رشد نفت در سایه شیل

روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۷ به وقت تهران) بهای نفت برنت نزدیک به یک دلار معادل ۵/ ۱ درصد رشد کرد و به ۷۸/ ۶۳دلار بر بشکه رسید. نفت‌خام آمریکا نیز ۰۶/ ۱ دلار (۸/ ۱درصد) افزایش قیمت را تجربه کرد و ۲۸/ ۶۰سنت به ازای هر بشکه معامله شد. این در حالی است که هفته گذشته بهای این نفت شاخص بیش از ۹ درصد کاهش یافت و در روز جمعه محدوده ۵۸ دلار را نیز لمس کرد، این میزان افت هفتگی برای نفت‌خام آمریکا از ژانویه ۲۰۱۶ بی‌سابقه بوده است. نفت برنت نیز افت هفتگی بیش از ۸ درصد را تجربه کرد و از قیمت‌های نزدیک به ۷۰ دلار بر بشکه به حدود ۶۲ دلار رسید. این افت قیمت عمدتا ناشی از رشد شاخص دلار، افت بازارهای سهام جهانی و رشد تولیدات شیل بود. با این حال روز گذشته به دنبال نگرانی از ریسک‌های ژئوپلیتیک، شناسایی کف قیمتی توسط معامله‌گران و کاهش شاخص دلار، قیمت نفت‌های شاخص در بازارهای جهانی مقداری تصحیح شد.

کاهش فشار بازارهای مالی بر نفت

افت سنگین بازارهای سهام یکی از دلایل کاهش قیمت نفت در هفته ‌گذشته محسوب می‌شود. چراکه افت بازار سهام به‌عنوان یک بازار پرریسک، نشان‌ می‌دهد ریسک‌گریزی در بازارها افزایش یافته است. از این رو افت شاخص بورس‌های جهانی به خروج سرمایه از بازارهای پرریسک دیگر از جمله بازار نفت منجر می‌شود و کاهش قیمت‌ها را به دنبال دارد. هفته‌گذشته نیز بازارهای سهام به دلیل تخلیه حباب و ظهور نشانه‌هایی برای افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو کاهش یافت. با این حال روز گذشته به دنبال آرامش نسبی در بازارهای سهام، فشار بر قیمت نفت نیز کاهش یافت. اما شرایط احتیاطی در بازارها همچنان حاکم است، چراکه معامله‌گران منتظر تصمیم فدرال رزرو درخصوص نرخ بهره بانک‎‌های آمریکا در روز چهارشنبه هستند.

اما نوسانات شاخص دلار آمریکا یکی دیگر از دلایل افت و خیز‌های قیمت نفت در بازارهای جهانی محسوب می‌شود. در واقع افت شاخص دلار که از محرک‌های رشد قیمت نفت در ماه ژانویه محسوب می‌شود، در هفته‌ گذشته تغییر مسیر داد و نزدیک به ۲ درصد رشد کرد. این عامل موجب ایجاد فشار بر قیمت نفت و دیگر کالاهایی شد که با این ارز معامله می‌شوند؛ چراکه افزایش ارزش دلار موجب می‌شود نفت برای خریدارانی که ارز مرجع آنها غیر از دلار آمریکا است، گران‌تر شود و از این رو کاهش تقاضا برای این کالا را به دنبال دارد. روز گذشته مجددا شاهد تصحیح اندک شاخص دلار و کاهش آن بودیم که بر بازارهای کالایی از جمله نفت اثر مثبت داشت.

اهرم ریسک‌های ژئوپلیتیک

علاوه بر عوامل ذکر شده، مارکت‌واچ، ریسک‌های ژئوپلیتیک را از عوامل افزایش قیمت نفت معرفی می‌کند. بر اساس گزارش این سایت خبری، حمله هوایی اسرائیل به خاک سوریه یکی از دلایل رشد قیمت نفت در روز گذشته بوده؛ چراکه از سوی معامله‌گران به‌عنوان افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه شناسایی شده است. بر اساس این گزارش، روز شنبه نیروی هوایی اسرائیل پهپادی را که ادعا می‌شود ساخت ایران بوده، در حریم هوایی خود مورد حمله قرار داده و سپس پایگاهی در سوریه را که پهپاد از آنجا هدایت شده بود، منهدم کرد. نیروهای سوری نیز در اقدامی تلافی جویانه یک جت جنگی اسرائیلی را مورد هدف قرار داده و سرنگون کردند. روز گذشته نیز ارتش اسرائیل در واکنش به آن، به اهداف ایرانی و سوری در سوریه حمله کردند. علاوه بر این، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل تهدید کرده است که ارتش این کشور حملات خود را ادامه خواهند داد. خاورمیانه به قلب تولید نفت جهان معروف است و افزایش احتمال وقوع جنگ در این منطقه موضوعی نیست که توسط معامله‌گران نادیده گرفته شود.

