اما برنامه برای مدیریت بار شبکه چیست؟ «بهره‌برداری از ۲۰هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی با احداث و رویکرد افزایش بازدهی»، «افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر به ۴هزار مگاوات در کشور»، «توسعه و بهینه‌سازی شبکه انتقال، فوق توزیع و توزیع برق کشور»، «ارتقای متوسط راندمان (بازدهی) نیروگاه‌های حرارتی کشور به حداقل ۴۰درصد» از جمله برنامه‌ها است. عملیات اجرایی ۲۰هزار مگاوات نیروگاه جدید از ۴ سال گذشته آغاز شده که گفته می‌شود تاکنون حدود ۸هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور اضافه شده و در طول سال جاری و قبل از تابستان ۹۷ نیز به میزان ۴هزار مگاوات نیروگاه جدید وارد شبکه برق سراسری می‌شود؛ بقیه طرح‌ها قرار است در سال ۹۷ و ۹۸ وارد مدار شوند. پیش‌بینی می‌شود که با بهره‌برداری از این ۱۲هزار مگاوات نیروگاه جدید تا سال آینده ظرفیت نیروگاهی کشور به ۸۰هزار مگاوات خواهد رسید. اما با توجه به اینکه تاخیراتی در احداث نیروگاه‌های در دست احداث وجود دارد و عملا ساخت نیروگاه‌های بخاری و گازی زمانبر است، به نظر می‌رسد باید برنامه منسجم‌تری را در پیش گرفت. ارزیابی‌های کارشناسی حاکی از این است که در بحث تولید برق و نیروگاه با توجه به اینکه امکان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و خارجی وجود دارد تا حدودی وضعیت خوبی در کشور حاکم است. البته در این زمینه نیز چالش‌هایی مطرح است؛ به گونه‌ای که بر اساس اعلام برخی از فعالان بخش خصوصی در صنعت برق، انباشت مطالبات پیمانکاران و بخش خصوصی داخلی، انگیزه‌ها برای سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه را کاهش داده و سرمایه‌گذار خارجی نیز به دلیل نگرانی از واقعی نبودن قیمت برق، محتاط است. در شبکه‌های انتقال چون بر اساس اصل ۴۴ قابلیت واگذاری به بخش خصوصی وجود ندارد، عملا شبکه‌های انتقال سرمایه‌پذیر نیست و سرمایه‌گذار خارجی و بخش خصوصی وارد سرمایه‌گذاری در این بخش نمی‌شود.

رصد برخی از شاخص‌های مهم صنعت برق ایران در پایان سال ۹۵ نشان می‌دهد ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور به ۷۶هزار و ۴۲۸ مگاوات رسیده که نسبت به سال ۹۴ رشد بیش از ۳درصدی داشته است. متوسط رشد سالانه قدرت نامی نیروگاه‌ها نسبت به سال ۸۵ معادل ۴/ ۵درصد است. قدرت عملی نیروگاه‌ها نیز تا پایان سال ۹۵ معادل ۶۶هزار و ۵۹۸ مگاوات است. بار تولیدی در پیک همزمان شبکه نیز تا پایان سال ۹۵ معادل ۵۱هزار و ۵۷۹مگاوات ثبت شده است. در ۴ سال گذشته ۵/ ۴میلیون مشترک جدید نیز به مشترکان برق اضافه شده و شمار مشترکان برق کشور به مرز ۳۴میلیون اشتراک رسیده است.

طی چهار سال گذشته ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز با رشد همراه بوده است؛ به‌گونه‌ای که بر اساس آمارهای رسمی ظرفیت نیروگاه‌های تجدید پذیر در این مدت از ۱۶۵ مگاوات به ۴۰۰ مگاوات نزدیک شده و تا پایان سال جاری نیز قرار است این میزان به حداقل ۶۰۰ مگاوات برسد.  اما آنچه چالشی در صنعت برق محسوب می‌شود، اتلاف برق در شبکه است که حدود ۷/ ۱۰درصد برآورد می‌شود. از سوی دیگر، عمر بسیاری از نیروگاه‌های کشور در مرز ۵۰ سالگی قرار دارد؛ متولیان این حوزه درصددند که با تعمیر و نگهداری از این چالش تا حدودی عبور کنند. در عین حال، وزارت نیرو برنامه‌ریزی کرده تمام نیروگاه‌های موجود بخار را هم به سیکل ترکیبی تبدیل کند تا راندمان نیروگاه‌ها ۱۵درصد افزایش یابد. مطابق برنامه زمان‌بندی وزارت نیرو ساخت ۷ نیروگاه سیکل ترکیبی شیروان، زرند، زاهدان، بندرعباس (راندمان بالا)، تبریز (راندمان بالا)، خرم‌آباد (راندمان بالا)، اندیمشک (راندمان بالا) در دست احداث دارد که تا پایان سال ۹۹ کل آنها به بهره‌برداری می‌رسد. در بخش نیروگاه‌های گازی در سال جاری نیز ساخت نیروگاه گازی کوچک نوشهر و نیروگاه گازی کوچک بهشهر در دستور کار بود. در بخش نیروگاه بخاری نیز ساخت نیروگاه سیرک در استان هرمزگان برنامه‌ریزی شده است. در بخش نیروگاه‌های خورشیدی نیز ساخت نیروگاه خورشیدی یزد در دستور کار است. بخش خصوصی نیز برنامه ساخت ۳۰نیروگاه چرخه ترکیبی، یک نیروگاه تجدیدپذیر و یک نیروگاه تولید پراکنده و تولید همزمان برق و حرارت را در دستور کار دارد. برآورد می‌شود با احتساب ظرفیت نیروگاه‌های جدید برق‌آبی، قدرت نامی نیروگاه‌ها تا سال ۹۹ از ۹۶هزار مگاوات عبور کند.

نیرو