رئیس اسبق امور اوپک مطرح کرد
ریسک تحریم در کمین کشورهای نفتی
جواد یارجانی، رئیس اسبق امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی بر این باور است که شاید در مقطع کنونی وقایع به زیان ایران در حال رقم خوردن باشد؛ اما در نهایت اتحاد کشورهای صادرکننده نفت با تحریم‌کنندگان ایران، به زیان تمام کشورهای صادرکننده تمام خواهد شد. آن‌طور که این کارشناس اوپک در گفت‌وگو با «شانا» تحلیل می‌کند، اگر این اطمینان به وجود آید که نفت به اندازه کافی در بازار وجود دارد و صادرات ایران به راحتی قابل جایگزین شدن است، تهدیدی برای تمامی کشورهای صادرکننده نفت ایجاد می‌شود. به این معنا که تحریم نفتی کشورها به مرور مرسوم شده و امکان دارد روزی همین کشورهایی که در حال حاضر با آمریکا علیه ایران متحد شده‌اند خود نیز دچار تحریم شوند.
قیمت نفت به کدام سو می‌رود؟
یارجانی می‌گوید: «نمی‌توان با قطعیت گفت قیمت‌ها به کدام سمت می‌رود. از یکسو خروج احتمالی بخشی از صادرات نفت ایران از بازار نفت منجر به افزایش قیمت‌ها خواهد شد؛ اما از سوی دیگر ادعاهایی مطرح شده است مبنی اینکه برخی کشورها می‌توانند جای خالی ایران را در بازار نفت پر کنند که این موضوع هنوز با ابهام مواجه است و نمی‌توان خیلی به آنها استناد کرد.» با این حال این کارشناس نفتی احتمال رخ دادن برخی برآوردها از جمله پیش‌بینی رسیدن قیمت نفت به ۴۰۰ دلار را بسیار اندک می‌داند، به گفته او «در تاریخ نفت هرگز رقم‌هایی مثل نفت ۴۰۰ دلاری تجربه نشده است. زمانی ممکن است چنین اتفاقی بیفتد که در آن واحد چند صادرکننده بزرگ نفت از بازار نفت بیرون بروند که چنین اتفاقی بعید است. اقتصاد دنیا نیز تحمل قیمت‌های بالای ۱۰۰ دلار را ندارد و شرایط سخت می‌شود.»
احتمال حذف کامل ایران از بازار نفت؟
یارجانی بعید می‌داند آمریکا بتواند ایران را کاملا از این بازار حذف کند. به گفته او، هیچ کشوری نمی‌تواند بپذیرد که ایران را از اصلی‌ترین منبع صادراتی‌اش محروم کند. از سوی دیگر ایران هم از ابزارهای خود برای فروش نفت استفاده می‌کند. همچنین باید توجه داشت آمریکا به‌صورت یک‌جانبه ایران را تحریم کرده و ایران تحریم بین‌المللی نیست و آنچه مشهود بوده این است که اتحادیه اروپا از مواضع ایران حمایت کرده و به انتقاد از مواضع آقای ترامپ در این زمینه ادامه می‌دهد. همه اینها سبب شده تا شرایط بازار نفت پیچیده‌تر از گذشته شود. با این حال، این کارشناس نفتی معتقد است، هر چقدر دخالت سیاسی در بازار نفت بیشتر شود، نتایج منفی بیشتری برای اقتصاد دنیا خواهد داشت.
آیا نفت ایران قابل جایگزین است؟
او در ادامه با بیان اینکه ترامپ نفت ایران را تحریم می‌کند و از عربستان می‌خواهد ۲ میلیون بشکه تولید خود را بالا ببرد عربستان هم پاسخ آمریکا را داد، اظهار کرد: با این حال عربستان نگفت می‌تواند ۲ میلیون بشکه به تولید خود اضافه کند یا خیر. رئیس اسبق امور اوپک می‌گوید: عربستان در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در صنعت نفت خود کرده و محدودیت‌هایی را که ایران به دلیل تحریم‌ها برای توسعه این صنعت تجربه کرده، نداشته است. همه اینها سبب شده تا عربستان اعلام کند می‌تواند تولید خود را از ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز هم فراتر ببرد؛ اما تحلیلگران معتقدند حتی اگر عربستان ظرفیت تولید ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نیز داشته باشد، این تولید پایدار و مداوم نخواهد بود.
یارجانی در ادامه با اشاره به افزایش تولید نفت اعضای دیگر اوپک از جمله عراق و سرمایه‌گذاری این کشورها برای توسعه میادین نفتی خود در سال‌های اخیر می‌گوید: گاهی اوقات به‌دلیل مسائل هزینه‌ای و سرمایه‌ای یا شرایط خاص سیاسی شاهدیم افزایش تولیدهای اعلامی به وقوع نمی‌پیوندند. بنابراین سوال اصلی این است آیا این کشورها می‌توانند به‌صورت پایدار و طولانی‌مدت تولیدشان را افزایش دهند؟ دوم اینکه اگر قرار باشد نفت بیشتری به بازار عرضه شود و قیمت نفت هم کاهش یابد آیا بودجه آنها با مشکل مواجه می‌شود یا خیر؟ طبیعی است که باید در بین تصمیم‌ها توازن برقرار شود. یارجانی در بخش دیگر اظهارات خود به ادعای روسیه برای افزایش ۲۰۰ هزار بشکه‌ای تولید اشاره کرد. او می‌گوید: «می‌دانیم که شرکت‌های روسی اکنون تحت تحریم هستند، بنابراین اینکه بتوانند ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش تولید داشته باشند، خیلی روشن نیست. رقم‌هایی که از سوی روس‌ها برای افزایش تولید اعلام می‌شود به نوعی بازاریابی است.» این کارشناس نفتی افزود: فکر نمی‌کنم که این کشورها به‌صورت دسته‌جمعی هم قادر به جوابگویی کمبود نفت ایران در بازارهای جهانی باشند.
