سومین تولیدکننده سازمان کشورهای صادرکننده نفت درصدد خروج از آن برمی‌آید؟
بازی امارات در زمین اوپک
سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات
این موضوع پیش از این سابقه نداشته و امارات به‌عنوان متحد استراتژیک عربستان که بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است همیشه بخشی از سیاست‌های نفتی بوده که اوپک وضع می‌کرد. با این حال دو کشور از اواخر تابستان بر سر تخلف امارات از سهمیه تولیدش تنش‌هایی داشته‌اند که بررسی خروج از اوپک نشان از عمق یافتن آن دارد. هرچند سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات پس از درز این خبر برای کاهش فضای تنش‌آلود گفت این کشور همیشه یک عضو متعهد بوده است. المزروعی اما مستقیما به این خبر واکنش نشان نداد. به گفته کارشناسان چنین موضوعی ممکن است یک بازی برای فشار بر عربستان و روسیه جهت نیل به اهداف تولیدی امارات در اوپک باشد. با این حال، این گزینه که امارات واقعا ممکن است در آینده نزدیک از اوپک خارج شود نیز رد نمی‌شود. این تحولات در حالی رخ می‌دهد که اوپک پلاس پایان ماه جاری میلادی (کمتر از ۱۰ روز دیگر) یک جلسه مهم با حضور همه وزرای نفت و انرژی کشورهای عضو برگزار می‌کند تا در مورد ورود به فاز دوم توافق تولید این گروه یا تعویق چند ماهه آن تصمیم بگیرد.
به تاخیر انداختن افزایش نزدیک به ۲ میلیون بشکه‌ای اوپک پلاس، به فضای بازار نفت و پیش‌بینی‌ها در مورد روند بازگشت تقاضا بستگی دارد. جان کمپ، ستون‌نویس خبرگزاری رویترز در یادداشتی تحلیلی گفته قیمت قراردادهای آتی نفت برای سال آینده و همین‌طور روند کاهش موجودی‌ها نشان می‌دهد بهای طلای سیاه به دلیل موازنه نسبی عرضه و تقاضا در اواسط سال ۲۰۲۱ افزایش داشته باشد و شرایط به سمت عادی شدن پیش رود. با این حال، کمپ برای تحقق این پیش‌بینی سه پیش‌شرط گذاشته از جمله زمان‌بندی محتاطانه اوپک پلاس برای رشد تولید، وارد نشدن اقتصاد جهانی به رکود مجدد و استفاده سریع از یک واکسن موثر کرونا. کمپ بر این باور است که سه شرط ذکر شده احتمالا فراهم شود و بازار نفت را بهبود بخشند.
شکاف در اتحاد صادرکنندگان نفت؟
چهارشنبه خبری مبنی بر اینکه مقامات امارات متحده عربی در جمع خصوصی به بررسی میزان سودمندی عضویت این کشور در اوپک و احتمال خروج از آن پرداختند منتشر شد که تنش‌ها میان امارات و دیگر اعضای اوپک‌پلاس را بیشتر کرد. اما پس از سکوت یک‌روزه، وزیر انرژی این کشور در اقدامی که به منظور کاهش تنش‌ها ارزیابی شد، گفت امارات همیشه یک عضو متعهد بوده است. سهیل المزروعی در این مورد که آیا خبر بررسی گزینه خروج این کشور واقعیت داشته چیزی نگفت، اما همین یک جمله نشان از گلایه و نارضایتی این کشور از سختگیری برای پایبندی به سهمیه تولیدش دارد. المزروعی افزود: «ما این تعهد را از طریق پایبندی‌مان به توافق فعلی اوپک پلاس نشان داده‌ایم.» او که در این اظهار نظر اغلب از افعال گذشته استفاده کرده همچنین عنوان کرد: «ما به‌عنوان یکی از اعضای قابل اعتماد و باسابقه اوپک، همیشه در همه تصمیمات و استراتژی‌ها در حمایت از اوپک گشوده و شفاف بوده‌ایم.»
