«دنیای‌اقتصاد» تازه‌ترین گزارش اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی را بررسی می‌کند
بازگشت تقاضای نفت؛ شاید سال‌های بعد
این سازمان البته گفته در فصل آخر سال تقاضا به ۳/ ۹۶ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. IEA حتی از این فراتر رفته و در گزارش خود عنوان کرده که تقاضا برای طلای سیاه نه‌تنها امسال بلکه سال ۲۰۲۱ نیز به بهبودی کامل نخواهد رسید. این نهاد گفته مصرف نفت در حال حرکت به سمت رقم زدن بزرگ‌ترین انقباض سالانه تاریخ است.
بر این اساس مصرف نفت در سال ۲۰۲۰ به میزان ۱/ ۸ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. سازمان بین‌المللی انرژی همچنین افزوده با وجود افزایش مصرف سوخت در سال ۲۰۲۱، تقاضا کماکان زیر ۱۰۰ میلیون بشکه روزانه باقی خواهد ماند. این سازمان گفته باید تا ابتدای ۲۰۲۳ صبر کرد تا تقاضا به دوران پیش از کرونا برسد. بهای نفت برنت که در ساعاتی از معاملات روز جمعه به نزدیکی ۴۳ دلار بر بشکه رسیده بود، در زمان تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷ به وقت تهران) با ۹۷ سنت افزایش معادل ۳۴/ ۲ درصد، به ۵/ ۴۲ دلار در هر بشکه رسید. همزمان نفت خام آمریکا نیز ابتدا به ۲۷/ ۴۰ دلار بر بشکه رسید اما پس از آن در مرز ۴۰ دلار قرار گرفت که ۹۱/ ۲ درصد افزایش معادل ۱۳/ ۱ دلار رشد روزانه را نشان می‌دهد.
سازمان بین‌المللی انرژی
تقاضای جهانی نفت در سال آینده میلادی بهبود خواهد یافت اما به سطحی که در سال ۲۰۱۹ با آن تمام شده بود، نخواهد رسید. این پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی است که بر بدبینی‌ها نسبت به آینده نفت افزود. این سازمان معتقد است این امر می‌تواند حدود دو سال زمان ببرد. IEA گفته به دلیل وضعیت بغرنج تقاضا برای سوخت هوایی، تقاضای نفت نیز در سال آینده ۵/ ۲ درصد کمتر از سطح سال ۲۰۱۹ خواهد بود. با این وجود، این سازمان که به اقتصاد‌های بزرگ دنیا مشاوره می‌دهد، پیش‌بینی قبلی خود از تقاضای نفت در فصل دوم سال را به میزان ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز بالا برده اما تغییر سبک زندگی بسیاری از مردم دنیا از بهبودی کامل تقاضا در امسال و سال آینده جلوگیری خواهد کرد.
بسیاری از کارمندان به کار از محیط خانه خو گرفته‌اند و ممکن است برخی از آنها پس از برداشته شدن کامل قرنطینه در کشورهای مختلف نیز به همین شیوه ادامه دهند. بر اساس این گزارش نفت در سال جاری تقاضایی معادل ۱/ ۸ میلیون بشکه در روز کمتر از سال گذشته خواهد داشت.
آژانس بین‌المللی انرژی همچنین گفته سال آینده تقاضا ۷/ ۵ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داشت اما ۴/ ۲ میلیون بشکه کمتر از ۲۰۱۹ خواهد بود. IEA گفته تقاضا ممکن است تا سال ۲۰۲۳ به وضعیت قبل از کرونا بازنگردد. با این حال بازار فیزیکی نفت در حال بهبود است و گزارش‌ها از کاهش ذخیره‌سازی نفت در نفتکش‌ها حکایت دارد. این نهاد ادعا کرده موجودی‌ها در شش ماه آینده به سرعت کاهش خواهد یافت و در تئوری احتمال کاهش فصلی آن در سال ۲۰۲۱ نیز وجود دارد.
