موسسه بین‌المللی فکت گلوبال انرژی تحلیل کرد
برنده نفتی دوئل آمریکا و چین
آنطور که بلومبرگ گزارش می‌دهد، اگر چین از اعمال تعرفه ۲۵درصدی بر پلی‌اتیلن و گاز پروپان کوتاه نیاید، کشورهای آسیایی از جمله ایران جایگزین مناسبی برای ایالات متحده آمریکا به شمار می‌روند. پلی‌اتیلن و پروپان دو قلم از ۱۰۶ قلم کالایی هستند که چین به منظور مقابله با سیاست‌های تجاری آمریکا به تازگی آنها را به لیست ۱۲۸ قلم قبلی اضافه کرده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد خاورمیانه با انبوه تولیدات پتروشیمیایی، منبع خوبی برای جایگزینی با آمریکا در صورت بالا گرفتن جنگ تجاری باشد. اما پلی‌اتیلن و پروپان تولید شده در آمریکا در حالی با دیوار تعرفه‌ای از سوی چین مواجه شده‌اند که از نظر برخی کارشناسان، نفت و گاز صادراتی آمریکا به چین نیز در صورت بالاگرفتن تنش‌ها می‌توانند به لیست کالاهای مشمول تعرفه اضافه شوند. در صورت رقم خوردن چنین اتفاقی، ایران علاوه بر پروپان در زمینه تامین نفت بیشتر برای چین نیز می‌تواند نقش‌آفرینی کند.
آمریکا پس از قانونی شدن صادرات نفت خام این کشور بعد از ۴۰ سال، به سرعت توانست به یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت خام به چین تبدیل شود. بر اساس گزارش‌های موجود، در حالی‌که آمریکا تا سال ۲۰۱۶ هیچ نفتی به چین صادر نکرده بود، در سال ۲۰۱۷ به‌طور میانگین ۲۲۵ هزار بشکه در روز نفت خام به چین صادر کرده است. این میزان صادرات به همراه سایر فرآورده‌های نفتی در سال گذشته میلادی به‌طور متوسط به حدود ۴۳۵ هزار بشکه در روز رسید که رشدی ۱۲۰درصدی نسبت به سال ۲۰۱۶ را نشان می‌دهد. همچنین واردات گاز مایع آمریکا از سوی چین نیز در فصل چهارم سال گذشته، حدود ۷۵۰ میلیون فوت مکعب گزارش شده که از واردات هر کشوری بیشتر ارزیابی شده است. با این حال کارشناسان عقیده دارند احتمال اعمال تعرفه بر نفت و گاز آمریکا از سوی چین و استفاده از ابزار انرژی علیه آمریکا هرچند ضعیف است اما غیرمحتمل نیست.
ایران چگونه می‌تواند تامین‌کننده پروپان چین شود؟
با اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر پلی‌اتیلن و پروپان موسسه گلدمن ساکس با اشاره به اینکه خاورمیانه در حال حاضر بزرگترین تامین‌کننده پلی‌اتیلن چین به شمار می‌رود، این احتمال را مطرح کرد که صادرات این منطقه به چین با افزایش همراه خواهد بود. به گزارش این بانک آمریکایی، خریداران چینی ممکن است ناگزیر شوند سال آینده در صورت افزایش تعرفه‌ها ۳/ ۲ میلیون تن پلی‌اتیلن وارداتی از آمریکا را از کشورهای دیگر تامین کنند. بعد از نفت خام، پلی‌اتیلن بیشترین سهم را در سبد صادراتی ایران به چین به خود اختصاص داده است. بنابر این ایران می‌تواند یکی از کشورهای آسیایی باشد که پلی‌اتیلن مورد نیاز چین را در زمان کاهش صادرات آمریکا تامین کند.
موسسه فکت گلوبال انرژی، دیگر موسسه بین‌المللی است که با اشاره به توان ایران برای ارائه تخفیف‌های بیشتر در فروش گاز مایع، این احتمال را مطرح می‌کند که ایران می‌تواند یکی از ذی‌نفعان جنگ تجاری بین چین و آمریکا باشد. به این ترتیب در شرایطی که احتمالا چین باید منابع تامین مواد اولیه خود مانند پروپان را تنوع بخشد، ایران بیش از پیش برای چین گزینه‌ای جذاب به شمار می‌رود.
اما جایگاه ایران در صادرات پروپان به چین کجاست و چگونه می‌تواند کاهش صادرات از سوی آمریکا را جبران کند؟ مشاور ارشد و مدیر کل خاورمیانه موسسه فکت گلوبال انرژی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به سوالات یاد شده می‌گوید: «ایران طی سال‌های گذشته، در کنار آمریکا یکی از تامین‌کنندگان اصلی ال‌پی‌جی یا پروپان چین بوده است. این نقش با افزایش صادرات این محصول از ایران به چین، در سال‌های اخیر پررنگ‌تر نیز شده است. برای مثال در سال گذشته چین حدود ۵/ ۱۳ میلیون تن پروپان وارد کرده است که از این مقدار ۵/ ۳ میلیون تن از آمریکا به چین آمده و کمتر از سه میلیون تن نیز از ایران به این کشور ارسال شده است. به این ترتیب ایران و آمریکا در مجموع حدود ۵۰ درصد از واردات پروپان چین را تامین کرده‌اند.»
