انتقال دانش فنی و توسعه فناوری بومی توربین‌های گازی پیشرفته

در کشور ما نیز ارتقای بهره‌وری انرژی نیروگاه‌ها از برنامه‌های اصلی وزارت نیرو در برنامه ششم توسعه و چشم‌انداز ۱۴۰۴ به‌شمار می‌رود. گروه مپنا به عنوان سازنده داخلی توربین‌های نیروگاهی و یکی از بازیگران اصلی و مهم جهانی این حوزه، با محوریت سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در فضای پسابرجام، دو راهبرد مکمل را در توسعه و ارتقای فناوری برگزیده است. نخست با پیش‌بینی بلند مدت نیار کشور و نفوذ به بازارهای بین‌المللی، توسعه فناوری بومی خود را به طراحی یک توربین گازی پیشرفته برای عرضه از سال ۱۴۰۰ معطوف ساخته و دوم به صورت همزمان، انتقال دانش فنی ساخت توربین‌های مدرن موجود از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی را شروع کرده است. این رویکرد تضمین‌کننده استفاده حداکثری از توان مهندسی و توسعه فناوری بومی برای رشد صنعتی درازمدت و نیز استفاده از امکانات ساخت داخل برای برآورده کردن نیاز بالفعل صنایع نیرو و انرژی کشور است.

به‌کارگیری فناوری توربین‌های گازی کلاس f و بالاتر برای افزایش راندمان نیروگاهی، به عنوان یکی از اهداف وزارت نیرو برای مدت‌ها مطرح بوده است. فراهم کردن تدریجی تمامی زیرساخت‌های لازم جهت تولید این نوع توربین‌ گازی در گروه مپنا و شروع ساخت داخل آن دستاورد مهمی در توسعه ظرفیت‌های داخلی برای تقویت صنعت نیروگاهی محسوب می‌شود. برنامه این تولید به گونه‌ای است که تمامی مراحل ساخت بومی توربین‌های کلاس f حتی تولید تمامی پره‌های دارای فناوری تک کریستال در بخش داغ توربین، ظرف پنج سال انجام می‌شود.

اگر چه گروه مپنا در یک دهه گذشته و در اوج دوران تحریم بین‌المللی فناوری‌ کلاس قبلی نیروگاه‌های ساخت داخل را با تحقیق و توسعه مستمر تا سطح راندمان ۵۵ درصد افزایش داده است اما نیروگاه‌های سیکل ترکیبی جدید براساس این نوع توربین گازی، راندمان بیشتری نسبت به نسل قبلی دارند و بازده آنها تا ۵۹ درصد بالا می‌رود که فاصله اندکی با لبه تکنولوژی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بزرگ‌تر دارد.

به زبان ساده، از آنجا که چنین نیروگاه‌هایی با میزان مصرف ثابت سوخت، برق بیشتری تولید می‌کنند، این فناوری جدید که تولید داخل است، کمک زیادی به اقتصاد انرژی و محیط‌زیست کشور خواهد کرد. توربین‌های گازی جدید تولید داخل، دارای توان بیش از ۳۰۰ مگاوات با آلایندگی پایین است و از ویژگی‌های فنی این نوع توربین می‌توان به استفاده از فناوری خنک‌کاری پیشرفته در قطعات داغ، استفاده از پوشش‌های سرامیکی مدرن مقاوم به درجه حرارت بالا، قابلیت کارکرد به منظور تولید برق و تولید همزمان برق و حرارت، قابلیت تطبیق‌پذیری با شرایط مختلف اقلیم‌های جغرافیایی با مهندسی بومی تجهیزات و نیروگاه قابلیت کارکرد در بار پایه و بار جزئی و بار پیک، دارای قابلیت اعتماد بالا (۴/۹۹ درصد) با پشتوانه تجربه کارکرد در سراسر دنیا قابلیت کارکرد با دو سوخت گاز و گازوئیل و بهبود برنامه تعمیرات توربین با کمترین بازرسی‌های مورد نیاز در یک دوره کارکرد اشاره کرد.

نکته مهم این است که تولید داخلی محصولات جدید چه با توسعه بومی و چه با همکاری بین‌المللی و انتقال دانش فنی، علاوه بر رشد صنعتی، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی ایجاد می‌کند و استمرار می‌بخشد. امید است قوانین و جهت‌گیری سیاست‌های کشور، این روند را تقویت کند.