این سازمان گفته اوپک‌پلاس «شروع قدرتمندی» در ماه می داشته و توانسته به ۸۹ درصد تعهد خود برای کاهش ۷/ ۹ میلیون بشکه در روز جامه عمل بپوشاند. اوایل ماه جاری نیز این گروه به تمدید یک‌ماهه این توافق رای داد، هرچند مکزیک که در توافق آوریل نیز مذاکرات را به درازا کشانده بود و در نهایت به جای ۴۰۰ هزار بشکه، موفق شد سهمیه‌کاهش تولیدش را به ۱۰۰ هزار بشکه در روز برساند، در دور جدید مذاکرات حتی به کاهش همین مقدار هم راضی نشد و عملا دیگر در توافق اوپک‌پلاس حضور ندارد و از ماه بعد (جولای) میزان کاهش تولید گروه به ۶/ ۹ میلیون بشکه خواهد رسید.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضا در سال ۲۰۲۱ از عرضه نفت پیشی خواهد گرفت چراکه برآورد می‌شود ۷/ ۱ میلیون بشکه نفت به تولید افزوده شود که یک‌سوم میزان تخمینی رشد مصرف سوخت در این سال است. با این وجود، برآوردها می‌توانند تغییر کنند زیرا اتحاد اوپک‌پلاس ممکن است وسوسه شود بخشی از تولید را به‌رغم توافق کنونی بازگرداند یا بالا رفتن قیمت نفت، تولید را در میادین شیل آمریکا برای بسیاری از شرکت‌های نفتی به‌صرفه کند. این گزارش می‌گوید: «بازار ممکن است فرصتی برای تولیدکننده‌ها فراهم کند که عرضه را سریع‌تر از آنچه در توافق اوپک‌پلاس دیکته شده، افزایش دهند یا تولید در آمریکا و دیگر کشورهای غیراوپکی قوی‌تر از پیش‌بینی‌ها باشد.»
آژانس بین‌المللی انرژی گزارش خود را اندکی خوش‌بینانه‌تر از گذشته ارزیابی کرده و گفته دلیل این امر کمتر بودن شدت ضربه کرونا به تقاضا در زمان اعمال قرنطینه بوده است. این نهاد افزوده کاهش تولید اوپک‌پلاس و دیگر کشورها، بازار نفت را در سال آینده در وضعیت کمبود عرضه قرار خواهد داد و این به تخلیه ۵/ ۱ میلیارد بشکه نفتی که در ماه‌های گذشته به ذخایر افزوده شده، می‌انجامد.
اوپک
اوپک در گزارش ماهانه جدید خود گفته این سازمان در ماه می ۲/ ۲۴ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده و تقاضا برای نفت اعضای این گروه در فصل سوم سال ۲۰۲۰ به ۸۱/ ۲۷ میلیون بشکه خواهد رسید. این گزارش همچنین مدعی شده در فصل پایانی سال، این گروه می‌تواند بدون ایجاد هیچ‌گونه عرضه مازادی ۲۱/ ۳۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند. این سازمان در پیش‌بینی‌های خود از آینده بازار نفت تغییرات زیادی نسبت به گزارش ماه گذشته ایجاد نکرده و گفته با وجود انقباض تاریخی تقاضا در سال جاری، طلای سیاه در نیمه دوم سال روزهای بهتر به خود خواهد دید چراکه در ماه‌های پیش‌رو عوامل بنیادی رو به بهبود خواهد رفت. اوپک در گزارش خود گفته پس از گذشتن از نیمه اول سال که به‌طور بی‌سابقه‌ای پرنوسان بود، «گرد و خاک در حال فرونشستن است.»
