیر بهینه انرژی داشته است.به همین منظور دولت براساس وظایف حاکمیتی و تنظیم‌گری خود باید نسبت به اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی انرژی در بخش کشاورزی اقدامی جدی کند. باتوجه به قیمت تمام شده انرژی برای دولت و پرداخت یارانه‌های انرژی برای بخش کشاورزی، وظیفه دولت در حوزه بهینه‌سازی انرژی و استفاده از کلیه ظرفیت‌های قانونی جهت جلوگیری از اتلاف انرژی در این بخش بسیار جدی و مهم است.از سوی دیگر درگذشته از انواع مختلف انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش کشاورزی استفاده می‌شد. در این ارتباط به مواردی نظیر استفاده از آسیاب‌های بادی یا آبی و همچنین استفاده از بیوگاز می‌توان اشاره کرد. جایگاه انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش کشاورزی ایران، هم‌اکنون نزدیک به صفر بوده، در صورتی‌که در کشورهای پیشرفته، سیاست‌های انرژی در بخش کشاورزی معطوف به بهره‌گیری از انرژی‌های جایگزین انرژی فسیلی می‌شد. بهره‌گیری از انرژی خورشیدی، تولید برق از پنل‌های فتوولتائیک، پمپ آب خورشیدی، گرمایش فضای گلخانه و مرغداری‌ها و بیوماس از جمله موارد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. اگرچه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مدرن در بخش کشاورزی کشور بسیار محدود بوده ولیکن دولت می‌تواند با ایجاد مکانیزم‌های مالی و قانونی نسبت به توسعه این‌گونه مولدها در بخش کشاورزی اقدام کند. از جمله استفاده از ظرفیت خرید تضمینی برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر برای توسعه این نوع نیروگاه‌ها در حوزه کشاورزی است.

از سوی دیگر با توجه به تعرفه ناچیز برق بخش کشاورزی کشور، اجرای راهکارهای بهینه‌سازی مصرف انرژی با مشکلاتی از جمله بازگشت سرمایه طولانی مدت مواجه است که دولت با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر می‌تواند شرایطی را به وجود بیاورد که شرایط حضور سرمایه‌گذاران در این بخش مهم مصرف انرژی کشور تسهیل شود.

 

اخبار مرتبط