بهای طلای سیاه پس از انتخابات ۱۳ آبان به کدام سو میل می‌کند؟
اثر ایران و آمریکا بر نفت دوران بایدن
از این دیدگاه می‌توان گفت انتخاب شدن بایدن به ضرر قیمت نفت تمام خواهد شد. همین موضع را تحلیلگرانی مانند هلیما کرافت، تحلیلگر کالایی وال‌استریت پیش از این اتخاذ کرده بودند. از سوی دیگر دیدگاه دومی نیز وجود دارد که می‌گوید قیمت نفت با بایدن بالا خواهد رفت، زیرا برنامه نامزد حزب دموکرات از تزریق ۲ هزار میلیارد دلار برای توسعه انرژی‌های پاک حکایت دارد و محدودیت‌هایی برای حفاری در زمین‌ها و آب‌های فدرال برای اکتشاف نفت و گاز اعمال خواهد شد که به گفته کارشناسان پلتس می‌تواند تولید نفت این کشور را ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. افت تولید آمریکا در کنار پیش‌بینی ادامه تضعیف شاخص دلار در دوره بایدن، از نظر بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس منجر به تقویت قیمت نفت خواهد شد. با در نظر گرفتن این دو دیدگاه می‌توان گفت در صورت پیروزی بایدن، تقابلی بین نفت ایران و آمریکا برای تعیین قیمت نفت صورت خواهد گرفت. یک کشور می‌خواهد با شکستن محدودیت‌ها به سطح صادرات سابق خود بازگردد و تولیدکنندگان کشوری دیگر به دلایل محیط‌زیستی با کاهش عرضه مواجه خواهند شد. باید دید وزن کدام یک از این دو در کنار متغیرهای دیگر سنگین‌تر خواهد بود.
خوش‌بینی گلدمن ساکس به نفت با بایدن
براساس گزارش بانک آمریکایی گلدمن ساکس، پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در مقابل دونالد ترامپ احتمالا مانند یک کاتالیزور بهای نفت را افزایش دهد. این بانک بر این باور است که این اتفاق به دو دلیل رخ خواهد داد. اول اینکه هزینه تولید نفت شیل بالا خواهد رفت چراکه بایدن می‌خواهد حفاری جدید در املاک دولتی (فدرال) را ممنوع کند. دوم، انتخاب شدن یک نامزد دموکرات که همسو با اکثریت کنگره این کشور است، زمینه را برای تزریق بسته‌های محرک اقتصادی فراهم کرده و با چاپ پول بیشتر، ارزش اسکناس آمریکایی کاهش خواهد یافت. به‌طور کلی کاهش ارزش دلار برای کالاهایی مانند نفت که اغلب با این ارز معامله می‌شوند، مثبت بوده زیرا معامله آن را برای کسانی که ارزهای دیگر در دست دارند کم‌هزینه‌تر می‌کند.
گلدمن ساکس که در ماه سپتامبر پیش‌بینی کرده بود در سه‌ماهه آخر سال‌جاری میلادی کمبودی برابر ۳ میلیون بشکه در عرضه نفت نسبت به تقاضا به وجود خواهد آمد و بهای برنت در این فصل به ۴۹ دلار در هر بشکه خواهد رسید، گفته در انتظارات خوش‌بینانه‌اش به دلیل بالا رفتن احتمال پیروزی بایدن تغییری ایجاد نخواهد کرد. این بانک در یک یادداشت تاکید کرد: «ما انتظار نداریم انتخابات پیش‌روی آمریکا پیش‌بینی‌های ما مبنی بر بهبود بازار نفت و گاز را تغییر دهد. موج آبی (استعاره از رای به دموکرات‌ها) احتمالا در واقع یک شتاب‌دهنده مثبت باشد.» گلدمن ساکس مدعی شده با وجود اینکه بایدن لحنی متعادل در این موضوع گرفته و بارها گفته نمی‌خواهد حفاری به روش شکست هیدرولیکی یا فرکینگ را ممنوع کند (در واقع ممنوعیت آن مشمول اکتشاف‌های جدید در املاک فدرال خواهد بود)، به هر حال انتخاب بایدن فشار بر تولیدات نفت و گاز را افزایش خواهد داد.
