محک سنگر آمریکایی بازار نفت

با این حال در حال حاضر آماری از صنعت نفت شیل منتشر می‌شود که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نشان‌دهنده کند شدن رشد تولید در آمریکا است و این موضوع در قابل اتکا بودن شیل در برهه‌های حساس تردید ایجاد کرده است. در سال‌های اخیر گفته می‌شد از آنجا که شیل بسیار سریع‌تر از میادین سنتی نفت می‌تواند به نوسان قیمت‌ها واکنش نشان دهد، نقش تولیدکننده نوسانی بازار را از عربستان گرفته و خود ایفا می‌کند. به‌طور مثال، نویسندگان نشریه وال‌استریت ژورنال با توجه به نشانه‌های افت تولید می‌گویند، درست در برهه حساسی که جهان بیش از هر زمان دیگری به نفت نیاز دارد، تولیدات شیل در حال کند شدن است. آنها بر این باورند که کند شدن رشد تولیدات شیل به محدودیت‌های فنی و تکنولوژی باز می‌گردد که دامن صنعت نفت را گرفته است و بر ناپایداری این تکیه‌گاه جدید بازار تاکید می‌کنند. در این میان اما، برخی تحلیلگران با تاکید بر افت رشد تولیدات شیل بر این باورند که کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت نفت آمریکا می‌تواند زمینه تحولات اقتصاد سیاسی را در این کشور فراهم کند، درست مانند اتفاقی که در سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۵ رخ داد و روی کار آمدن رئیس‌جمهوری پوپولیست در آمریکا منجر شد.

رشد تولید شیل کند شده است؟

تولید نفت شیل در حال حاضر حدود ۸ میلیون بشکه در روز یا معادل ۱۰ درصد از نفت جهان را شامل می‌شود. برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که هنوز سال‌های رشد شیل ادامه دارد. به‌طور مثال «ریستاد انرژی» بر این باور است که در سال ۲۰۳۰ میزان تولید شیل به ۵/ ۱۴ میلیون بشکه در روز برسد. با این حال نشانه‌هایی از کندشدن رشد تولیدات شیل در حال ظهور است. آن‌طور که آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان می‌دهد، میزان تولید نفت این کشور در هفته‎‌های اخیر به ۴/ ۱۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. این رقم هرچند قابل توجه است، اما نشان از محدود شدن رشد تولیدات آمریکا دارد. در واقع آن‌طور که برآورد می‌شود، متوسط سطح تولید نفت این کشور در سال جاری ۲/ ۱۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود که نسبت به متوسط سال ۲۰۱۸ حدود ۲/ ۱ میلیون بشکه بیشتر است. با این حال آمار هفتگی اداره اطلاعات نشان می‌دهد که سطح تولید نفت در ابتدای سال جاری نزدیک به ۱۲ میلیون بشکه در روز بوده، بنابراین در طول سال ۲۰۱۹ تولید نفت آمریکا رشد چندانی نداشته است. این در حالی است که در طول سال ۲۰۱۸، میزان تولید حدود ۲ میلیون بشکه رشد کرده بود. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در نیمه اول سال این برآورد را تایید می‌کند، تولید نفت این کشور در نیمه نخست سال‌جاری میلادی تنها یک درصد رشد داشته که نسبت به رشد ۷درصدی در نیمه اول ۲۰۱۸ به‌طور قابل‌توجهی کمتر است.

به گزارش وال‌استریت ژورنال، رشد تولید شیل کمک کرده که ایالات‌متحده و جهان در برابر شوک بزرگ حمله به تاسیسات نفتی عربستان ایمن باشد، اما به‌نظر می‌رسد محدودیت‌های تکنولوژیکی باعث شده که نتوان چندان به شیل به‌عنوان تکیه‌گاهی در بازار نفت اطمینان کرد. آمار به‌دست آمده توسط این نشریه نشان می‌دهد که امسال میزان تولید نفت از چاه‌های شیل در ۹۰ روز ابتدایی حفر(اوج بهره‌وری یک چاه در حوزه‌های نفتی شیل) حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. این افت تولید با افزایش سن چاه‌ها ادامه یافته است. چاه‌های امسال در ۵ماه ابتدایی خود ۱۲ درصد نسبت به چاه‎های سال ۲۰۱۸ و ۱۶ درصد نسبت به چاه‎های سال ۲۰۱۷ کاهش تولید داشته‌اند. به گفته نویسندگان وال‌استریت ژورنال، برخلاف دوره قبل که افت تولید فقط به دلیل کندی رشد اقتصادی بود، در حال‌حاضر به دلیل مشکلات فنی از جمله فاصله کم چاه‌ها از یکدیگر، اوج بهره‌وری از چاه‌های شیل کاهش یافته و این موضوع به کاهش نرخ رشد تولید در بزرگ‌ترین حوزه‌های نفت شیل منجر شده است.

