پیامد جنگ قیمتی عربستان و روسیه بر انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا چیست؟
اثر سقوط نفت بـر شانس ترامپ
عکس: AFP
با افزایش آمار بیکاری، موج نارضایتی به‌خصوص در ایالت‌های نفتی می‌تواند بر محبوبیت ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری اثری منفی داشته باشد. اما دومین تاثیر منفی جنگ نفتی بر انتخاب دوباره ترامپ، در خطر افتادن استقلال انرژی این کشور است. با پیشی گرفتن صادرات آمریکا از واردات نفت‌خام در چند ماه اخیر، این کشور پس از دهه‌ها به یک صادرکننده خالص تبدیل شده و به استقلال انرژی دست یافته است. حال این موضوع که به‌عنوان یکی از دستاوردهای ترامپ بسیار مورد تاکید او بوده، با کاهش احتمالی تولید به میزان یک میلیون بشکه در ماه‌های پیش‌رو در خطر از بین رفتن است. اما اثر مثبت جنگ نفتی، کاهش قیمت بنزین است. بهای نفت حدود نیمی از ارزش خود را نسبت به ابتدای سال جاری میلادی از دست داده و این به کاهش قیمت بنزین در آمریکا منجر شده است. کاهش قیمت بنزین به معنای کاهش هزینه خانوارهای آمریکایی است، عاملی که می‌تواند در جلب رضایت شهروندان این کشور از عملکرد ترامپ تاثیر مثبت داشته باشد. با این حال به اعتقاد برخی در روزگار همه‌گیری کرونا، بنزین ارزان چندان مطلوبیتی برای آمریکایی‌ها نخواهد داشت. با این همه فوربس در گزارشی بر این باور است که ترامپ به سه دلیل از آزمون سقوط بهای نفت که در انتخابات ۲۰۲۰ موثر خواهد بود، موفق بیرون خواهد آمد. بر اساس این گزارش، ترجیح ترامپ به دیگر کاندیداها به دلیل سیاست‌های محیط زیستی و ضد‌فسیلی آنان، کاهش قیمت بنزین و زمان کافی تا انتخابات نوامبر برای بازیابی توان صنعت شیل و حتی راهکارهای فناورانه این صنعت دلایلی هستند که دونالد ترامپ را از این تنگنا عبور خواهد داد.
نخستین قربانی جنگ قیمتی
صنعت نفت شیل که به قیمت‌های ۴۰ تا ۶۰ دلار بر بشکه نفت نیاز دارد تا همچنان سودآوری داشته باشد، حالا با سقوط قیمت نفت آمریکا به نزدیکی ۳۰ دلار و پیش‌بینی ماندن قیمت در همین محدوده یا کاهش بیشتر آن در آینده، خسارت قابل‌توجهی را متحمل خواهد شد. به گفته وال استریت ژورنال، نیمی از شرکت‌های حفاری نفت صنعت شیل در صورت باقی ماندن قیمت در همین سطح ورشکسته خواهند شد. علاوه بر این، منابعی نیز به خبرگزاری رویترز گفته‌اند تولید نفت آمریکا در دو ماه آتی (آوریل و مه) یک میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. با توجه به اینکه این صنعت تاثیر قابل‌توجهی در اشتغالزایی چه به‌صورت مستقیم و چه از طریق درآمدزایی دولت‌های فدرال در ایالت‌های نفت‌خیز داشته است، چشم‌انداز افزایش آمار بیکاری، محبوبیت ترامپ را نزد رای‌دهندگان آمریکایی کاهش خواهد داد. به گزارش رویترز، ایالت تگزاس قیمت ۵۸ دلار، آلاسکا ۶۶ دلار و لوییزیانا نفت ۵۵ دلار در هر بشکه را در بودجه‌های خود در نظر گرفته‌اند؛ این قیمت‌ها بین ۲۰ تا ۳۵ دلار از سطوح کنونی بهای نفت بیشتر است. آلاسکا حدود ۳۴ درصد از بودجه عملیاتی‌اش از نفت است. لوییزیانا با هر دلار کاهش قیمت نفت ۱۱ میلیون دلار از درآمدهای خود را از دست می‌دهد. ایالت داکوتای شمالی به‌عنوان دومین ایالت تولیدکننده نفت در آمریکا بیش از ۶۰ درصد از بودجه خود را از نفت و گاز تامین می‌کند، اگر جنگ قیمت برای مدت طولانی ادامه یابد، چالش بزرگی برای این ایالت خواهد بود. این ایالت‌ها از حامیان اصلی ترامپ محسوب می‌شوند و از دست دادن آرای آنها می‌تواند انتخاب مجدد او را به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا با مخاطرات جدی همراه کند. تاثیر منفی بر کل اقتصاد آمریکا دیگر موضوعی است که از سوی برخی کارشناسان درخصوص اثر نفت ارزان بر این کشور مطرح می‌شود. با این وجود جیسون بوردوف، دستیار ویژه باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا معتقد است این موضوع نهایتا تاثیری بر درآمد ناخالص ملی این کشور نخواهد داشت. بوردوف در تحلیلی که در نشریه فارن‌پالیسی نوشته این‌طور توضیح داده که به دلیل اینکه میزان صادرات آمریکا فقط اندکی از وارداتش بیشتر است، بنابراین نفت ارزان همان‌قدر که به GDP این کشور ضرر خواهد زد، به همان مقدار کمک خواهد کرد. از طرفی بسیاری از صنایع غیرنفتی مصرف‌کننده