در نشست خبری سخنگوی صنعت برق اعلام شد
سناریوهای تامین برق ۹۹
صنعت برق کشور، تابستان ۱۳۹۷ را فراموش نمی‌کند. تابستانى داغ کـه بـا سوءمدیریت سال‌های گذشته، تامین برق کشور از حالت پایدار خارج شد و در نهایت براى بسیارى از مشترکان بخش خانگى، تجارى و صنعتى نارضایتى و زیان مالى به‌همراه داشت. هرچند که نمی‌توان بـالا بـودن شدت مصرف انرژى از جمله برق و لزوم مدیریت مصرف در ایران را نادیده گرفت اما علت خاموشی‌هاى اخیر صرفـا چگونگى مصـرف مشـترکان نبـود. اگرچـه دولـت هر از چندگاهى بروز این معضل را به مباحث مدیریت عرضه و تقاضا ربط داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد کـه علت اصلى خاموشی‌هاى سال گذشته کمبود سرمایه‌گذارى در صنعت برق بـود؛ به‌طورى که در نتیجه افت سرمایه‌گذای‌ها، حتى کمبود تولید نیروگاه‌هاى برق‌آبـى نیز لمس شد. درحالى‌که تولید این نیروگاه‌ها به مثابه سوپاپ اطمینانى بـراى تامین برق کشور است.
به‌عبارت دیگر ایران سالانه به ۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیاز دارد و باید براى آن سرمایه‌گذارى شود تا بخشى از این تولید صرف تامین رشد مصرف سالانه نسبت به پیک تابستان سال قبل و مقدارى هم به‌عنوان ذخیره باشد. بررسی‌ها نشـان داده کـه سـالانه ۳ هـزار مـگاوات رشد مصرف رخ می‌دهد و ۲ هزار مگاوات هم باید ذخیره شود که اگر مشکلى براى واحدها به‌وجود آمد یا در شـرایط اضطرارى و رشـد غیرطبیعـى مصرف بودیـم، نیاز برق کشور پاسخ داده شود. از این‌رو فعالان صنعت برق معتقدند اگر در سال‌هاى اخیر ۵ هزار مگاوات در هر سال وارد مدار شده بود، کمبود حجم آب پشت سدها و در نتیجه افت تولید نیروگاه‌هاى برق‌آبى، کشور را با خاموشی‌هاى پیاپى مواجه نمی‌کرد. اما در این مدت به تامین برق و افزایش تولید به‌صورت خطى نگاه شد و صرفا رشد مصرف سالانه و حتى کمتر از آن به مدار آمد. به این ترتیب که هر سال حدود ۱۸۰۰ تا ۲۳۰۰مگاوات برق وارد شبکه شد و این رقم صنعت برق کشور را شکننده و آسیب‌پذیر کرد. در این شرایط سیاست‌گذاران با تمرکز بر شیوه‌های مدیریت مصرف در بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی به‌دنبال حل مشکلات تامین برق پایدار در کشور گام برداشتند.
نشست خبری معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی توانیر هم که روز گذشته با حضور اصحاب رسانه برگزار شد،در برگیرنده موضوعات مختلفی از صنعت برق از جمله چگونگی تامین برق در سال ۹۸-۹۷ و برنامه‌های عبور از پیک سال ۹۹ بود. مصطفی رجبی مشهدی ابتدا تصویری از وضعیت تامین برق پایدار در پیک سال گذشته ارائه کرد و سپس به اقداماتی که مانع از خاموشی‌ها در تابستان امسال شد، اشاره داشت. او به مدار آوردن ۳هزار و ۲۵۰ مگاوات واحد جدید نیروگاهی طی تابستان ۹۷ تا ۹۸ را از رکوردهای موثر دانست و در کنار این اقدام تعمیرات اساسی نیروگاه‌ها را نقطه عطف دیگری در پیک تابستان امسال برشمرد. البته سخنگوی صنعت برق ابتکار مهم امسال را مربوط به بخش مدیریت مصرف دانست؛ چراکه برای نخستین‌بار ۳۸۷۴ مگاوات صرفه‌جویی مصرف برق در پیک امسال رقم خورده است. به‌گفته رجبی‌مشهدی در این راستا تفاهم‌نامه‌هایی با بخش‌های «تجاری»، «صنعتی» و «کشاورزی» منعقد شد که در نهایت سیاست‌گذاران صنعت برق را قادر ساخت تا بدون اعمال خاموشی برنامه‌ریزی شده از پیک تابستان ۹۸ عبور کنند. به اعتقاد سخنگوی صنعت برق این اقدام باعث شد وزارت نیرو تعهدات خود نسبت به صادرات برق به کشورهای همسایه را محقق کند. رجبی‌مشهدی در پاسخ به سوال «ایسنا» مبنی بر میزان صادرات برق به کشورهای همسایه عنوان کرد: اکنون ۱۰۰۰ مگاوات برق به کشورهای همسایه صادر می‌شود که نسبت به سال گذشته میزان صادرات برق افزایش یافته اما برای اعلام آمار دقیق باید سه‌ماه سال نیز تمام شود تا بتوانیم مقایسه درستی داشته باشیم. او با اشاره به استقبال وزارت نیرو از حضور بخش خصوصی برای صادرات برق گفت: براساس قانون، بخش خصوصی می‌تواند برق حاصل از نیروگاههای تجدیدپذیر را صادر کند که وزارت نیرو نیز حمایت‌هایی را در این حوزه خواهد داشت.
