آمارها از روز‌های خوب تولید این پتروشیمی حکایت دارد
رشد درآمدزایی آریاساسول
نمای فرآیندی این پتروشیمی در شکل زیر نمایان است. همان‌طور که مشاهده میشود، خوراک اصلی این پتروشیمی اتان است. محصولات این پتروشیمی انواع گرید پلیاتیلن سبک، متوسط و سنگین است. مهم‌ترین مزیت اتان در تولید الفین‌‌‌ها، تولید بیشینه مقدار اتیلن است و ترکیبات سنگین‌‌‌تر بی‌‌‌ارزش در این روش بسیار کم تولید میشود. این در حالی است که در تولید الفین از خوراک نفتا مقدار بسیار زیادی ترکیبات دارای بیش از سه کربن تولید میشود. به همین دلیل پتروشیمی‌‌‌های کشور که امکان استفاده از گاز اتان برای تولید الفین را دارند، سعی می‌کنند تا حد امکان از این خوراک استفاده کنند. روند خوراک‌‌‌گیری پتروشیمی امیرکبیر شاهدی بر این مدعاست. پتروشیمی آریاساسول از این مزیت سود می‌‌‌برد که در ادامه نحوه اثر این مزیت بر سودآوری این پتروشیمی بررسی میشود.
حاشیه سود ناخالص این پتروشیمی همواره بیش از 40درصد بوده است که نشان از سودآوری بالای این پتروشیمی دارد. مقایسه حاشیه سود این شرکت با سایر شرکت‌های الفینی در کشور نشان می‌دهد که این شرکت در گروه خود وضعیت خوبی را تجربه می‌کند. بررسی محصولات فروخته‌شده توسط پتروشیمی آریاساسول نشان می‌دهد که این شرکت به طور میانگین در 5 سال گذشته 380 هزارتن در سال پلیاتیلن متوسط و سنگین، 371 هزارتن در سال پلیاتیلن سبک و 264 هزارتن در سال اتیلن به فروش رسانده است. به طور میانگین 44درصد ارزش فروش این پتروشیمی پلیاتیلن سبک است. پلیاتیلن متوسط و سنگین و اتیلن نیز به ترتیب سهم 36درصدی و 17 درصدی در ارزش فروش این پتروشیمی را تشکیل می‌دهند.
شکل زیر بهای تمام‌شده هر تن محصول پلیاتیلن سنگین در پتروشیمی‌‌‌های الفین‌‌‌ساز را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشخص است کمترین بهای تمام‌شده پلیاتیلن سنگین در بین پتروشیمی‌‌‌های بورسی مربوط به پتروشیمی آریاساسول است. در این پتروشیمی بهای تمام‌شده هر تن پلیاتیلن سنگین 493 دلار است. این در حالی است که بیشترین بهای تمام‌شده پلیاتیلن سنگین مربوط به پتروشیمی شازند است که از خوراک نفتا برای تولید اتیلن و پلیاتیلن استفاده می‌کند. با توجه به قیمت تقریبا یکسان پلیاتیلن سنگین، داده‌‌‌های شکل زیر نشان می‌دهد که بهترین سودآوری در تولید این محصول برای پتروشیمی آریاساسول است.