با وجود این پیش‌بینی‌ها منابعی نزدیک به اوپک به پلتس گفته‌اند نسبت به از سرگیری تولید در سطحی بالاتر از اکنون احتیاط به خرج خواهند داد. بر اساس برآورد اوپک، موجودی انبارهای نفتی ماه‌ها یا حتی سال‌ها برای تخلیه زمان نیاز دارند و این در شرایطی است که اوپک‌پلاس به کاهش تولید پایبندی بالایی نشان دهد. یکی از این منابع گفت: «امروز همه چیز به نظر خوب می‌آید، اما ما باید مراقب باشیم. ما باید بررسی کنیم آیا باید انتظار رشد اقتصادی کُند و ضعیفی را داشته باشیم و بهبود به شکل U یا W در صورت ظهور موج دوم کرونا خواهد بود.»
بر اساس اطلاعاتی که از شش منبع ثانویه برای نظارت بر تولید به‌دست آمده، عراق و نیجریه بزرگ‌ترین متخطیان از حیث پایبندی به سهمیه بوده‌اند. هر دو کشور پیش از این توسط عربستان به شدت تحت فشار قرار گرفتند تا در نشست اوایل ماه با پایبندی بیشتر و همین‌طور با جبران کم‌کاری‌های صورت گرفته در دو ماه می و ژوئن موافقت کنند. بر اساس این گزارش، عراق در ماه می۱۷/ ۴ میلیون بشکه در روز تولید کرده که ۵۸۰ هزار بشکه بالاتر از سهمیه‌اش بوده و نیجریه در این بازه زمانی ۵۹/ ۱ میلیون بشکه نفت در روز استخراج کرده که ۱۸۰ هزار بشکه تولید اضافی را نشان می‌دهد.
همچنین عربستان که به همراه روسیه از رهبران گروه اوپک‌پلاس به شمار می‌آیند، در ماه می ۴۸/ ۸ میلیون بشکه نفت در روز تولید کرد که اندکی پایین‌تر از سهمیه‌اش است. گزارش اوپک همه اعضای خارج از اوپک را بررسی نکرده اما در مورد تولید روسیه به رقم ۵۹/ ۹ میلیون بشکه در روز برای ماه می‌اشاره می‌کند که شامل ۹۱۸ هزار بشکه میعانات گازی می‌شود. بنابراین روسیه در این مدت ۶۷/ ۸ میلیون بشکه نفت روزانه تولید کرده که اندکی بیش از سهمیه ۴۹/ ۸ میلیونی‌اش است. به‌طور‌کلی، ۲۳ کشور عضو اوپک‌پلاس در این ماه توانستند ۸۴/ ۸ میلیون بشکه در روز معادل ۹ درصد تولید پیش از شیوع کرونا را کاهش دهد. این در حالی است که این گزارش گفته کاهش تولید خارج از این گروه در ماه آوریل حدود ۲ میلیون بشکه در روز و طی ماه می۸۰۰ هزار بشکه دیگر بوده که عمدتا در آمریکا و کانادا رخ داده است.
اوپک گفته تقاضای جهانی در سال ۲۰۲۰ به ۵۹/ ۹۰ میلیون بشکه در روز به‌طور متوسط خواهد رسید که کاهشی ۰۷/ ۹ میلیونی نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. البته بر اساس داده‌های اوپک، تقاضا در فصول سوم و چهارم سال برابر با ۲۸/ ۹۲ و ۳/ ۹۶ میلون بشکه در روز خواهد بود که خود حکایتگر رویکرد مثبت اوپک به بازار نفت در نیمه دوم سال دارد. بر اساس این گزارش، موجودی انبارهای نفتی در آوریل به ۰۷/ ۳ میلیارد بشکه رسید که ۱۴۱ میلیون بشکه بیش از متوسط پنج ساله است که گفته می‌شود اوپک به دنبال آن است. عربستان و متحدانش در خلیج فارس نقش عمده‌ای در متورم کردن انبارها داشتند چراکه با راه انداختن جنگ قیمتی، سیل بشکه‌های نفتی را به بازار روانه کردند.