سخنگوی صنعت برق کشور همچنین درباره مطالبات نیروگاه‌ها توضیح داد: در سال گذشته ۱۱ هزار میلیارد تومان از مطالبات صنعت برق پرداخت شد که شش تا هفت هزار میلیارد تومان آن مربوط به پیمانکاران و تولیدکنندگان برق بوده است. امسال نیز توانسته‌ایم بخشی از آن را تسویه کنیم و برای سال ۱۳۹۹ قصد داریم از ظرفیت‌های تبصره پنج بهره بگیریم.در ادامه این نشست معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی توانیر تصویری از مصرف برق امسال ارائه کرد؛ به‌گفته او صرفه‌جویی برق امسال برابر با احداث ۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید با ۷ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری بوده که این مساله حکایت از نقش قابل‌توجه مدیریت مصرف برق در جبران محدودیت‌های اقتصادی این صنعت زیربنایی دارد. او با اشاره به پرداخت ۳۵۰ میلیارد تومان پاداش همکاری با برنامه‌های مدیریت مصرف به مشترکان صنعتی و کشاورزی، منافع اقتصادی حاصل شده را ۲۰ برابر سرمایه‌گذاری انجام شده در این بخش عنوان کرد. براساس آمار ارائه‌شده از سوی مشهدی‌رجبی، از ۲۹ میلیون مشترک برق در کشور ۲۴ میلیون مشترک سقف الگوی مصرف برق را رعایت‌کرده‌اند و در تابستان امسال ۵میلیون مشترک بیشتر از الگوی برق مصرف داشته‌اند که این موضوع باعث شده بهای برق مصرفی آنها برابر مصوب وزارت نیرو ۲۳ درصد افزایش را تجربه کند. در این میان حدود ۸ میلیون مشترک کم‌مصرف هم که نسبت به سال گذشته برق کمتری مصرف داشتند، ۱۰۶ میلیارد تومان تشویقی دریافت کرده‌اند.
استراتژی تامین برق پیک ۹۹
سخنگوی صنعت برق بعد از ترسیم تصویر مصرف برق و چگونگی تامین برق مورد نیاز ۹۸-۹۷، به برنامه‌های وزارت نیرو برای پیک سال ۹۹ اشاره کرد. رجبی مشهدی برنامه سال ۹۹ برای عبور از پیک تابستانه را پیوستن ۳هزار مگاوات نیروگاه جدید به مدار تولید برق کشور تا تابستان ۹۹ و انجام برنامه‌های تعمیرات اساسی و بازدیدهای دوره‌ای سایر نیروگاه‌ها عنوان کرد. همچنین براساس برنامه‌ریزی سیاست‌گذاران نیرو، هدف‌گذاری شده است که حدود ۴ هزار مگاوات از پیک تابستان از طریق برنامه‌های مدیریت مصرف جبران شود و حدود هزار مگاوات نیز برای نخستین بار با استفاده از ظرفیت استارت‌آپ‌ها که مقررات آن درحال وضع است، جبران شود. او فاصله مصرف در تابستان و زمستان را هم مورد اشاره قرار داد و گفت: هم‌اکنون نزدیک به ۲۲ هزار مگاوات ظرفیت خالی وجود دارد که دقیقا به میزان مصرف سیستم‌های سرمایشی است که هنگام فصل گرما وارد مدار می‌شوند.
