اختلاف ایران و عربستان در اوپک تشدید شد
یک بام و دو هوای سعودی‌ها در بازار نفت
توییت ترامپ؛ پاسخ کاظمپور
رئیس‌جمهور آمریکا عصر روز شنبه در یک پیام توییتری از موافقت عربستان با افزایش تولید روزانه ۲میلیون بشکه‌ای برای جبران کاهش عرضه نفت ایران و ونزوئلا خبر داد. ترامپ مدعی شد که با ملک سلمان گفت‌وگو و او را متقاعده کرده که برای متعادل کردن قیمت نفت در بازارهای جهانی چنین رشدی را در تولیدات خود لحاظ کند. این چهارمین بار است که ترامپ در قامت رئیس‌جمهور آمریکا در توییتر خود از اوپک و قیمت بالای نفت سخن می‌گوید. این پیام ترامپ اما به فاصله کوتاهی از سوی مقامات نفتی ایران پاسخ داده شد. حسین کاظمپور اردبیلی، نماینده ایران در اوپک در واکنش به این اظهارات با رد توان عربستان برای افزایش ۲میلیون بشکه‌ای تولید روزانه، گفت: این در‌خواست ترامپ از سعودی‌ها به معنای «دستور به عربستان برای خروج از اوپک» است. این اظهارات در واکنش به فاصله این رقم با آنچه بر اساس توافق اوپک احتمالا عربستان اجازه افزایش تولید خواهد یافت، گفته شده است.
در واقع همان‌طور که کاظمپور اردبیلی می‌گوید، ۱۵ عضو اوپک هفته گذشته در نشست عادی این سازمان در وین تصمیم گرفتند توافق پیشین خود مبنی بر کاهش روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه‌ای و رساندن سقف تولید به ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه را حفظ کنند و تنها پایبندی خود به سقف تولید را به ۱۰۰ درصد برسانند. به دلیل کاهش ناخواسته تولید برخی اعضای اوپک از جمله ونزوئلا، پایبندی این سازمان به توافق نفتی در ماه مه به ۱۵۸ درصد رسیده بود. از این رو اوپک تصمیم گرفت با افزایش تولید پایبندی را از ماه جاری میلادی به ۱۰۰ درصد برساند تا از ایجاد کمبود نفت در بازار جلوگیری کند. اما آمار اوپک نشان می‌دهد بازگشت به پایبندی ۱۰۰درصدی به معنای افزایش تولید ۶۸۰ هزار بشکه‌ای تولید این سازمان نسبت به ماه مه است که این مقدار نیز باید بین اعضایی که توان تولید دارند، تقسیم شود. بنابراین بر اساس قطعنامه پایانی نشست اخیر این سازمان، عربستان نمی‌تواند چندان تولیدات خود را افزایش دهد و افزایش تولید ۲میلیون بشکه‌ای تولید به معنای تخلف شدید از توافق نفتی است؛ از این رو کاظمپور در‌خواست ترامپ از سعودی‌ها برای افزایش۲ میلیون بشکه‌ای تولید را به «دستور آمریکا به عربستان برای خروج از اوپک» تعبیر کرده است.
عقب‌نشینی در جنگ رسانه‌ای با ایران
طبق اساسنامه اوپک، تصمیمات در این سازمان با اجماع همه اعضا اتخاذ می‌شود و برای جلوگیری از تخلف از تصمیمات هیچ ابزار تنبیهی در نظر گرفته نشده است. «عضویت و تعلیق عضویت» در اوپک نیز اختیاری بوده و هیچ کشوری را نمی‌توان مجبور به آن کرد. با این حال تعبیر موافقت عربستان با افزایش تولید ۲ میلیون بشکه‌ای به «دستور ترامپ به عربستان برای خروج از اوپک» از سوی نماینده کشورمان در اوپک، بار روانی سنگینی برای عربستان دارد، چراکه این کشور سال‌ها است که به مدد ظرفیت تولید بالای خود مهم‌ترین نقش را در تصمیمات اوپک ایفا کرده است. در واقع هرچند تصمیمات در این سازمان با اجماع اتخاذ می‌شود اما کشوری توان اثر‌گذاری بیشتر داشته و در همسو کردن دیگر اعضا با خود موفق‌تر است که توان تولید بیشتری دارد. تولید نفت عربستان ماه مه بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز بوده و این مقدار تولید تقریبا حدود یک‌سوم از کل تولید اوپک محسوب می‌شود. حال اظهارات کاظمپور می‌توانست به مخالفت دیگر اعضای اوپک با عربستان مواجه شود و جایگاه این کشور در اوپک را تضعیف کند. از سوی دیگر حرف‌شنوی عربستان از آمریکا و تخلف در اوپک، موضوعی نیست که از چشم افکار عمومی عربستان پنهان بماند.