گلدمن ساکس تخمین زده افزایش مقررات و مالیات در صورت رئیس‌جمهور شدن بایدن هزینه تولید نفت در مخازن شیل این کشور را ۵ دلار در هر بشکه بالا ببرد. این موضوع رقابت‌پذیری شرکت‌های نفتی این کشور را در مقابل کشورهای دیگر به‌خصوص تولیدکننده‌های خاورمیانه که ارزان‌ترین نفت را استخراج می‌کنند، کاهش خواهد داد. به‌خصوص اینکه در حال حاضر قیمت نفت آنقدر پایین آمده که هنوز بسیاری از شرکت‌های آمریکایی به سطح تولید پیش از شیوع کرونا بازنگشته‌اند. برخی تحلیلگران و موسسات می‌گویند آمریکا نمی‌تواند به رکورد تولید ۱۳ میلیون بشکه در روز که اواخر سال گذشته میلادی به آن دست یافت، بازگردد.
این بانک همچنین سناریوی ابقای ترامپ در کاخ ریاست‌جمهوری را باعث ایجاد تغییرات بزرگی در بازار نفت نمی‌بیند. گلدمن می‌گوید از یکسو دور شدن سرمایه‌ها از سوخت‌های فسیلی به روند خود ادامه خواهد داد و از سوی دیگر دولتی بر مسند خواهد بود که از این نوع انرژی حمایت بیشتری نسبت به سوخت‌های تجدیدپذیر می‌کند.
این بانک وال‌استریت تخمین زده قیمت نفت برنت در فصل سوم سال ۲۰۲۱ به ۶۵ دلار در هر بشکه برسد، هرچند در نهایت سال آینده را با بهای ۵۸ دلار بر بشکه به پایان خواهد برد.
دریای تحولات نفتی
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا در چهار سال اخیر اثر انگشت خود را در زیر و بم بازار نفت به جا گذشته؛ از اعمال تحریم‌های شدید اقتصادی علیه ایران و ونزوئلا که به کاهش شدید صادرات این دو کشور انجامید تا واسطه‌گری بین دو غول نفتی اوپک‌پلاس یعنی عربستان و روسیه برای رسیدن به بزرگ‌ترین توافق کاهش تولید تاریخ. اگر بایدن به ریاست‌جمهوری ترامپ پایان دهد، چه تحولاتی در صنعت نفت و به تبع آن بازار رخ خواهد داد؟
جولین لی، تحلیلگر بلومبرگ در گزارشی می‌گوید شکست ترامپ وضعیت را برای شرکت‌های انرژی داخلی این کشور و سیاست‌های این حوزه به شدت تغییر خواهد داد. برنامه ۲ تریلیون دلاری نامزد حزب دموکرات در رابطه با کنترل گرمایش زمین شامل موارد زیر می‌شود: ۱- نیاز به اعمال محدودیت‌های شدید آلودگی متان در عملیات فعلی و جدید نفت و گاز ۲- حفاظت دائمی از پناهگاه ملی حیات وحش قطب شمال و مناطق دیگر ۳- ممنوعیت اجازه عملیات‌های جدید نفت و گاز در زمین‌ها و آب‌های عمومی ۴- اصلاح حق امتیازها (برای عملیات نفت و گاز) به سود هزینه‌های آب‌و‌هوایی.
با ممنوع شدن حفاری‌های جدید فرکینگ که نیازمند پمپاژ آب، شن و مواد شیمیایی برای استخراج نفت است در املاک فدرال، تولید آمریکا تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت. برخی تحلیلگران می‌گویند این موضوع می‌تواند عرضه این کشور را تا چند سال آینده ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد که از این طریق سمت عرضه این بازار توازن بیشتری با تقاضا پیدا خواهد کرد. با این حال، جولین لی در این گزارش می‌گوید هیچ کمبودی از نظر فضای استخراج نفت با وجود مقررات جدید ایجاد نخواهد شد چراکه در بازاری که بسیاری از موسسات از به پیک رسیدن مصرف نفت حداکثر تا ۲۰۴۰ سخن می‌گویند، این میزان زمین تحت مالکیت شرکت‌های نفتی برای تامین تقاضا کافی خواهد بود. علاوه بر این، لی به داده‌های بی‌پی در مورد ذخایر نفتی استناد کرده و گفته هیچ‌وقت ذخایر نفت و گاز به سطح بالای فعلی نرسیده است. لی بر این باور است که تغییر در کاخ سفید می‌تواند مشاغل نفت و گاز را تحت‌تاثیر قرار دهد. با این حال، او می‌گوید برنامه حرکت به انرژی سبز می‌تواند نیروهای تعدیل شده ماهر که در صنعت نفت و گاز مشغول بودند را جذب کند.
