گروه مسکن، نورا حسینی: کمتر از یک هفته به زمان اعلام شده برای اجرای طرح کاهش (LEZ) در محدوده ترافیکی زوج و فرد معابر پایتخت باقی مانده است. اما شواهد نشان می‌دهد دو نوع اختلاف نظر میان عوامل اجرایی این طرح سبب شده است که با تردید در خصوص اجرای کامل طرح کاهش در آبان ماه سخن گفته می‌شود. مدیران شهری هنوز نتوانسته‌اند پلیس راهور را برای اجرای این طرح قانع کنند.

دراین میان اختلاف‌نظرهایی نیز در خصوص طبقه‌بندی خودرو‌ها و میزان محدودیت‌های پیش‌بینی شده میان مدیریت شهری و شورای‌عالی ترافیک وجود دارد که البته معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران معتقد است با جلسات کار‌شناسی می‌تواند تمامی این مشکلات را برطرف کند.


جزئیات طرح

طرح «کاهش» قرار است جایگزین طرح زوج و فرد شود. بررسی‌های کار‌شناسی نشان می‌دهد در این سال‌ها محدودیت‌های ترافیکی در محدوده مرکزی تهران نتوانسته تاثیر چندانی بر کاهش آلودگی هوا بگذارد. مدیران شهری معتقدند طرح جدید با محدودیت کمتر برای تردد خودروها، تاثیر قابل توجهی بر کاهش آلودگی هوا خواهد گذاشت و در صورت اجرای کامل آن میزان آلاینده‌های ناشی ازخودرو‌ها تا سال ۹۶ به نصف کاهش می‌یابد.


در این طرح که در برخی کشور‌ها با نام «LEZ» هم‌اکنون در حال اجرا است، جریان تردد خودرو‌ها را براساس وضعیت سیستم سوخت‌رسانی، تنظیم می‌کند. مطابق آنچه شهرداری تهران برنامه‌ریزی کرده است، در صورت تصویب نهایی شورای‌عالی ترافیک، کل ۳ میلیون و ۳۷۹ هزار خودرو پلاک تهران، به ۴ کلاس هیبریدی، انژکتوری، کاربراتوری و فاقد معاینه فنی تقسیم می‌شوند به طوری که خودروهای دسته اول در کلاس آبی، هیچ منعی برای تردد در محدوده کاهش ندارند، خودروهای دسته دوم در کلاس سبز، فقط در روزهای ناسالم، از صبح تا عصر، منع تردد دارند، خودروهای دسته سوم در کلاس زرد، در کل سال از صبح تا عصر منع تردد دارند و دسته آخر در کلاس قرمز در طول شبانه روز، ممنوع‌الورود به محدوده طرح LEZ می‌شوند.


محاسبات شهرداری تهران نشان می‌دهد: با اجرای طرح «کاهش» تعداد روزهای سالم از ۲۳۳ روز فعلی در سال به ۳۰۰ روز افزایش می‌یابد و همزمان، با لغو ممنوعیت زوج و فرد، رفاه ترافیکی در این محدوده، برقرار می‌شود.


مخالفت «پلیس» با پیشنهاد جدید

پلیس از‌‌ همان ابتدا در صف مخالفان این طرح قرار گرفت و حاضر نشد تا رسیدن به پاسخ ابهاماتی که در خصوص تاثیرات اجتماعی اجرای این طرح و برخی مشکلات زیرساختی این طرح را در شورای‌عالی ترافیک امضا کند.


روز گذشته اسکندر مومنی، جانشین فرمانده نیروی انتظامی در سایت خبری پلیس راهور در اظهارنظری صریح درباره طرح LEZ گفت: طرح‌های پی‌‌درپی و مطالعه نشده که در آن حقوق مردم نقض شود نباید نظم مردم را به هم بزند.


وی ادامه داد: ‌ قطعا هر طرح جدید الزاماتی دارد که اولویت آن رعایت حقوق مردم است. بنابراین معتقدیم طرح‌های پی‌درپی و مطالعه نشده که در آن حقوق مردم نقض شود، نباید نظم مردم را به هم بزند. سرهنگ مراد مرادی، معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران هم در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: هنوز بسترهای اجرایی این طرح چه از لحاظ نرم‌افزاری و چه سخت‌افزاری فراهم نشده است، بنابراین وقتی طرحی بسترهای اجرایی‌اش فراهم نیست قطعا در زمان اجرا دچار مشکل می‌شود.


او معاینه فنی را اولین چالش‌های پیش روی طرح LEZ برشمرد و گفت: اولین اشکال این است که برای اجرای این طرح مدیریت یکپارچه‌ای برای معاینه فنی خودروها وجود ندارد و پلیس و مرکز اجراییات به بانک‌های اطلاعاتی معاینه فنی دسترسی ندارند که در این خصوص رایزنی‌ها انجام شده و امیدواریم هر چه زود‌تر این دسترسی‌ها فراهم شود، چراکه در غیر این صورت ما قابلیت کنترل خودرو‌ها براساس معیار داشتن معاینه فنی معتبر برای مجاز شمردن آنها به ورود به محدوده کاهش را نخواهیم داشت.


سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت هم در خصوص اینکه احتمال دارد طرح کاهش از آبان ماه اجرایی شود به «دنیای‌اقتصاد» گفت: هنوز ابلاغی در این خصوص به راهور تهران نشده است اما از زمانی که ابلاغ شود این طرح در تهران اجرایی می‌شود. پلیس راهور تهران عضو شورای‌عالی ترافیک کشور نیست و بر اساس سلسله مراتب نمی‌تواند اظهار نظری در این خصوص کند.