 تغییر در اقتصاد سیاسی آمریکا

اما روند کاهش تولیدات شیل تاثیرات بزرگی بر اقتصاد سیاسی آمریکا خواهد داشت. آنطور که جان کمپ، تحلیلگر رویترز می‌گوید، رکود در صنعت حفاری نفت و گاز شیل تاثیرکوچک اما بسیار مهمی بر کل سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در ایالات‌متحده آمریکا و رشد اقتصادی این کشور دارد و می‌تواند مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ تجاری واشنگتن و پکن را تشدید کند چراکه با افزایش هرچه بیشتر تولید نفت و گاز، تاثیر تغییرات این صنعت بر اقتصاد آمریکا نیز تشدید می‌شود. کمپ بر این باور است که آخرین رکود در صنعت نفت و گاز شیل به رکود اقتصادی در این کشور در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ منجر شد. این رکود اقتصادی به نوبه خود به نارضایتی‌های سیاسی دامن زد و در نهایت در انتخابات سال ۲۰۱۶ پیروزی دونالد ترامپ را به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال داشت. این تحلیلگر بازار نفت هشدار می‌دهد که این چرخه خطر در حال‌حاضر نیز در حال تکرار شدن است چراکه شرکت‌های نفت و گاز در واکنش به مجموعه‎ای از مشکلات از جمله کاهش قیمت نفت به کاهش سرمایه‌گذاری و حفاری‌ها دست زده‌اند که تاثیر آن را می‌توان در کل زنجیره تامین اقتصاد آمریکا احساس کرد. مجموع سرمایه‌گذاری‌های ثابت در این کشور در یک سال منتهی به سه ماهه دوم ۲۰۱۹ حدود ۶/ ۲ درصد رشد داشته است، با این حال این رقم به‌طور قابل‌توجهی نسبت به آمار سال گذشته که بیش از ۹/ ۶درصد بوده، افت کرده است.

براساس آمار اولیه دولتی، مجموع سرمایه‌گذاری‌های ثابت انجام‌شده در صنایعی غیر از نفت، گاز و معادن در سه ماهه دوم ۳درصد رشد داشته که نسبت به رقم ۶درصد مدت مشابه سال گذشته کاهش محسوسی داشته است. اما سرمایه‎گذاری در بخش نفت، گاز و معادن در سه ماهه دوم سال جاری ۷/ ۷ درصد کاهش یافته در حالی که در سه ماه دوم سال گذشته بیش از ۲۸ درصد رشد کرده بود. کمپ اعلام می‎کند با توجه به قیمت نفت و بنزین و همچنین کاهش فعالیت‌های حفاری می‌توان انتظار داشت که در سه ماه سوم و چهارم این سال نیز سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز مسیر کاهشی را طی کند. در آخرین رکود، سرمایه‌گذاری از اوج ۱۷۳ میلیارد دلار در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۴ به ۶۳ میلیارد دلار در سه ماه دوم سال ۲۰۱۶ کاهش یافت. رکود فعلی تاکنون ملایم‌تر بوده است، بنابراین احتمالا ضربه به اقتصاد از این محل خیلی جدی نیست. اما در شرایطی که افزایش تعرفه‌ها و جنگ تجاری با چین اقتصاد آمریکا را تضعیف کرده، رکود صنعت نفت می‌تواند تاثیر این عوامل را تشدید کند.

سرمایه‌گذاری ثابت در نفت، گاز و معادن از سال ۲۰۰۲ حدود ۱۲ درصد از مجموع سرمایه‌گذاری‌های ثابت غیرمسکونی بخش خصوصی و حدود ۶درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های غیرمسکونی خصوصی شامل تجهیزات، نرم‌افزار و مالکیت معنوی را به خود اختصاص داده است. با این حال کمپ تاکید می‎کند از آنجا که سرمایه‌گذاری در نفت و گاز بسیار بی‌ثبات‌تر از صنایع دیگر است، بنابراین تاثیر بزرگی بر نرخ رشد حاشیه‌ای دارد. از سوی دیگر، تغییرات در سرمایه‌گذاری‌های نفت و گاز از طریق زنجیره تامین یعنی تولیدکنندگان تجهیزات، شرکت‌های خدمات، ارائه‌دهندگان اسکان کارگری، سازندگان فولاد، راه آهن و شرکت‌های حمل و نقل تاثیر چندبرابری بر اقتصاد می‌گذارد.کمپ در نهایت می‌گوید: رکود در صنعت حفاری در سال ۲۰۱۶-۲۰۱۵ تحت تاثیر رکود اقتصادی به دلیل کاهش تقاضا برای نفت و همچنین رکود سرمایه‎گذاری در صنعت نفت به دلیل کاهش قیمت‌ها رخ داده بود. حال با رکود در بخش نفت و گاز که تاثیر مهمی بر رشد اقتصاد کلی خواهد داشت، اتفاق مشابهی در حال رخ دادن است که احتمالا تا نیمه اول ۲۰۲۰ به طول خواهد انجامید. رکودی که تاثیر آن در ایالت‌هایی چون تگزاس، داکوتای شمالی و سایر ایالت‌های تولیدکننده نفت بیشتر احساس خواهد شد.