متغیری به نام ایران
دولت ترامپ با کمپین «فشار حداکثری» علیه ایران توانسته تولید نفت کشورمان را به نصف کاهش دهد و بیشتر صادرات نیز متوقف شود. صادرات نفت و محصولات پالایشی ایران براساس این گزارش اکنون به کشورهای چین، سوریه و ونزوئلا محدود شده است. تحریم‌ها همچنین عرضه نفت سابقا بزرگ‌ترین تولیدکننده آمریکای لاتین یعنی ونزوئلا را به پایین‌ترین سطح نزدیک به ۱۰۰ سال اخیر رسانده است. جولین لی می‌گوید اگر ایران و ونزوئلا مانند گذشته در مجموع ۸/ ۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کردند، رسیدن اوپک و متحدانش در گروه اوپک‌پلاس به یک توافق کاهش تولید مانند آنچه در آوریل اتفاق افتاد بسیار دشوارتر می‌شد.
این تحلیلگر بلومبرگ می‌گوید: «من انتظار کاهش ناگهانی تحریم‌ها علیه ایران و ونزوئلا را تحت دولت بایدن ندارم.» به گفته او، با وجود اینکه بازگشت آمریکا به برجام یکی از سیاست‌های بایدن عنوان شده، ممکن است در اولویت آنها نباشد. در واقع از نظر لی، دولت بایدن اجازه نخواهد داد این دو کشور بدون از دست دادن اهرم فشار به وضعیت سابق خود بازگردند.
اخیرا سه موسسه بین‌المللی گفته‌اند فروش نفت ایران در صورت بازگشت یک دموکرات به کاخ سفید به سرعت رشد خواهد کرد. «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با عنوان «صادرات نفت با گزینه بایدن» پیش از این نوشت: «به گفته رئیس تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقای بانک ژاپنی MUFG، در صورت انتخاب بایدن، ایران تا پایان ۲۰۲۱ قادر خواهد بود سطح صادرات خود را به حداکثر ۴/ ۲ میلیون بشکه در روز (که به سطح صادرات روزانه نفت ایران در دوران برجام بسیار نزدیک است) برساند.
برآورد پلتس رقم ۵/ ۱ میلیون بشکه را به‌عنوان میزان افزایش صادرات روزانه نفت ایران تا یک سال آینده (در صورت رئیس‌جمهور شدن بایدن) عنوان می‌کند. بنابراین با کنار هم قرار دادن روند رو به رشد صادرات نفت خام ایران در ماه‌های گذشته، اظهارنظر مک‌مونیگل (رئیس مجمع بین‌المللی انرژی مبنی بر رسیدن صادرات ایران به ۲ میلیون بشکه در روز)، بانک MUFG و پلتس و همچنین تجربه ایران در بازگرداندن سطح تولیدات به حداکثر میزان آن پس از اجرای برجام، احتمال افزایش صادرات روزانه نفت خام ایران به سطح ۲میلیون بشکه در روز (حدود یک سوم صادرات در دوران برجام) در صورت انتخاب بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا در کوتاه‌مدت دور از ذهن نخواهد بود.»
زمان بازگشت ایران به بازار و حجم تولیداتش در سناریوی انتخاب بایدن متغیری تاثیرگذار بر قیمت نفت پس از انتخابات آمریکا خواهد بود. اینکه کاهش تولید آمریکا یا افزایش صادرات ایران در این شرایط اثر بزرگ‌تری در قیمت‌ها داشته باشد را باید منتظر ماند و دید. با این حال، انتظار می‌رود بایدن رئیس‌جمهوری باشد که دخالت کمتری در بازار خواهد داشت و سعی نخواهد کرد با انتشار توییت‌های جنجالی بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد؛ موضوعی که از دیدگاه جولین لی به ثبات بازار نفت کمک خواهد کرد.