رجبی‌مشهدی درباره سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای احداث نیروگاه نیز عنوان کرد که به‌ازای احداث هر کیلووات ظرفیت نیروگاهی باید ۶۰۰ تا ۷۰۰ یورو سرمایه‌گذاری انجام شود. به گفته او صنعت برق از هر پیشنهادی برای استفاده از ظرفیت خالی نیروگاهی در زمستان استقبال می‌کند و در این خصوص برقی کردن سیستم حمل‌ونقل را یکی از راهکارهای مناسب می‌داند. سخنگوی صنعت برق همچنین درباره نرخ خرید برق از نیروگاه‌ها اظهار کرد: براساس پیشنهاد سندیکای تولیدکنندگان، تسهیلات ارائه شده به سرمایه‌گذاران که از محل صندوق توسعه ملی بوده است، در صورت تصویب مجلس می‌تواند به نرخ زمان دریافت تسهیلات محاسبه شود که در این صورت افزایش ناشی از نوسان اخیر نرخ ارز را پوشش خواهد داد. رجبی مشهدی همچنین درباره عرضه برق در بورس انرژی گفت: ما مشتاق عرضه برق در بورس انرژی هستیم، اما قراردادهایی از سال‌های گذشته باقی مانده که موظف به تامین برق آنها هستیم؛ او در عین حال با بیان اینکه از این پس قراردادهای خرید تضمینی برق با نیروگاه‌ها به شیوه فعلی منعقد نخواهد شد، اعلام کرد که از این پس با برگزاری مناقصه، نسبت به انتخاب سرمایه‌گذار اقدام خواهد شد که این شیوه براساس ماده ۴۸ قانون برنامه ششم توسعه انجام می‌گیرد. سخنگوی صنعت برق در عین حال با تکذیب برخی شایعات مطرح‌شده در فضای مجازی درباره افزایش قیمت برق پس از حذف قبض برق گفت: به هیچ‌عنوان افزایشی در قیمت برق یا تغییر در نحوه محاسبه برق وجود نداشته است. اگر مشترکی بتواند ایرادی در نحوه محاسبه قبض برق خود پیدا کند، هزینه برق مصرفی او تا یک‌سال رایگان محاسبه خواهد شد.
او در پاسخ به سوال «خبرگزاری فارس» که پرسید درحال‌حاضر مصرف برق به شدت کاهش یافته آیا نیروگاه‌هایی داریم که تولید برق آنها متوقف شده و آیا آماری از اینکه چه میزان سرمایه صرف احداث نیروگاه شده اما در زمستان بدون تولید برق هستند، گفت: مصرف برق در زمستان در زمان اوج خود و در شب به حدود ۳۷ هزار مگاوات می‌رسد. بنابراین برای اینکه تولید برق نیروگاه‌ها را متوقف نکنیم برنامه‌های متفاوتی برای نیروگاه‌ها در فصل زمستان در نظر می‌گیریم. به‌عنوان مثال ۱۰ هزار مگاوات از نیروگاه‌ها را به اورهال تخصیص می‌دهیم و ۱۰ هزار مگاوات را در رزرو نگه می‌داریم. رجبی مشهدی افزود: به هر حال رفتار مصرفی برق به‌گونه‌ای است که در تابستان مصرف برق بالا است. به گفته رجبی‌مشهدی هر هزار مگاوات احداث نیروگاه حدود ۶۰۰ هزار تا ۷۰۰ هزار یورو برای کشور هزینه در بر دارد.
سهم نیروگاه فعال تهران در آلایندگی
مدیرکل دفتر پشتیبانی فنی نیروگاههای برق حرارتی ایران با بیان اینکه سهم نیروگاه فعال تهران در آلایندگی هوا ناچیز است، گفت: گرچه سه نیروگاه طرشت، ری و بعثت در محدوده تهران قرار دارند؛ اما از این میان تنها نیروگاه بعثت فعالیت دارد که سوخت مصرفی آن نیز گاز طبیعی است و درعمل، سهم ناچیزی در آلودگی هوا دارد.غلامرضا مهرداد افزود: نیروگاه طرشت (برق آلستوم) واقع در خیابان ستارخان از اواسط مهرماه از مدار تولید خارج شده و تا پایان امسال وارد مدار نخواهد شد. وی ادامه داد: تولید نیروگاه ری نیز از نیمه دوم سال روند نزولی یافته؛ به‌گونه‌ای‌که از نیمه آبان ماه به حداقل ممکن رسیده و از دوهفته پیش هم به‌طور کامل متوقف شده است. مهرداد اضافه کرد: تنها نیروگاه فعال در محدوده تهران در این فصل نیروگاه بعثت است که فقط ۲۰۰ مگاوات از سه هزار مگاوات نیاز برقی شهر تهران را در شرایط فعلی تامین می کند.
