وال‌استریت ژورنال افشا کرد
راه فرار سعودی‌ها از فشار نفتی ترامپ
در این میان اوپک اگرچه برنامه کاهش ۴/ ۱ میلیون بشکه‌ای تولید به منظور جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت‌ها را دارد؛ ترجیح می‌دهد این برنامه‌ها را طوری اجرایی کند که کمترین واکنش را در دونالد ترامپ برانگیزد. ترامپ در آستانه نشست ۶ دسامبر اوپک در وین، از این سازمان خواسته است تولید خود را کاهش ندهند با این حال واقعیت عرضه و تقاضای نفت خام در بازار، ضرورت کاهش تولید را برای اوپک ایجاب می‌کند. اما با وجود این ضرورت، سعودی‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین عضو اوپک باید طوری در مسیر کاهش تولید گام بردارند که نارضایتی شریک آمریکایی را در پی نداشته باشد زیرا ترامپ در جریان قتل جمال خاشقجی، از دولت عربستان به ویژه ولیعهد جوان این کشور به‌عنوان مظنون اصلی این قتل، حمایتی بی‌چون و چرا کرد. در عین حال اوپک خود را در معرض اجرای طرح قانون «نوپک» یا قانون ضد انحصارطلبی می‌بیند که می‌تواند روند فعالیت این سازمان را با اعمال برخی محدودیت‌ها و جریمه‌ها، مختل کند. با این حال با وجود نیاز جدی بازار به اقدام اوپک در زمینه ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا، اوپک چه برنامه‌ای خواهد داشت و شرایط فعلی را چگونه مدیریت خواهد کرد؟
یک رابطه یک‌طرفه
عربستان سعودی پس از انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و همچنین به ولیعهدی رسیدن محمد بن‌سلمان، روابط سیاسی و اقتصادی نزدیکی را با آمریکا آغاز کرد که بر عملکرد عربستان در اوپک، به‌عنوان بزرگ‌ترین عضو این سازمان سایه انداخته است. به این ترتیب عربستان یک روز بنا به درخواست آمریکا، توافق کاهش تولید را تسهیل می‌کند تا تولیدات کشورهای عضو و غیرعضو اوپک افزایش پیدا کند و در زمانی مثل حالا که کاهش تولید ضروری به نظر می‌رسد، برای محدود کردن دوباره عرضه با فشار متحد استراتژیک خود، یعنی آمریکا مواجه است. این شرایط در حالی به علت روابط نزدیک عربستان و آمریکا به اوپک تحمیل شده که این سازمان را میان اجرای تعهدات رسمی‌اش برای ایجاد تعادل در بازار و اجرای خواسته‌های آمریکا بر سر دو راهی قرار داده است. از طرفی قانون «ضد انحصار» نیز از جانب آمریکا حیات اوپک را تهدید می‌کند.
نگاهی به روابط آمریکا و عربستان نشان می‌دهد که این رابطه بیش از اندازه یک‌جانبه است و این تلاش‌های عربستان در اجرای خواسته‌های آمریکا است که این رابطه را حفظ کرده. برای مثال ترامپ با اصرار بر افزایش تولید به منظور اجرای بی‌کم و کاست تحریم‌های نفتی علیه ایران و صفر کردن صادرات، عربستان را تحت فشار قرار داد و پس از آنکه عربستان تولید روزانه‌اش را حدود ۷۰۰ هزار بشکه افزایش داد، بدون اطلاع سعودی‌ها به هشت خریدار نفت خام ایران معافیت داد. این اقدام آمریکا خشم سعودی‌ها را در پی داشت اما آنها قادر به ابراز آشکار این خشم و تغییر رویه در روند تولید روزانه نفت نیستند زیرا در ماجرای قتل خاشقجی، به حمایت مستقیم آمریکا نیاز دارند. قتل یک روزنامه‌نگار منتقد دولت سعودی در کنسولگری این کشور در ترکیه، رسوایی بزرگ خاندان سعودی و ولیعهد جوان آنان است که حیات این خاندان را به خطر انداخته، اما حمایت ترامپ تا‌کنون مانع از خدشه‌دار شدن قدرت سلمان و پسرش در عربستان شده است.
کاهش تولید به دور از چشم ترامپ
هفته گذشته قیمت نفت بزرگ‌ترین افت هفتگی از سال ۲۰۱۶ به این سو را تجربه کرد اما آیا چنین افت قیمتی واکنش اوپک را به همراه نخواهد داشت؟ اگرچه در ظاهر اوپک هیچ جلسه فوق‌العاده‌ای برای بررسی وضعیت بازار در روزهای آینده نخواهد داشت و واکنش رسمی نیز نسبت به شرایط فعلی قیمت نفت نشان نداده است، اما برای کنترل عرضه و تقاضای نفت خام تکاپوهایی پنهان دارد. به گزارش وال‌استریت ژورنال، عربستان سعودی و اوپک در حال پیش بردن برنامه‌هایی هستند که در کنار حفظ رضایت آمریکا، تولیدات خود را برای جلوگیری از سیل عرضه به بازار جهانی نفت خام کاهش دهند. در این میان راه‌حل اوپک مشخص است؛ «یک کاهش تولید که چندان شباهتی به کاهش تولید نداشته باشد.» اجرای چنین برنامه‌ای در شرایطی که ترامپ از اوپک انتظار دارد تولیداتش را کاهش ندهد کمی دشوار به نظر می‌رسد اما با این حال طبق سناریویی که اوپک تنظیم کرده است، این سازمان تولیداتش را به سطح توافق کاهش تولید ۲۰۱۶ خواهد رساند. به گزارش وال‌استریت ژورنال، بازگشت به ایده توافق کاهش تولید، می‌تواند برای عربستان کارساز باشد زیرا به گفته منابع آگاه این کشور روزانه حدود یک میلیون بشکه افزایش تولید دارد که باید برای جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت‌ها، آن را به حالت قبل بازگرداند.