ضربه اوپک به اوپک
یارجانی که سال‌ها تجربه حضور در اوپک را دارد و شاهد وقایع بسیاری در این سازمان بوده، توضیحاتی را درخصوص تضعیف اوپک به دنبال اقدام برخی اعضای این سازمان برای همراهی با آمریکا و تحریم نفت ایران ارائه داده است. او معتقد است که اگر گذشته را مبنا قرار دهیم به نظر می‌رسد که اوپک از این بحران هم رد می‌شود. با این حال رئیس اسبق امور اوپک در وزارت نفت ایران بر این باور است که اگر اوپک نتواند از این بحران عبور کند، کشورهایی که به دنبال تضعیف این سازمان بودند به هدف‌شان رسیده‌اند. اما بی‌شک ضرر حذف اوپک بیشتر متوجه طرفداران حذف این سازمان خواهد بود.
یارجانی در ادامه افزود: با این حال معتقدم نباید هیچ یک از کشورهای صادرکننده با تحریم‌کنندگان علیه کشورها همراهی بکنند؛ زیرا تحریم نفت قطعا اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اگر این اطمینان داده شود که نفت به اندازه کافی در بازار وجود دارد، طبیعی است که تداوم رسم تحریم نفتی کشورها به مرور به همه کشورها آسیب می‌زند و امکان دارد روزی همین کشورها هم دچار تحریم شوند. بنابراین حداقل کشورهای تولیدکننده نفت عضو اوپک باید متحد باشند که این موضوع به نفع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است.
منافع آمریکا در قیمت‌های متعادل نفت
این کارشناس بازار نفت بر این باور است که نمی‌توان خیلی قاطع اعلام کرد که آمریکا به دنبال کاهش قیمت‌ها است یا افزایش آن. به گفته یارجانی، به‌دلیل حضور همه‌جانبه اتومبیل در زندگی مردم آمریکا اهمیت سطح قیمت بنزین در آن کشور بسیار بالاست. بنابراین با توجه به انتخابات حساس ماه نوامبر در آمریکا (انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره) به نظر نمی‌رسد آقای ترامپ خیلی موافق افزایش قیمت نفت باشد. اما از سوی دیگر شرکت‌های نفتی آمریکایی که در زمینه تولید نفت شیل فعال هستند به دنبال قیمت بالای نفت هستند تا سرمایه‌گذاری‌شان با سود بیشتری همراه باشد. همچنین تولید نفت در آمریکا به شدت افزایش یافته است و امکان دارد این کشور هم به‌زودی به صادرکننده نفت مهم‌تری تبدیل شود. به همین دلیل این گروه از تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند قیمت نفت بالاتر برود.
یارجانی در ادامه هدف ترامپ از تحریم نفت ایران را مربوط به سیاست داخلی آمریکا می‌داند. به گفته او، هر رئیس‌جمهوری در آمریکا جدای از عملکردش در چهار سال نخست، علاقه دارد در دور دوم ریاست جمهوری‌اش البته اگر دوباره انتخاب شود یک عملکرد شاخص از خود برجای بگذارد. به‌عنوان نمونه عملکرد شاخص دولت آقای نیکسون برقراری رابطه با چین بود؛ گرچه نتوانست دوره دوم ریاست جمهوری‌اش را به پایان برساند. حتی آقای کلینتون تلاش زیادی کرد تا برقراری رابطه با ایران را در کارنامه خود ثبت کند که موفق نشد. آقای اوباما هم به دنبال برقراری کامل رابطه با ایران بود که او هم موفق نشد. رئیس امور اوپک در ادامه افزود: فکر می‌کنم آقای ترامپ هم با همه تهدیدهایی که علیه ایران می‌کند بیشتر به دنبال از بین بردن دستاوردهای اوباماست که این موضوع کاملا در جهت سیاست‌های اسرائیل در قبال ایران است و در نتیجه اظهار تمایل برای مذاکرات بدون شرط با ایران به نظر می‌رسد بیشتر برای ایجاد اختلاف در داخل ایران باشد. با این حال یارجانی معتقد است، در دوره دوم ریاست جمهوری احتمالی ترامپ او هم به دنبال ثبت یک عملکرد شاخص برای دولت خود خواهد بود که حل مساله رابطه با ایران پس از ۴۰ سال می‌تواند یک عملکرد شاخص به نام آقای ترامپ باشد.
ارسال نظر