انرژی به شمار می‌روند. از این رو، این صنایع از کاهش قیمتی نفت و ادامه آن سود می‌برند. این موضوع می‌تواند از این طریق اقتصاد آمریکا را بهبود بخشد. بوردوف بر این باور است که جنگ نفتی آسیب‌پذیری آمریکا را در برابر سیاست‌های انرژی دیگر کشورها مانند روسیه و عربستان نشان داد. به گفته او این بحران محدودیت تسلط آمریکا بر بازار نفت را گوشزد کرد. علاوه بر این، ایالات متحده که به تازگی در هیات یک صادرکننده خالص درآمده و با پیشی گرفتن از عربستان و روسیه به بزرگ ترین تولیدکننده نفت دنیا بدل شده، ممکن است این عنوان را از دست بدهد و «استقلال انرژی» که ترامپ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاورد‌هایش بر آن تاکید داشت را به وابستگی نفتی تبدیل کند. دولت ترامپ چندی پیش که قیمت‌ها در محدوده ۶۰ دلار بر بشکه قرار داشت و صنعت شیل آمریکا به مشکلی برای تولید برنخورده بود، تصمیم گرفت ۱۲ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفتش را به فروش برساند، اما هفته قبل با کاهش قیمت نفت این تصمیم را تعلیق کرد. پس از آن حتی از این هم فراتر رفت و ترامپ در روزهای اخیر دستور به خرید نفت ارزان برای پر کردن ظرفیت ذخایر استراتژیک آمریکا داد. تخمین زده می‌شود دولت آمریکا به این منظور ۷۷ میلیون بشکه نفت را در حدود شش ماه آینده خریداری کند. تحلیلگران این اقدام را در جهت حمایت از تولیدکننده‌های داخلی دانسته‌اند.
بنزین ارزان؛ هدیه جنگ به آمریکایی‌ها
گفته می‌شود هر شهروند آمریکایی به‌طور متوسط ۱۰۷۲ دلار در سال ۲۰۱۷ برای سوخت موتوری هزینه کرده است. قیمت نفت که نیمی از بهای خرده‌فروشی بنزین در آمریکا را تعیین می‌کند، به کمترین سطح در سه سال اخیر رسیده است. گرچه تا تاثیر کامل آن بر بنزین یکی دو ماه زمان لازم است اما همین حالا بهای هر گالن (معادل ۷۸۵/ ۳ لیتر) بنزین در جایگاه‌های سوخت این کشور به ۲۸/ ۲ دلار رسیده است که ارزان‌ترین قیمت از سال ۲۰۱۷ است. طنز ماجرا اما اینجاست که در روزهایی که در رسانه‌های مختلف ماندن در خانه برای محفوظ ماندن از بیماری کرونا توصیه می‌شود، بنزین ارزان که مصرف بیشتر را تشویق می‌کند نمی‌تواند هدیه چندان مناسبی به شهروندان باشد. اما با فرض رفع شیوع کرونا در آینده نزدیک و ادامه ضعف بازار نفت، هزینه خانوارهای آمریکایی به‌طور ملموسی کاهش خواهد یافت که خود می‌تواند به‌عنوان عاملی مثبت منجر به رضایت از عملکرد دولت ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش شود.
ترامپ از چالش‌های نفتی عبور خواهد کرد؟
با این حال، نشریه فوربس بر این باور است که دونالد ترامپ از جنگ قیمتی بازار نفت در انتخابات آمریکا جان سالم به در خواهد برد. الن والد نویسنده این مقاله سه دلیل را برای این ادعا ذکر می‌کند. به گفته او در انتخابات سال جاری فعالان صنعت نفت این کشور و لابی‌های نفتی گزینه‌ای بهتر از ترامپ نخواهند یافت؛ چراکه او با کم‌توجهی به قوانین محیط‌زیستی محدودکننده و حتی مساعدت مالی به صاحبان صنایع فسیلی برای جبران خسارت وارده از کاهش قیمت، گزینه بسیار بهتری برای آنان است. در جبهه حزب دموکرات اما جو بایدن و سناتور برنی سندرز به‌عنوان رقبای احتمالی ترامپ بر سیاست‌های محیط‌زیستی تاکید می‌کنند و حتی گاهی موجودیت صنایع فسیلی را زیر سوال برده‌اند.
الن والد دلیل دوم را ارزان شدن قیمت بنزین می‌داند که می‌تواند به‌طور ملموسی بر نظر رای‌دهندگان تاثیر بگذارد. به گفته او بنزین ارزان در جایگاه سوخت فورا از نظر روانی موجب رضایت شهروندان می‌شود. در حقیقت ترامپ با آگاهی از این موضوع پس از یک روز فاجعه‌بار برای صنعت نفت، در حساب توییتری‌اش نوشت: «خوش به حال مصرف‌کنندگان. قیمت بنزین پایین خواهد آمد!»
علاوه بر این دو عامل، به نظر نویسنده این مقاله تحلیلی، سقوط قیمت نفت و جنگ قیمتی در زمان مناسبی اتفاق افتاده و وقت به اندازه کافی برای جبران خسارت وجود دارد. والد بر این باور است صنعت شیل آمریکا می‌تواند مانند جنگ قیمتی قبل در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ با کاهش هزینه‌ها و یافتن راهکارهای خلاقانه دست‌کم تا نوامبر مقاومت کند. او حتی معتقد است سختی مسیر می‌تواند منجر به پیشرفت‌های چشمگیر فناورانه در زمینه نفت شیل شود.