به گزارش بلومبرگ، امارات که بزرگ‌ترین تولیدکننده سازمان کشورهای صادرکننده نفت پس از عربستان و امارات است (البته با شرایط تحریمی فعلی علیه ایران) به طور عمومی نه‌تنها در مورد برنامه‌ریزی برای خروج چیزی نگفته بلکه درباره اینکه عضویتش را به بحث گذاشته هم اشاره‌ای ندارد. منابع داخلی امارات نیز که این موضوع را به رسانه‌ها گفته‌اند با شرط محفوظ ماندن هویتشان چنین کاری کرده‌اند. تنش‌ها بین امارات و عربستان سعودی از اواخر تابستان به این سو بالا گرفته، یعنی وقتی که امارات از سهمیه تولید نفتش عدول کرد و بلافاصله از سوی همسایه بزرگ‌تر مورد عتاب شدید قرار گرفت. به نظر می‌رسد سیاست‌گذاران اماراتی به طور فزاینده‌ای از تخصیص «ناعادلانه» سهمیه تولید ناراضی هستند، به خصوص در زمانی که این کشور از کاهش درآمدهای نفتی به همراه پاندمی کرونا شوکه است.
این موضوع در زمان حساسی مطرح شده، چراکه اوپک پلاس که متشکل از اعضای اوپک و ۱۰ تولیدکننده دیگر است به زحمت توانسته قیمت نفت را به وسیله یک توافق تاریخی در آوریل در سطح قابل قبولی نگه دارد. هر گونه شکاف در این اتحاد بازار شکننده نفت را تضعیف می‌کند چه رسد به اینکه تولیدکننده‌ای به بزرگی امارات چنین رویکردی اتخاذ کند.
این اقدام امارات غیر معمول است زیرا این کشور همیشه از عمومی کردن تنش‌ها اجتناب کرده و ترجیح می‌دهد اختلاف نظرها را پشت درهای بسته حل کند. به گفته نویسنده گزارش بلومبرگ مشخص نیست اظهارنظرهای شخصی غیررسمی مطرح شده برای این طراحی شده که بر مذاکرات بر سر سطح تولید در اوپک پلاس با رهبران آن یعنی عربستان و امارات اثر بگذارد یا اینکه آنها بحثی واقعی در مورد سیاست‌های این کشور بوده است. با این حال، هرگونه تصمیم برای خروج از اوپک نیازمند تایید محمد بن زاید، حاکم ابوظبی و امارات است.
موضع متفاوت امارات
جلسه بعدی اوپک پلاس ۳۰ نوامبر و اول دسامبر (دهم و یازدهم آذر) برگزار می‌شود که طی آن این گروه تصمیم خواهد گرفت طبق توافق از ابتدای سال میلادی به بعد تولیدش را ۹/ ۱ میلیون بشکه در روز افزایش دهد یا اینکه این فاز را به تعویق بیندازد. تاکنون ریاض و مسکو سیگنال آمادگی برای تعویق افزایش تولید داده‌اند چراکه ویروس منحوس کرونا همچنان تقاضای انرژی را در سطوح پایینی نگه داشته است. هفته گذشته کمیته مشترک وزیران اوپک پلاس که ماهانه جلسه برگزار می‌کند و وزرای این دو کشور نیز در آن حضور دارند گفت با وجود افزایش اخیر قیمت نفت به دلیل پیشرفت در تولید واکسن باید احتیاط به خرج داد و لازم است همه کشورهای شرکت‌کننده در این توافق در صورت لزوم آماده اقدام باشند.
با این حال، المزروعی در این مورد محتاط‌تر نشان داده و به طرز غیرعادی خطی متفاوت از عربستان پیش گرفت. او گفت ابتدا باید هر عضوی در این گروه در مورد نیاز به تعویق افزایش تولید متقاعد شود. باب مک‌نالی، رئیس گروه مشاوره راپیدان انرژی و از مسوولان سابق دولت آمریکا در این مورد گفت: «فکر می‌کنم بحث‌های داغ‌تری در آینده شاهد باشیم و عدم اطمینان در مورد اینکه آیا وزرا با تمدید سطح تولید فعلی موافقت خواهند کرد، افزایش خواهد یافت.»
