تقاضا برای فلز گرانبها رکوردهای یک دهه اخیر را جابه‌جا کرد
محبوبیت طلا اوج گرفت
سه پشتوانه این جهش در سال۲۰۲۲ به‌ترتیب بانک‌های مرکزی، سرمایه‌گذاری افراد در طلا و تثبیت جایگاه صندوق‌ها در نگهداری طلا بوده‌است؛ در واقع حمله بانک‌مرکزی به بازار طلا، در کنار خرید شدید سرمایهگذاران خرد و خروجی کندتر ETF، تقاضای سالانه را به بالاترین حد در ۱۱ سال‌گذشته رساند. برمبنای گزارش انجمن جهانی طلا تقاضای سالانه طلا (بدون احتساب تقاضا در فرابورس) با جهش ۱۸درصدی نسبت به سال۲۰۲۱ به ۴۷۴۱تن رسید که تقریبا با سال۲۰۱۱ برابری می‌کند. در آن سال نیز تقاضای سرمایه‌گذاری در طلا استثنایی بود.
مرور آمارها نشان می‌دهد تقاضای بی‌سابقه ۱۳۳۷ تنی در سه ماهه چهارم ۲۰۲۲ به رشد کل قوی کل سال‌کمک کرد. جالب اینکه در این سال‌مصرف جواهرات کم شد. طبق گزارش انجمن جهانی طلا، مصرف جواهرات در سال۲۰۲۲ با کاهش ۳درصدی به ۲۰۸۶تن تنزل یافت. بسیاری از کاستی‌‌‌‌‌‌‌‌ها در سه‌ماهه چهارم با افزایش قیمت طلا رنگ باخت. تقاضای سرمایه‌گذاری (به‌استثنای فرابورس) در سال۲۰۲۲ به ۱۱۰۷تن که به معنای رشد ۱۰درصدی است، رسید. تقاضا برای شمش و سکه طلا با ۲درصد رشد به ۱۲۱۷تن رسید، درحالی‌که دارایی‌های ETF طلا به میزان کمتری نسبت به سال۲۰۲۱ کاهش یافت که این یعنی از ۱۱۰تن در سال۲۰۲۱ به ۱۸۹تن در سال۲۰۲۲ رسید.
این یعنی صندوق‌ها با این حرکت به رشد کل سرمایه‌گذاری کمک کرده‌‌‌‌‌‌‌‌اند. شواهد آماری بازار طلا تایید می‌کند نوسان‌های سه‌ماهه گذشته در تقاضای فرابورس تا حد زیادی در طول سال‌جبران شد. دومین سه‌ماهه متوالی تقاضای عظیم بانک‌های مرکزی که حدود ۴۱۷تن بود، به خرید سالانه در این بخش رونق داد و آن را به بالاترین میزان در ۵۵سال‌گذشته یعنی ۱۱۳۶تن رساند. رقمی که حجم آن قابل‌توجه است.
از آن‌سو به‌رغم چنین جهشی، صنعت چندان به سمت خرید طلا تمایل نداشت؛ در واقع تقاضا برای طلا در بخش تولید و فناوری کاهشی شدید را در سه‌ماهه چهارم تجربه کرد که در نهایت منجر به افت ۷درصدی تقاضای این بخش در کل سال‌شد. بدتر‌شدن شرایط اقتصادی جهانی و تقاضا برای لوازم الکترونیکی‌مصرفی دلیلی بوده که احتمالا این روند را با مشکل مواجه کرده‌است. بازخوانی پرونده طلا در سال‌گذشته نشان می‌دهد مجموع عرضه سالانه طلا در سال۲۰۲۲ با ۲درصد افزایش به ۴۷۵۵تن رسید، حال آنکه تولید معدن به بالاترین حد در چهار سال‌گذشته یعنی ۳۶۱۲تن رسید که گویای رشد همزمان عرضه و تقاضای فلز زرد است. از مهم‌ترین اتفاقات سال۲۰۲۲ می‌توان به این موارد اشاره کرد:
در سال۲۰۲۲ رکورد میانگین قیمت طلای LBMA سالانه ۱۸۰۰ دلار آمریکا در هر اونس بود. قیمت طلا به‌رغم مواجهه با نوسان‌های منفی قابل‌توجه ناشی از افزایش ارزش دلار آمریکا و افزایش نرخ‌های بهره جهانی، سال‌را با افزایش اندکی به پایان رساند که خبر خوبی است، اگرچه میانگین قیمت در سه‌ماهه چهارم کمی ضعیف‌‌‌‌‌‌‌‌تر بود، اما رشد شدید ماه نوامبر با ادامه بهبود در هفته‌های پایانی سال‌همراه شد و سرمایهگذاران طلا را شادمان کرد. از آن‌سو سرمایه‌گذاری سریع و خرد، تقاضای شمش و سکه را به بالاترین میزان در ۹ سال‌اخیر رساند. رشد قوی در اروپا، ترکیه و خاورمیانه کاهش شدید رشد را در چین جبران کرد، جایی‌که تقاضا در طول سال‌تحت‌تاثیر عوامل مرتبط با کووید قرار گرفت و عقب نشت. تقاضای طلای هند در مقایسه با سطوح بلندمدت قبل از همه‌گیری قوی باقی‌ماند اما انتظارات را برآورده نکرد. به‌رغم شروع نسبتا آرام طلا در هند در سال۲۰۲۲، تقاضای مصرف‌کننده هند بهبود یافت گرچه نهایتا از شکستن رکوردهای بزرگ تقاضا که در سال۲۰۲۱ به‌دست آمد، بازماند.
