با جدی شدن اجرای نوپک، ریاض به واشنگتن هشدار داد
تهدید عربستان به حذف دلار آمریکا از معاملات نفتی
به گزارش خبرگزاری رویترز، در تصمیمی که می‌تواند معاملات نفتی جهان را برای همیشه با تغییری تاریخی مواجه کند، عربستان سعودی، آمریکا را به کنار گذاشتن دلار از معاملات نفتی تهدید کرده است. این خبرگزاری به نقل از منابع آگاه گزارش کرده که دولت عربستان سعودی هشدار داده است اگر طرح پیشنهادی برخی نمایندگان کنگره آمریکا برای اجازه «تعریف اوپک به‌عنوان کارتل» تصویب و اجرایی شود، معاملات نفتی خود را دیگر به دلار انجام نخواهد داد.
بر اساس این گزارش، مقامات و کارشناسان نفتی عربستان در ماه‌های اخیر این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌اند و برخی منابع به رویترز گفته‌اند که این موضوع با بعضی از کشورهای عضو اوپک نیز مطرح شده تا نظر مساعد آنها برای تغییر احتمالی ارز معاملات نفتی جلب شود. به گفته یکی از این منابع خبری، ریاض تهدید تازه‌اش را با مقامات ارشد انرژی در ایالات‌متحده آمریکا نیز در میان گذاشته است. آنطور که در گزارش رویترز عنوان شده است، احتمال تصویب نوپک به‌عنوان یک قانون در آمریکا ضعیف است و بعید به نظر می‌رسد که عربستان نیز تهدید اخیر خود را عملی کند. با این حال حداقل اثری که مطرح شدن تهدید اخیر از سمت ریاض به همراه دارد، نشان دادن شدت نارضایتی مقامات سعودی از طرح نوپک در کنگره آمریکا است. اما چنانچه تهدید سعودی‌ها منجر به حذف دلار از معاملات نفتی شود، نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت جز تضعیف نقش واشنگتن و دلار در معاملات جهانی و کاهش توانایی آمریکا برای تحریم نفتی سایر کشورها.
طرح مورد اشاره که قانون ضد کارتل‌های تولید و صدور نفت یا نوپک (NOPEC) نام دارد، در صورت قانونی شدن به مراجع قضائی آمریکا امکان می‌دهد تا سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را به‌عنوان یک نهاد تولیدی و بازرگانی مشمول قوانین آمریکا علیه انحصارات قرار دهند. قوانین ضد کارتل در آمریکا به منظور پیگیری و پیگرد قضایی اقدامات انحصاری از طریق تبانی و همکاری نهادهای تولیدی و تجاری تدوین و اجرا می‌شود. این قوانین به منظور حمایت از حقوق خریداران در برابر اجحاف تولیدکنندگان و فروشندگان تصویب شده و هدف از آنها، تضمین رقابت بین عرضه‌کنندگان کالا در زمینه بهبود کیفی و کاهش قیمت است.
یک مناقشه قدیمی
مخالفان اوپک از زمان قدرت گرفتن این سازمان در دهه ۱۹۷۰ هر از چند گاهی از عنوان «کارتل نفتی» برای ابراز ناخرسندی از اقدامات این سازمان استفاده کرده‌اند. به گفته آنان، اعضای اوپک به‌جای رقابت باهم برای عرضه نفت به ارزان‌ترین قیمت، از طریق تبانی و با بهره‌برداری از سهم عمده سازمان در بازار جهانی، بهای مورد نظر خود را به خریداران تحمیل می‌کنند. به عبارت دیگر، وجود سازمان اوپک به زیان مصرف‌کنندگان است. با این حال، عنوان کارتل برای اوپک هرگز جنبه رسمی نیافته است. مقامات اوپک و مدافعان این سازمان، ضمن استدلالاتی در توجیه فرآیند قیمت‌گذاری نفت، تاکید داشته‌اند که اعضای اوپک را کشورهای مستقل تشکیل می‌دهند که به‌عنوان نهادهای «حاکمیتی» مشمول قوانین آمریکا از جمله قوانین ضدکارتل نمی‌شوند. به گفته کارشناسان، تبدیل این طرح به قانون که مستلزم تصویب در کنگره و امضای رئیس‌جمهوری است، چندان محتمل نیست؛ زیرا اوپک آن را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت و این چرخه معنایی نخواهد داشت جز از بین رفتن نظم بازار نفت.