به گزارش ایرنا، مدیرکل دفتر پشتیبانی فنی نیروگاههای برق حرارتی با بیان اینکه میزان مصرف روزانه گاز طبیعی نیروگاه بعثت ۵/ ۱ میلیون مترمکعب است، ادامه داد: نیروگاه بعثت امکان مصرف مازوت را هم دارد؛ اما به لحاظ رعایت مسائل زیست‌محیطی سال‌ها است که از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت استفاده می‌کند. وی گفت: بیشتر نیاز برق تهران از سایر نیروگاههای شبکه سراسری تامین می‌شود.مهرداد اظهار کرد: میزان مصرف روزانه گاز طبیعی در نیروگاه بعثت ۵/ ۱ میلیون مترمکعب است و این درحالی است که روزانه ۸۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در منازل شهر مصرف می‌شود و روزانه بیش از ۱۰ میلیون لیتر بنزین در خودروهای شهر مصرف می شود. ناگفته پیدا است که سهم نیروگاه‌ها در مقابل سایر آلاینده‌ها در عمل ناچیز است.
مدیرکل دفتر پشتیبانی فنی نیروگاههای برق حرارتی درباره نیروگاه منتظرقائم واقع در فردیس کرج که گفته می‌شود نیروگاهی آلاینده است، گفت: این نیروگاه به‌دلیل دوری از تهران تاثیر چندانی در آلودگی هوای شهر ندارد؛ ضمن آنکه از چند سال پیش با هدف حفظ محیط‌زیست این نیروگاه از سوخت مازوت استفاده نمی‌کند. مهرداد با بیان اینکه نیروگاه منتظر قائم روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز طبیعی استفاده می‌کند، گفت: در شرایط اعمال محدودیت مصرف گاز به‌دلیل ضرورت استفاده در شهرها سوخت مورد نیاز این نیروگاه از گازوئیل تامین می‌شود.رضا اردکانیان، وزیر نیرو روز یکشنبه در جمع سردبیران اقتصادی رسانه‌ها به شایعه مصرف مازوت در نیروگاه‌ها پرداخت و گفت: مصرف مازوت در نیروگاه‌ها به‌طور کلی ممنوع است و هم اکنون فعالیت تعدادی از نیروگاه‌ها به همین دلیل متوقف شده است.وی اظهار کرد: از آنجا که مصرف گاز در فصول سرد سال افزایش می‌یابد، تعداد محدودی از نیروگاه‌ها در این فصول سوخت مایع (گازوئیل) مصرف می‌کنند که برای تامین گاز این نیروگاه‌ها از جمله نیروگاه منتظر قائم (استان البرز) مذاکراتی با وزیر نفت انجام شده است.
درحالی مدیرکل دفتر پشتیبانی فنی نیروگاههای برق حرارتی ایران، سهم نیروگاههای فعال تهران در آلایندگی هوا را ناچیز می‌داند که سخنگوی صنعت برق نیز میزان آلایندگی صنایع و نیروگاه‌ها را حدود ۲۳ تا ۲۴ درصد اعلام می‌کند. به‌گفته مشهدی‌رجبی، نیروگاه‌ها در آلودگی هوای کلان‌شهرها تاثیر چندانی ندارند. او معتقد است حدود ۷۰ درصد آلودگی‌ها مربوط به ذرات معلق است که عامل مهم انتشار این ذرات معلق در کلان‌شهرها، وسایل نقلیه و موتورسیکلت‌ها هستند که در این بین نقش نیروگاه‌ها بسیار محدود است.مشهدی‌رجبی با تاکید بر اینکه اگر نیروگاه‌ها مصرف گاز داشته باشند، هیچ‌گونه ذرات معلقی تولید نخواهد شد، گفت: تنها در شرایط اضطرار از سوخت مازوت استفاده می‌کنیم که ممکن است عامل آلایندگی باشد که درحال‌حاضر نیز استفاده از سوخت مازوت در این نیروگاه‌ها بسیار اندک است. به گفته سخنگوی صنعت برق کشور از ابتدای سال‌جاری ۵۰ میلیارد مترمکعب گاز، ۶/ ۵ میلیارد متر مکعب گازوئیل و حدود ۸/ ۲ میلیون مترمکعب نفت کوره یا همان سوخت مازوت در نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. رجبی‌مشهدی با بیان اینکه برای گازرسانی به نیروگاه‌ها هر سال با محدودیت‌هایی مواجه می‌شویم که براساس هماهنگی با وزارت نفت از سوخت گاز، گازوئیل و در اولویت سوم از مازوت استفاده می‌کنیم، گفت: به‌طور متوسط ۶۰ میلیون مترمکعب گاز در این روزها استفاده می‌کنیم که بقیه را گازوئیل و مازوت تشکیل می‌دهند.