به گفته ایمان ناصری، صادرات پروپان ایران به چین، بخش اصلی صادرات این محصول به بازارهای خارجی را تشکیل می‌دهد تا آنجا که در سال‌های گذشته به‌طور میانگین حدود ۸۰ درصد از میزان کل صادرات پروپان ایران به چین بوده است. ناصری در توضیح بیشتر ادامه داد: در برخی از ماه‌ها، آمارها حکایت از آن دارد که سهم چین از پروپان صادراتی ایران بیش از ۹۰ درصد نیز رسیده است. این نشان می‌دهد که چین مشتری اصلی پروپان ایران است.از نگاه ناصری یکی از دلایل اصلی اینکه چین مشتری اصلی پروپان ایران است، به مشکل پیدا کردن مشتری و بازار جدید از سوی فعالان پتروشیمی کشور باز‌می‌گردد. اما با وجود تاکید بسیاری از کارشناسان مبنی بر پرهیز از تکیه کردن به یک بازار عمده، احتمالا با توجه به شرایط فعلی که میان آمریکا و چین ایجاد شده است، حتی پروپان بیشتری نیز از سوی ایران به چین صادر خواهد شد.
سقف افزایش صادرات پروپان ایران به چین
با توجه به اینکه ایران پس از آمریکا بزرگترین تامین‌کننده پروپان چین بوده است، تحلیل‌ها حاکی از آن است که کشورمان می‌تواند از جنگ تجاری میان آمریکا و چین بیشترین بهره را ببرد و کاهش احتمالی صادرات پروپان آمریکا به چین را جبران کند. با این حال مشاور ارشد و مدیر کل خاورمیانه اف‌‌جی‌ای در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» توجه به این نکته را ضروری می‌داند که ایران مازاد عرضه چندانی در رابطه با پروپان ندارد. ایمان ناصری در این زمینه می‌گوید: میزان پروپان مازاد ایران دو تن است، بنابراین ایران می‌تواند تنها این میزان را در صورت تقاضای چین به این کشور عرضه کند. اما این تمام ظرفیت تولید ایران نیست. به گفته ناصری «اگر ما فرض کنیم که تمام فازهای پارس جنوبی با سرعت به مدار بیایند (به‌خصوص واحد استحصال ال‌پی‌جی از گاز که برای برخی از واحدهای پارس جنوبی هنوز راه‌اندازی نشده است)؛ ایران می‌تواند صادرات پروپان به چین را به ۵/ ۳ میلیون تن برساند.» با این حال به نظر می‌رسد این راهکار در کوتاه‌مدت امکان عملیاتی شدن پیدا نکند.
اگر بر نفت و گاز آمریکا تعرفه اعمال شود
اما مشخص نیست جنگ تجاری میان آمریکا و چین که به تازگی آغاز شده است و میلیاردها دلار از معاملات تجاری این دو کشور را تحت تاثیر قرار داده است، تا کجا ادامه پیدا کند. تداوم این نزاع به مسائل سیاسی میان این دو کشور باز می‌گردد و به خصوص با توجه به رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی دونالد ترامپ، سخت می‌توان روند آتی این جنگ را پیش‌بینی کرد. با این حال موضوعی که برخی کارشناسان مطرح می‌کنند، این است که چین برای مقابله بیشتر با آمریکا، بر واردات نفت و گاز از این کشور نیز تعرفه بگذارد. هرچند این اتفاق از نگاه کارشناسان مساله‌ای بعید به نظر می‌رسد، اما احتمال رقم خوردن آن نیز وجود دارد. مقامات چینی اخیرا اعلام کرده‌اند با آنکه آغازگر جنگ تجاری نبوده‌اند، اما در مبارزه با آمریکا تا آنجا که بتوانند مقاومت خواهند کرد.
با این حال آنطور که مشاور ارشد موسسه فکت گلوبال انرژی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید، تحلیلگران این موسسه بعید می‌دانند چین وارد حوزه اعمال تعرفه بر واردات نفت خام و گاز شود. ناصری در این زمینه می‌گوید: ال‌پی‌جی یا پروپان فرآورده‌ای است که با مواد خام مانند نفت تفاوت دارد. هرچند پیش از این مشاهده شده که برخی کشورها بر واردات نفت و گاز نیز تعرفه بگذارند اما ما انتظار نداریم در مورد چین و آمریکا این اتفاق رقم بخورد. با این حال این اتفاق غیرمحتمل نیست و چنانچه رخ بدهد از آنجا که نفت زیادی در بازار وجود دارد و انتقال آن نیز دشوار نیست، احتمالا در این زمینه مشکلی برای چین به وجود نیاید. حال آنکه در زمینه گاز مساله کمی متفاوت است و سختی‌های بیشتری برای تامین گاز وجود دارد.
ارسال نظر