بنابراین این میزان کاهش تولید اگرچه چشمگیر است، اما کمتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. زیرا بر‌اساس یک توافق قدیمی است. این استراتژی که از سوی منابع آگاه در اوپک و عربستان به وال‌استریت ژورنال توضیح داده شده است، ایجاب می‌کند که عربستان سعودی به تنهایی میزان تولید خود را حداکثر یک میلیون بشکه در روز کاهش دهد. سعودی‌ها در پی رسوایی قتل خاشقجی، نگران عبور از ترامپ هستند، زیرا او در جریان این قتل، از محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دفاعی بی‌چون و چرا کرد و گفت اجازه نمی‌دهد این قتل روابط آمریکا و خاندان سلطنتی سعودی را در معرض خطر قرار دهد. این در حالی است که سازمان سیا به این نتیجه رسیده که محمد بن سلمان، دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است اما رئیس‌جمهور آمریکا هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد به دلیل تلاش‌های عربستان سعودی برای مبارزه با ایران رابطه آمریکا با پادشاهی عربستان برقرار می‌ماند.
با این حال اوپک طبق وظیفه ذاتی خود، برای محدودیت عرضه آماده شده، زیرا این گروه معتقد است بازار نفت در سال میلادی آینده دچار اشباع عرضه خواهد شد. قیمت‌های نفت از ماه میلادی گذشته به دلیل نگرانی‌ها نسبت به فرا رفتن میزان عرضه از تقاضا، بیش از ۳۰ درصد ریزش کرده است. اما ترامپ در آستانه نشست رسمی اوپک در ششم دسامبر، از این گروه خواسته است تولید خود را کاهش ندهد و از سعودی‌ها برای کمک به افزایش تولید و پایین بردن قیمت نفت تمجید کرده است با این حال آن‌طور که یک مقام اوپک به وال‌استریت ژورنال گفت است «اوپک قصد دارد کاهش ۴/ ۱ میلیون بشکه در روز تولید نفت را اعلام کند اما از این کاهش به‌عنوان پایبندی به سهمیه تولید پیمان سال ۲۰۱۶ یاد خواهد کرد.» عربستان سعودی در این کاهش تولید، بیشترین نقش‌آفرینی را خواهد داشت، زیرا به‌عنوان بزرگ‌ترین عضو اوپک، بیشترین افزایش عرضه را نیز در ماه‌های گذشته انجام داده است. افزایش عرضه از سمت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در حالی انجام شده که با معافیت مشتری‌های نفت خام ایران از تحرم‌های آمریکا، نگرانی از مازاد عرضه بیش از اندازه شد. بنابراین عربستان مجبور است با کاهش تولید، مانند یک پدیده سیاسی برخورد کند تا کمترین واکنش را از سمت ترامپ برانگیزد.
نوپک، تهدید قدیمی آمریکا
اما نزدیکی بیش از اندازه سعودی‌ها به آمریکا و اجرای خواسته‌های آنان به ویژه در زمینه تولید نفت، نه تنها حیات دولت فعلی عربستان را به حمایت دولت ترامپ وابسته کرده است، بلکه حیات اوپک را نیز در معرض خطر قرار داده است.در واقع لایحه نوپک یا ضد انحصارطلبی اگر با حمایت ترامپ به قانون تبدیل شود، آمریکا می‌تواند از اوپک بابت دخالت در بازار انرژی شکایت و غرامت‌های سنگینی از این سازمان طلب کند. طرح نوپک پیش از این در سال ۲۰۰۰ چند بار از سمت سیاست‌مداران آمریکایی پیگیری شد اما کاخ‌سفید با آن مخالفت کرد اما با توجه به شخصیت ویژه ترامپ و علاقه بیش از اندازه او برای سرکوب کردن اوپک، مشخص نیست آیا این طرح این بار نیز مانند دوران جرج دبلیو بوش و باراک اوباما، وتو شود یا خیر. به گزارش وال‌استریت ژورنال، ترامپ تهدید کرده است از لایحه ضدانحصارطلبی حمایت خواهد کرد تا این سازمان را به‌عنوان یک کارتل غیرقانونی معرفی کند. به این ترتیب، اگرچه این لایحه تا‌کنون شانس تبدیل شدن به قانون را پیدا نکرده است، اما حامیان اجرای این طرح امیدوارند در دوران ترامپ، موفق به اجرای این طرح شوند. به گزارش بلومبرگ، وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا در حال بررسی قانون ضدانحصارطلبی است تا به واسطه آن قدرت اوپک را در بازار نفت محدود کند. با این حال هنوز نه مجلس نمایندگان و نه مجلس سنا به این طرح رای نهایی نداده است. کمیته قضایی آمریکا در ماه ژوئن لایحه «نوپک» را تصویب کرد تا بررسی‌های بیشتری در رابطه با آن انجام شود. Antitrust Act اولین بار در سال ۱۹۸۰ توسط شرمن معرفی شد تا تلاش‌های اوپک را بر عرضه و تقاضای نفت خام به بازار جهانی خنثی کند. با این حال باید دید آیا سیاست‌های نفتی عربستان در مواجهه با آمریکا، این تهدید را علیه اوپک عملیاتی خواهد کرد یا خیر.
ارسال نظر