پس از بررسی مهم‌ترین اجزای صورت مالی شرکت پتروشیمی آریاساسول، نیاز است برای فهم بهتر وضعیت مالی، ریسک مالی و انعطاف‌پذیری مالی این شرکت به بررسی برخی شاخص‌‌‌های مهم که از ترکیب داده‌‌‌های صورت‌های مالی قابل محاسبه است، پرداخته شود. شاخص کیفیت سود یکی از مهم‌ترین شاخص‌‌‌های مشخص‌‌‌کننده وضعیت مالی شرکت است و به نوعی آن را می‌توان معیاری از ریسک مالی شرکت گرفت. این شاخص نشان می‌دهد که سالانه چه مقدار از سود عملیاتی شرکت به صورت وجه نقد وارد شرکت شده است. هر چه این نسبت بالاتر باشد به این معناست که شرکت دسترسی خوبی به پول فروش محصولات خود دارد و مطالبات انباشته شرکت زیاد نیست. در واقع اگر شرکتی بنا به دلیلی به پول فروش محصولات خود دسترسی کافی نداشته باشد با ریسک تامین نقدینگی روبه‌‌‌روست. به عنوان نمونه شرکت‌های اوره‌‌‌ساز اگرچه حاشیه سود نسبتا خوبی دارند، اما به علت الزام به عرضه بخشی از تولیدات اوره خود به صورت تکلیفی و دریافت مابه‌التفاوت قیمت از دولت و عدم‌پرداخت این مطالبات توسط دولت، دارای وجه نقد عملیاتی پایینی هستند و در واقع شاخص کیفیت سود پایینی دارند. بررسی این شاخص برای پتروشیمی آریاساسول نشان می‌دهد که شاخص کیفیت سود این پتروشیمی عدد بالایی است. این شاخص به طور میانگین برای این شرکت در 5 سال گذشته حدود 90درصد بوده است که در عرف صنعت پتروشیمی عدد بالایی محسوب میشود.
شاخص‌‌‌های کارآیی پتروشیمی آریاساسول نیز در شکل زیر مشخص است. همان‌طور که مشاهده میشود دوره وصول مطالبات این شرکت روند کاهشی داشته است و به 61 روز رسیده است و در مقابل گردش حساب‌‌‌های دریافتنی این پتروشیمی افزایش یافته است. گردش دارایی‌‌‌ها نیز که به صورت میزان فروش بر جمع دارایی‌‌‌ها تعریف میشود، روند نزولی داشته است که نشان می‌دهد در واقع این پتروشیمی بهبود عملکرد داشته است. گردش دارایی به مقدار فروش به ازای هر واحد سرمایه شرکت گفته میشود. گردش حساب‌‌‌های دریافتنی نیز نشان می‌دهد که بنگاه چقدر زمان می‌‌‌برد تا مطالبات خود را وصول کند. همان‌طور که از تعریف مشخص است هرچه دوره وصول مطالبات یک شرکت کوتاه‌‌‌تر باشد، نشان می‌دهد بنگاه به راحتی می‌تواند درآمد حاصل ار فروش خود را وصول کند. از طرفی دوره گردش موجودی کالا نیز نشان می‌دهد از زمان دریافت خوراک تا فروش محصول نهایی چقدر زمان نیاز دارد.
پتروشیمی آریاساسول را می‌توان در مجموع یکی از موفق‌‌‌ترین پتروشیمی‌‌‌های کشور قلمداد کرد که بسیاری از ریسک‌‌‌های موجود در این صنعت چندان فعالیت این شرکت را تهدید نمی‌‌‌کند. مهم‌ترین ریسک شرکت‌های پتروشیمی در کشور تامین پایدار خوراک است. در سال‌های اخیر پتروشیمی‌‌‌هایی که از گاز متان به عنوان خوراک استفاده می‌‌‌کردند، عدم‌‌‌النفع بسیاری از قطع گاز متحمل شدند. این در حالی است که تامین خوراک اتان چندان دارای ریسک نخواهد بود. قیمت‌گذاری گاز اتان نیز دارای یک فرمول ثابت است و با توجه به عدم‌استفاده از این خوراک در سایر صنایع و بخش خانگی، سیاستمدار نیز چندان حساسیتی بر قیمت‌گذاری آن ندارد و این عدم‌حساسیت سبب حفظ ثبات نحوه قیمت‌گذاری این ماده شده است. در طرف محصولات نیز با توجه به روند‌‌‌های جهانی، صادرات انواع گریدهای پلیاتیلن به راحتی امکان‌‌‌پذیر است. بازار وسیع و پراکنده این ماده در سراسر جهان، سبب شده است که هیچ کشوری نتواند در بازار این محصول اختلال گسترده ایجاد کند یا از قدرت انحصاری خود برای سرکوب قیمت این ماده بهره ببرد. شاید بتوان گفت مهم‌ترین ریسک شرکت پتروشیمی آریاساسول، ریسک مربوط به سرکوب نرخ ارز در کشور است.