از این رو بعد از اظهارات کاظمپور شاهد انتشار اخباری هستیم که تلویحا توییت ترامپ را رد می‌کند. آن‌طور که بلومبرگ خبر داده است، عصر روز شنبه رسانه‌های دولتی عربستان بیانیه‌ای از سوی کاخ سفید منتشر کردند که در آن ضمن تایید خبر مذاکره تلفنی ملک سلمان و ترامپ بر سر موضوعات مربوط به بازار نفت، هیچ رقمی برای موافقت عربستان با افزایش تولید ذکر نشده است. در بیانیه کاخ سفید آمده ملک سلمان در گفت‌وگو با ترامپ ظرفیت مازاد تولید این کشور را ۲ میلیون بشکه در روز ذکر کرده، اما او هیچ وعده‌ای به ترامپ برای افزایش این مقدار تولید نداده است. در واقع تنها تاکید شده که عربستان به آمریکا وعده داده است: «در صورت نیاز تولیدات خود را افزایش خواهد داد.»
واکنش ایران به توییت ترامپ به اظهارات کاظمپور اردبیلی محدود نشد. روز گذشته نیز وزیر نفت کشورمان با ارسال نامه‌ای به وزیر نفت امارات متحده عربی به‌عنوان رئیس دوره‌ای کنفرانس اوپک، نسبت به تخلف عربستان از توافق هفته گذشته این سازمان هشدار داد. در نامه بیژن زنگنه به سهیل مزروعی که از سوی روابط عمومی وزارت نفت در اختیار «دنیای اقتصاد» قرار گرفت، تاکید شده «در کنفرانس اخیر اوپک درخصوص واگذاری سهمیه تولید یک کشور عضو به اعضای دیگر تصمیمی اتخاذ نشده است.» زنگنه با اشاره به اینکه در بیانیه پایانی این نشست مقرر شد اعضا پایبندی خود به توافق نفتی را از یک جولای تا پایان سال جاری در سطح ۱۰۰ درصد نگه دارند، تاکید می‌کند: «بر‌اساس مندرجات قطعنامه پایانی (نشست اخیر اوپک) مقرر شد کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک-غیراوپک تولید را رصد کرده و مراتب را به رئیس دوره‌ای اوپک گزارش دهند. در واقع بررسی این موضوع(میزان پایبندی و چگونگی افزایش تولید اوپک) به رئیس دوره‌ای کنفرانس اوپک(مزروعی) سپرده شده تا از طریق برگزاری نشست فوق‌العاده یا مکاتبه با کلیه اعضای اوپک نسبت به حل و فصل آن اقدام کند.» وزیر نفت هرگونه افزایش تولید توسط اعضای اوپک فراتر از سهمیه‌های تعیین شده در بیانیه کنفرانس ۱۷۱ و ۱۷۴ را نقض توافق دانسته و تاکید می‌کند که افزایش تولید و اقدامات یکجانبه برخی اعضا نه تنها به معنای تشویق آمریکا به اقدام علیه ایران است، بلکه باعث تضعیف بنیان و اساس اوپک می‌شود.
شبهه در توان تولید عربستان
علاوه بر جنگ رسانه‌ای که در دو روز گذشته بین آمریکا، عربستان و ایران در جریان بود، توان ۲ میلیون بشکه‌ای عربستان برای افزایش تولید مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. ایران بر این باور است که عربستان توان چنین مقدار افزایش تولیدی را ندارد و این موضوع که «عربستان هیچگاه بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید نکرده است» را سند این ادعای خود می‌داند. علاوه بر مقامات نفتی کشورمان بسیاری از تحلیلگران در دو روز گذشته نسبت به ادعای توان تولید ۱۲میلیون بشکه‌ای عربستان شبهه وارد کردند. آمریتا سن، تحلیلگر موسسه انرژی اسپکتس بر این باور است «در تئوری عربستان از چنین ظرفیت تولیدی برخوردار است، اما در واقعیت برای افزایش تولید و رسیدن به سطح ۱۲ میلیون بشکه در روز به پول زیاد و حداقل یک سال نیاز دارد.»
اما با وجود این مخالفت‌ها و احتیاط‌های عربستان، در صورتی که سعودی‌ها تامین منافع امنیتی خود را در همراهی هرچه بیشتر با ترامپ ببینند، بعید نیست که حتی با توسل به ذخایر انبارهای نفتی خود بازار را اشباع کرده و برای خروج ایران از بازار نفت تلاش کنند. بر‌اساس آمار جودی، عربستان در حال حاضر بیش از ۲۵۰ میلیون بشکه نفت در انبارهای خود ذخیره کرده است و یکی از کارشناسان نفتی عربستان در گفت‌وگو با بلومبرگ اعلام کرده که این کشور می‌تواند عرضه خود را با تکیه بر ذخایر انبارهای نفتی‌اش افزایش دهد. یعنی ممکن است عربستان تولید خود را در عمل چندان افزایش ندهد؛ اما با استفاده از ذخایرش عرضه خود را افزایش دهد و حتی به ۱۲ میلیون بشکه در روز برساند.
ارسال نظر