سنگینی سایه شیل

در روزهای پایانی هفته گذشته در حالی که نفت تحت فشار افت سنگین بازارهای سهام جهانی و افزایش شاخص دلار آمریکا در مسیر کاهشی قرار گرفته بود، گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر شد. این گزارش مهر تاییدی بر رسیدن تولید نفت این کشور به بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز زد و فشار بر قیمت نفت را بیش از پیش کرد. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت این کشور در ماه ژانویه نزدیک به ۳۰۰ هزار بشکه در روز رشد کرده و به ۲/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده است. این میزان تولید، بیشترین سطح در نزدیک به نیم قرن اخیر محسوب می‎‌شود.تولیدات آمریکا در حالی به چنین رکورد تولیدی دست یافته که آمار بیکرهیوز از رشد تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی این کشور بر نگرانی‌ها افزود. بر اساس این گزارش هفته گذشته تعداد دکل‌های نفتی ۲۶ مورد افزایش یافته و به ۷۹۱ مورد رسیده که این رقم بیشترین تعداد دکل‌های فعال نفتی از آوریل ۲۰۱۵ محسوب می‌شود. رشد تعداد دکل‌های حفاری نشان‌دهنده   افزایش سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان نفت در آمریکا است و رشد تولیدات این کشور را در فاصله زمانی چندماهه به دنبال دارد.

با این حال اوپک چشم‌انداز مثبتی پیش روی بازار نفت متصور است و اعلام می‌کند بازار نفت تا پایان سال جاری میلادی به تعادل خواهد رسید. این سازمان در جدیدترین گزارش خود که روز گذشته منتشرشد، با تاکید بر رشد تولیدات شیل به دلیل افزایش قیمت نفت، رشد تقاضا برای نفت را افزایش داده است. در این گزارش رشد تقاضا برای نفت در سال جاری روزانه ۵۶/ ۱ میلیون بشکه در روز برآورد شده که نسبت به گزارش قبلی این سازمان ۶۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. اوپک بر این باور است که شرایط اقتصاد جهانی عامل افزایش برآورد این سازمان از رشد تقاضا بوده است. با این حال بازبینی این سازمان از رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک بیشتر از مقداری است که به رشد تقاضا افزوده است. اوپک رشد تولیدات غیراوپک را ۴/ ۱ میلیون بشکه در روز برآورد کرده که نسبت به گزارش ماه قبل ۲۵۰ هزار بشکه بیشتر است. این سومین بازبینی افزایشی در پیش‌بینی این سازمان از رشد تولیدات غیراوپک است. اوپک در ماه نوامبر رشد تولیدات این کشورها در سال جاری را ۸۷۰ هزار بشکه در روز برآورد کرده بود.

اوپک و برخی متحدانش در خارج از این سازمان از جمله روسیه، دسامبر سال ۲۰۱۶ توافق کردند که در مجموع ۸/ ۱ میلیون بشکه از عرضه جهانی نفت بکاهند. این توافق تا پایان سال جاری میلادی تمدید شده است و با وجود اینکه به‌دلیل پایبندی بی‌سابقه اعضای اوپک به توافق، سطح موجودی انبارهای نفتی تا‌کنون به خوبی کاهش یافته، اما این نگرانی وجود دارد که رشد تولیدات شیل در سال جاری تلاش این سازمان برای متعادل کردن بازار نفت را بی‌اثر کند. تولیدات این سازمان در ماه ژانویه تغییر چندانی نداشته و در سطح ۳/ ۳۲ میلیون بشکه در روز ثابت باقی مانده است. میزان پایبندی ۱۱ عضو این سازمان به توافق ۱۳۷ درصد برآورد می‌شود که نسبت به مقدار ۱۲۹ درصدی ماه دسامبر افزایش داشته است.