آیا فناوری مهار و ذخیره کربن راه‌موقت پاک کردن صنعت طلای سیاه است؟
فصل مشترک نفت و محیط زیست
با این حال، فلیسیتی برداستوک، کارشناس حوزه انرژی و مالی در تحلیلی برای اویل‌پرایس گفته؛ تکنولوژی مذکور باید راهی باشد که به صورت موقت تا وقتی که جهان به‌طور کامل از نفت عبور کند و انرژی مورد‌نیازش را از منابع پاک تامین کند، سرمایه‌گذاری‌ها را از درون این صنعت و همینطور بخش عمومی به خود جذب کند.
این کارشناس البته معتقد است همچنان باید شرکت‌های بزرگ نفتی سرمایه‌گذاری خود در انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش دهند اما با توجه به رشد جمعیت به‌ویژه در آسیا و پیش‌بینی افزایش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی فعلا دست‌شستن از آنها امکانپذیر نیست و در چند دهه آینده باید انتشار کربن روزانه را مهار کرد. تکنولوژی مهار و ذخیره کربن اما منتقدانی هم دارد که کارآیی آن را در ابعاد بزرگ زیر سوال برده‌اند و معتقدند چنین فناوری گرانی موجب آلودگی مکان‌هایی می‌شود که کربن مهار شده در آنجا ذخیره می‌شود.
ضرورت توسعه یک فناوری در نفت
در حالی‌که آژانس بین‌المللی انرژی و کنشگران محیط‌زیستی در سراسر جهان برای کربن‌زدایی و تغییر به سمت منابع جایگزین انرژی (تجدیدپذیر) تلاش می‌کنند، فناوری مهار و ذخیره کربن (carbon capture and storage) به اندازه کافی بهبود نیافته است. این تکنولوژی از منظر نویسنده این گزارش تحلیلی برای دوره گذار انرژی که طی آن تقاضا برای نفت و گاز همچنان بالا است و صنعت بدون سوزاندن دی‌اکسید‌کربن نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد، ضروری است. یک تحلیل آژانس بین‌المللی انرژی در سال‌جاری میلادی نشان داد انتظار می‌رود اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه که آماده افزایش جمعیت و درآمد هستند به‌ویژه در آسیا، اکثر تقاضای جهانی نفت را به خود اختصاص خواهند داد و تا دهه آینده همچنان به رشد ادامه می‌دهند.
از آنجاکه جمعیت‌ها افزایش می‌یابد، منابع تجدیدپذیر به‌تنهایی نخواهند توانست تقاضای کشورهای بزرگی مانند هند و چین را با وجود سطح تولید فعلی‌شان تامین کنند. به‌رغم فشار آژانس برای سرمایه‌گذاری در متنوع‌سازی تولید انرژی، شرکت‌های بزرگ نفتی (Big Oil) کاملا آگاه هستند که دنیا در سال‌های آینده همچنان وابسته به نفت و گاز باقی می‌ماند.
علاوه بر این، صنایع اصلی مانند تولید سیمان بدون انتشار دی‌اکسید‌کربن به‌عنوان یک محصول جانبی به‌سادگی امکانپذیر نیست.
در حال‌حاضر، صنعت سیمان سهمی ۵ درصدی از کل انتشار دی‌اکسید‌کربن جهان در اختیار دارد که بیش از دو برابر صنعت هوایی است. در دنیایی که سالانه از ۲/ ۴ تریلیون کیلوگرم سیمان استفاده می‌کند، بعید است که به‌زودی از چالش انتشار دی‌اکسید‌کربن رهایی یابیم. برداستوک ادامه می‌دهد که بنابراین، از آنجاکه کربن یک محصول جانبی واضح نفت، گاز و تولیدات دیگر است که در زمان نزدیکی نمی‌توانیم از شر آن راحت شویم، چرا فعالان محیط‌زیستی به‌جای تاکید بیش از حد روی منابع جایگزین، روی مساله فعلی کار نمی‌کنند؟ به عقیده این کارشناس، در حالی‌که ما فاصله را بین تقاضای انرژی و تولید تجدیدپذیرها کم می‌کنیم، سرمایه‌گذاری و پژوهش بیشتر در فناوری‌های جدید مهار و ذخیره کربن می‌تواند به کربن‌زدایی سریع‌تر دنیا کمک کند.
بسیاری از فعالان محیط‌زیستی فناوری CCS را با وجود استفاده طولانی مدت از آنها در صنعت نفت و گاز و دیگر صنایع اصلی، اثبات نشده یا نوپا دانسته‌اند. در حقیقت، ۵۰ سال است که فناوری مهار و ذخیره کربن مورد استفاده تجاری قرار دارد و اکنون بیش از ۳۵ میلیون تن دی‌اکسید‌کربن در هر سال جذب می‌شود.