انتخاب میان جان مردم و تردد خودروهای فرسوده

با وجود مخالفت پلیس با طرح کاهش، مدیران شهری اما تاکید دارند که مدت‌ها است روی این طرح مطالعه کرده و ازکارشناسان خارجی برای تدوین آن بهره گرفته‌اند. وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به سابقه مطالعاتی طرح کاهش آلودگی هوا به «ایسنا» گفت: مطالعات این طرح بیش از ۲ سال پیش آغاز شد، در تمام این دو سال محاسبات بسیار دقیقی انجام شد و کار به صورت مداوم ادامه داشت تا طرح جامع و کاملی طراحی شود که در این راستا از مشاوران خارجی و داخلی بهره گرفته شد. در حقیقت برای اجرای طرح کاهش آلودگی هوا مجموعه گزارش‌ها درخصوص آلودگی تولیدی توسط منابع آلوده‌کننده در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت.


مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران درخصوص ضمانت اثربخش بودن طرح ترافیکی کاهش (LEZ) نیز گفت: برای طرح زوج و فرد از ابتدا مطالعه جدی صورت نگرفته بود؛ اما طرح کاهش با مطالعات گسترده‌ای روی میز شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور گذاشته شده است تا از طریق آن بخشی از خودرو‌ها که فرسوده هستند و آلایندگی زیادی دارند از ترددشان در شهر جلوگیری شود. بی‌تردید اجرای طرح زوج و فرد در درازمدت و به صورت دائم در تمام دنیا نشان داده که بی‌اثر بوده و تنها برای شهروندان ایجاد محدودیت کرده است.


‌مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران با اشاره به پویا بودن کلاس بندی‌ها در طرح کاهش آلودگی هوا (LEZ) گفت: کلاس‌بندی‌های انجام شده در این طرح باید به صورت مداوم به روزرسانی شود. همچنین اگر کلاس‌بندی خودرو‌ها به صورت سلیقه‌ای دستخوش تغییر شود، اثربخشی طرح از بین خواهد رفت. هدف این طرح ناوگان کاربراتوری و ناوگان فرسوده است و اگر به هر دلیلی شاهد تغییراتی در این دسته‌بندی باشیم، طرح موثر نخواهد شد.


مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران درباره عدم همکاری پلیس در اجرای طرح کاهش آلودگی هوا (LEZ) تاکید کرد: اگر پلیس اجرای طرح را برعهده نگیرد تمامی زحمات بی‌ثمر می‌ماند؛ این در حالی است که برای اجرایی شدن طرح دوربین‌های پلاک‌خوان، اتصال دیتابیس‌ها و سامانه یکپارچه معاینه فنی در کشور فراهم شده؛ به طوری که اگر کسی در یکی از شهرهای کرج، قم یا قزوین معاینه فنی دریافت کند در تهران می‌توانیم کلاس خودرو را مشخص کنیم. در حقیقت زنجیره اجرا تکمیل شده و تنها آخرین حلقه این زنجیره که بر عهده پلیس است باید کامل شود.


ابهام در زمان اجرای طرح کاهش

بر اساس شواهد اجرای کامل طرح کاهش ازآبان ماه به سختی امکان‌پذیر است. ابوالفضل قناعتی عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران معتقد است اگر شهرداری تا آخرسال ۹۴ این طرح رااجرایی کند، رکورد زده است. اما احمد دنیامالی رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران امیدوار است اجرای این طرح به روزهای آلوده پاییزی و زمستانی پایتخت برسد تا شهروندان از نزدیک شاهد تاثیرات این طرح بر کاهش آلودگی هوا باشند.


او از احتمال برگزاری جلسه‌ای با حضور اعضای شورای شهر و پلیس خبر داد و به «دنیای اقتصاد» گفت: نباید بر زمان اجرای این طرح تاکید داشت. چند ماه دیر یا زود تفاوتی نمی‌کند اما باید این طرح اجرایی شود. زمانی که آبان‌ماه برای اجرای این طرح اعلام شده بود، فرض بر این بود که پلیس در کنار این طرح است که در حال حاضر نیز اگر اطمینان پیدا کنند که شرایط و زیرساخت‌ها فراهم است، پلیس همراهی خوبی با مدیریت شهری خواهد کرد.



تصمیم شهرداری قطعی است

سید جعفر تشکری هاشمی، معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهر تهران درباره چالش‌های به وجود آمده برسر راه طرح کاهش به «دنیای اقتصاد» گفت: تصمیم مدیریت شهری برای کنترل آلودگی هوای تهران قطعی است. در نتیجه اجرای طرح کاهش در تهران نیز قطعی است. البته در این میان ایرادات و نگرانی‌هایی هم از جانب پلیس اعلام شده است که با مشارکت و همراهی خود پلیس مرتفع می‌کنیم. ضمن اینکه نظرات شورای‌عالی ترافیک را با نگاه کار‌شناسی مورد بررسی قرار می‌دهیم تا به راهکارهای مشترک برسیم.


سیدمهدی یدی همدانی دبیر شورای‌عالی هماهنگی ترافیک هم معتقد است اگر پافشاری پلیس ادامه پیدا کند جلسه‌ای فوق‌العاده با حضور وزیر کشور برگزار می‌شود تا حرف آخر توسط وزیر ابلاغ شود.