علاوه بر این، المزروعی با بیان اینکه کشورهایی که از سهمیه تولید تخطی کرده‌اند باید به جبران کم‌کاری بر آیند، احتمالا کنایه‌ای مرتبط با هشدار عربستان به این کشور در تابستان در مورد عدول از پایبندی زد. امارات تولید خود را در سطح روزانه ۵۹/ ۲ میلیون بشکه تا پایان سال نگه خواهد داشت و در صورت ورود توافق به فاز جدید می‌تواند آن را به ۷۴/ ۲ میلیون بشکه در روز از ابتدای ژانویه برساند. این کشور در مارس ۴/ ۳ میلیون بشکه تولید نفت روزانه داشت که از نظر ماهانه یک رکورد محسوب می‌شود و ظرفیت تولیدش نیز به ۴ میلیون بشکه می‌رسد.
با این همه، نتایج جلسات اوپک معمولا به‌صورت دراماتیک در آخرین لحظه تغییر می‌کند و این کشمکش ممکن است از بین برود همان‌طور که در گذشته اتفاق افتاده. اما تَرَک برداشتن اتحاد اوپکی‌ها می‌تواند زنگ هشدار را برای این گروه به صدا درآورد.
پیش‌بینی پالایشگر ژاپنی
رئیس شرکت Petroleum Association of Japan جمعه در اظهار نظری گفت انتظار دارد اوپک پلاس افزایش تولید از ژانویه را به تعویق بیندازد و سطح تولید فعلی را حفظ کند.
Tsutomo Sugimori در یک کنفرانس خبری گفت: «با توجه به تقاضای ضعیف نفت به دلیل بالا رفتن موارد ابتلا به کووید-۱۹، اوپک پلاس احتمالا محدودیت تولید فعلی را حفظ کند.»
انتظار می‌رود تقاضای بنزین ژاپن در ماه نوامبر نسبت به سال گذشته فقط ۲ درصد کاهش یابد. سوگیموری گفت: «اما این افت ممکن است در بازه ماه‌های دسامبر و ژانویه تا ۹ درصد افزایش یابد که مطابق با افتی است که در ماه آگوست مشاهده شد؛ یعنی وقتی تعداد موارد ابتلا به ویروس کرونا جهش یافت.»
توکیو روز پنج‌شنبه هشدار ویروس کرونا را به بالاترین سطح رساند زیرا شمار روزانه موارد جدید به رکورد ۵۳۴ نفر رسید و فرماندار این شهر خواستار احتیاط حداکثری با نزدیک شدن به فصل تعطیلات پایان سال شد.
بهای نفت خام آمریکا در زمان تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵:۳۰ به وقت تهران) با ۲۶ سنت افزایش معادل ۶۲/ ۰ درصد به ۴۲ دلار در هر بشکه رسید. شاخص برنت نیز ۴۰ سنت بر بشکه برابر ۹/ ۰ درصد بالا رفت تا ۴۴ دلار و ۶۰ سنت در هر بشکه معامله شود. با این سطوح قیمتی نفت در مسیر رقم زدن سومین هفته افزایشی قرار می‌گیرد. به گفته کارشناسان، پیشرفت در تولید واکسن کرونا که در دو هفته اخیر اعلام شده وزن بیشتری نسبت به عوامل منفی مانند اعمال قرنطینه در بسیاری از کشورها داشته است.
علاوه بر این، منحنی نمودار نفت به شکلی درآمده که تحلیلگران را به سال آینده امیدوارتر کرده است. جان کمپ نیز در این باره گفته موجودی نفت آمریکا به سمت سطوح عادی‌تر پیش رفته و این موضوع احتمالا موازنه بیشتری در عرضه و تقاضا را در سال ۲۰۲۱ موجب شود. به گفته این تحلیلگر، استراتژی تولیدکننده‌ها در محدودیت تولید در حال جواب دادن است و باید بازار جهانی نفت را از اواخر فصل اول سال بعد به چیزی شبیه یک بالانس بازگرداند.