البته همه باید از غول‌های نفتی بخواهیم تولید انرژی‌های پاک مانند بادی، خورشیدی، هیدروژن و غیره را توسعه دهند؛ اما آیا در حال‌حاضر تلاش‌ها برای جلوگیری از حجم وسیع کربن که هرروزه در جو زمین منتشر می‌شود، کافی است؟
پنل بین‌المللی تغییرات اقلیمی صدها سناریوی بالقوه برای رسیدن به اهداف اقلیمی که در توافق ۲۰۱۵ پاریس تعیین شد، مدلسازی کرد. هدف رسیدن به انتشار کربن صفر تا نیمه قرن میلادی است و راهی که به‌طور پیوسته در صدر لیست قرار گرفته فناوری CCS بوده است.
منتقدان به شکست پروژه‌های مهار و ذخیره کربن اشاره می‌کنند و این موضوع که سرمایه‌گذاری زیادی برای متحول‌کردن پروژه‌های کوچک‌مقیاس CCS نیاز است تا میلیاردها تن کربنی که هرروزه وارد جو می‌شود را جذب کند. اما برداستوک بر این باور است که نمونه‌های بسیار بیشتر موفقی در این زمینه نسبت به شکست‌های آن وجود دارد برای مثال شرکت بزرگ نفتی نروژ به نام اکوئینور بیش از ۲۵ سال است که کربن جذب شده را در در یک سفره آب شور تزریق می‌کند.
چالش کمبود سرمایه‌گذاری
اما در حالی‌که تقریبا همه ابرشرکت‌های نفتی در پاسخ به فشار گزارش ۲۰۲۱ آژانس بین‌المللی انرژی برای کربن‌زدایی، سیگنال توسعه پروژه‌های بزرگ مهار و ذخیره کربن را فرستاده‌اند؛ نویسنده این تحلیل می‌گوید که همچنان کمبود سرمایه‌گذاری قابل‌ملاحظه‌ای را از سوی بخش عمومی در تکنولوژی‌های جدید ضروری CCS می‌بیند. برد پیج، مدیرعامل موسسه جهانی CCS در این‌باره توضیح می‌دهد: «آنچه در دهه آینده اتفاق می‌افتد در توانمندسازی CCS برای رسیدن به مقیاس لازم برای محدود کردن اثرات گرمایش زمین بسیار مهم خواهد بود.»
او ادامه می‌دهد: «سرمایه‌گذاری لازم بسیار بیشتر از آن چیزی است که دولت‌ها مایل به ارائه آن هستند، به‌ویژه در یک بازه زمانی کوتاه. دولت‌ها نقش مهمی در ایجاد محیطی مناسب برای تخصیص سرمایه در مقیاس وسیع بخش خصوصی از طریق سیاست‌های اقلیمی ایفا می‌کنند که ارزشی برای کاهش انتشار دی‌اکسید‌کربن قائل می‌شود.» در حالی‌که به‌نظر می‌رسد که غول‌های نفتی سرمایه‌گذاری بیشتری در مهار و ذخیره کربن (CCS) در پاسخ به درخواست برای کربن‌زدایی بسیاری از جهان تا سال ۲۰۵۰ انجام دهند، اگر امیدواریم که فناوری مورد استفاده را مطابق با انتشار کربن صنایع طی چند دهه بعدی ارتقا دهیم، باید سرمایه‌گذاری بخش عمومی به میدان بیاید.
با این حال، پیشبرد پروژه‌های کربن‌زدایی پیچیده همیشه برای شرکت‌های بزرگ نفتی راحت نیست. منتقدان اخباری مبنی بر عدم‌موفقیت شرکت آمریکایی شورون در دستیابی به اهداف خود برای پروژه CCS در استرالیا دریافت کرده‌اند. آنها معتقدند که این نشان می‌دهد که CCS تنها راهی نیست که شرکت‌های سوخت فسیلی برای کربن‌زدایی روی آن کار می‌کنند. مشکلات موجود در طرح گاز مایع شورون، مطمئنا برای ایجاد اعتماد درباره فناوری مهار و ذخیره کربن مفید نیست اما بزرگ‌ترین تهدید این فناوری ممکن است ناشی از مشکلات فنی نباشد، بلکه ناشی از هزینه‌های زیاد و نامشخص در زمانی است که قیمت باد و خورشیدی همچنان در حال کاهش شدید است.