دیگر مورد اینکه تداوم بهبودی جهان ناشی از اثر واکسیناسیون بر مهار COVID-۱۹ باعث افزایش خریدهای سالانه شد، اگرچه افزایش شدید قیمت‌های محلی باعث شد تقاضا در پایان ۲۰۲۲ بی‌پاسخ بماند. هفته‌های پایانی دسامبر۲۰۲۲ عرضه کل طلا به‌حدی رشد کرد که سطوح نازل دو سال‌گذشته را جبران کرد. در بخش معدن هم تولید صنایع طلا در معادن یک‌درصد رشد کرد اما نتوانست به اوج خود در سال۲۰۱۸ برسد. طلا با این رویه به سال۲۰۲۳ پا گذاشت و احتمالا برای فتح دروازه طلایی ۲هزار دلار در هر اونس تلاش خواهد کرد. دشمن طلا در این مسیر، شکست تورم از سیاستگذاران پولی و بانک‌های مرکزی است.
آینده طلا در 2023
در شرایطی که بازار بسیاری از فلزات در سال2022 داغ بود، طلا رکوردهای دهه را جابه‌جا کرد. بسیاری معتقدند این روند معکوس خواهد شد و شکست تورم از سیاستگذاران پولی در اقصی‌نقاط جهان وضعیت داغ خرید طلا را سرد خواهد کرد؛ با این حال گروهی معتقدند ریسک‌های جهان این‌قدر بالا هست که در 2023 نیز این روند تداوم یابد و میزان خرید طلا رکوردهای 10 و 15ساله را جابه‌جا کند. این یعنی اگر طلا مسیر کنونی را ادامه دهد در پایان 2023 حتی از رکورد 2013 که تقاضای سالانه 5400تنی بود عبور کرده و خط را می‌شکند.
روندی که احتمالا محتاج تداوم قیمت 1900دلاری طلا به ازای هر اونس در جهان و نیز شکاف عرضه و تقاضا است. جنگ‌‌‌‌‌‌های ژئوپلیتیکی، بحران نبرد تجاری و اقتصادی میان چین و آمریکا در کنار گسست زنجیره تامین جهانی احتمالا از عواملی است که تولید را کم‌جاذبه و طلا را پرجاذبه خواهد کرد اما اینکه این روند منجر به عبور طلا از دروازه قیمت 2هزار دلاری یا رشد تقاضای سالانه جهانی به ورای 5500تن شود، هنوز ابهامات بسیاری دارد. فعلا روند حاضر تاکید دارد که در پایان 2023 رکوردها جابه‌جا خواهند شد. تحلیلی که چندی پیش فوربس ارائه کرد حاوی نکات جالبی است و بر اهمیت بازار چین و اثر آن بر روند تقاضا برای طلا تاکید کرده‌است.
از جمله عوامل دیگری که بر قیمت و حجم تقاضای جهانی طلا از سوی این واحد تحلیلی عنوان شده، قدرت بیشتر دلار آمریکا یا وضعیت بازی فدرال‌رزرو آمریکا با نرخ بهره است. از آنجا که طلا به چشم‌‌‌‌‌‌انداز نرخ‌ها بسیار حساس است نرخ‌های بهره بالاتر هزینه فرصت نگهداری شمش‌‌‌‌‌‌های بدون بازده را افزایش می‌دهد که این موضوع خود به‌طور مشخص روی تقاضای سرمایهگذاران خرد در طلا و نیز حجم تقاضای بانک‌های مرکزی اثرگذار خواهد بود. بر همین مبنا، پیش‌بینی می‌شود با توجه به جمیع جهات آنچه احتمالا رخ خواهد داد ورود طلا به محدوده قیمتی 2هزار دلاری و نیز تثبیت تقاضای جهانی در محدوده 5هزار تن است.
روندی که البته در نتیجه اثرگذاری متغیرهای مختلف به‌ویژه مسائل سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیکی می‌تواند تقویت یا تضعیف شود. فعلا و تا پایان ماه اول 2022 طلا نوسانی بوده و فراز قیمتی با فرود همراه شده که این موضوع اگر تداوم یابد به معنی سیگنالی منفی برای عرضه‌کنندگان طلا و نیز افزایش شکاف میان عرضه و تقاضاست. موضوعی که تداوم آن به معنای یک رشته نوسان در طول سال‌است.