اوپک در دهه ۷۰ میلادی یک بار دست به تحریم نفتی علیه آمریکا زد و نتایج آن برای صاحبان خودرو و اقتصاد آمریکا ویران‌کننده بود. این تجربه در حالی برای آمریکا وجود دارد که این بار اوپک متحدی به نام روسیه را در کنار خود دارد که خواستار تنوع در ارزهای مورد استفاده در بازرگانی بین‌المللی است زیرا عقیده دارد که موقعیت ممتاز دلار به حفظ موقعیت سیاسی برتر آمریکا در جهان کمک می‌کند. به گزارش خبرگزاری رویترز، مقامات سعودی در مورد این گزارش اظهار نظری نکرده‌اند و مقامات دولتی آمریکا نیز گفته‌اند که از اظهار نظر پیرامون طرح‌های کنگره معذور هستند. به گفته یکی از منابع «عربستان می‌داند که دلار در دست آنها مثل یک گزینه هسته‌ای است.» به این ترتیب طبیعی است که عربستان با خود بگوید «بگذارید آمریکا نوپک را تصویب کند، آن‌وقت اقتصاد خودش از هم می‌پاشد.» با این حال به گفته یک مقام دولتی آمریکا، نوپک در دست مطالعه است اما فعلا در مورد آن نظری نمی‌دهند.
نوپک، خواسته قدیمی ترامپ
رئیس‌جمهوری آمریکا اگرچه تا کنون در رابطه با لایحه نوپک نظری ارائه نکرده است اما ریک پری، وزیر انرژی کابینه او عقیده دارد «نوپک باعث پیامدهای ناخواسته‌ای می‌شود.»این نخستین بار نیست که لایحه نوپک در آمریکا مطرح می‌شود؛ اما پیش از این دو بار از سوی جرج دبلیو بوش و باراک اوباما وتو شده است. در حالی که به‌رغم تلاش‌های بسیار این لایحه به علت عواقب سنگینی که می‌تواند برای بازار نفت و قیمت‌ها داشته باشد هرگز به قانون تبدیل نشده، روند تصویب آن با روی کار آمدن دونالد ترامپ سرعت گرفته است. ترامپ در کتابی که در ۲۰۱۱ به چاپ رسانده بود، اعلام کرده بود موافق نوپک است با این حال تا کنون به‌عنوان رئیس‌جمهور از آن حمایت مستقیم نکرده است.
به نظر می‌رسد ترامپ با وجود اتخاذ تصمیمات ناگهانی مانند جنگ تعرفه‌ای علیه چین که اقتصاد دنیا را تحت تاثیر منفی قرار داده است، در مقابل اجرای نوپک از خود صبوری نشان می‌دهد. احتمالا مشاوران او، نسبت به واکنش اوپک به این تصمیم به او هشدار داده‌اند. این هشدارها ممکن است به عبور آرام ترامپ از کنار لایحه نوپک منجر شود؛ زیرا فعالیت‌های اوپک آنطور که طرفداران این لایحه در آمریکا اعتقاد دارند، نه تنها مخرب نبوده حتی منجر به رشد صنعت نفت در آمریکا نیز شده است. «دنیای اقتصاد» پیش از این در گزارشی با عنوان «دو دیدگاه آمریکایی به طرح ضد‌اوپک» به این نکته اشاره کرده بود که با نگاهی واقع‌بینانه به اقدامات اوپک، می‌توان دریافت تصمیمات این سازمان برای شرکت‌های نفتی آمریکایی با منافع فراوانی همراه بوده است. به‌عنوان مثال توافق اوپک با کشورهای غیراوپک برای کاهش تولید که از ابتدای ۲۰۱۷ اجرایی شد، به رکود فعالیت شرکت‌های تولیدکننده نفت در آمریکا که از سال ۲۰۱۴ آغاز شده بود، پایان داد. دبیر‌کل اوپک نیز اخیرا در این زمینه گفته بود: اقدامات اوپک صنعت نفت آمریکا را نجات داد؛ زیرا با اثرگذاری بر رشد قیمت‌ها باعث شد سرمایه‌گذاری در زمینه نفت و گاز جان دوباره‌ای بگیرد. از همین رو کارشناسان تبدیل لایحه نوپک به قانون را اقدامی چالش‌‌برانگیز می‌دانند که می‌تواند بر فعالیت تولیدکنندگان نفت به ویژه در آمریکا اثرگذار باشد. اثر دیگر قانونی شدن نوپک که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، ویران شدن رابطه نزدیک عربستان و آمریکا با یکدیگر است. با وجود این موانع باید دید طرفداران قانونی شدن لایحه نوپک، قادر به جلب موافقت ترامپ برای ایجاد جنجالی تازه در یکی از مهم‌ترین بازارهای دنیا، یعنی بازار نفت خواهند بود یا خیر.
ارسال نظر