دو ماموریت معلق در پایتخت
گروه مسکن، بهشاد بهرامی: شورای شهر تهران برای بررسی عملکرد مدیریت شهری پایتخت طی دو سال گذشته از دوره چهارم شورا خودآزمایی برگزار کرد و درباره میزان تحقق اهداف بالادست در چهار حوزه کلیدی شهر تهران گزارش داد.

درا ین خودآزمایی که شورای شهر عملکرد خود و شهرداری را بررسی کرده مشخص شده مجموعه مدیریت شهری تهران در دو سال اخیر در حوزه‌های کاهش درآمدهای ناپایدار، کنترل جمعیت روز تهران، پیگیری مطالبات معوق از دولت و مشکل کم‌آبی تهران موفق نبوده‌اند. نکته قابل تامل این گزارش که توسط محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهیه شده است غفلت از طراحی یک ابزار برای اجرای دو ماموریت کلیدی شهر است. کاهش سهم عوارض ساخت‌وساز و تراکم فروشی و تنظیم نرخ جمعیت‌پذیری پایتخت دو ماموریتی است که مدیریت شهری تهران باید در راستای تحقق چهار هدف فوق آنها را اجرایی کند. مدیریت شهری برای اجرای این دو ماموریت باید از یک‌سو با کم کردن درآمد خود از محل عوارض ساختمانی، ساخت‌وساز را محدود کند و از سوی دیگر سقف جمعیتی شهر تهران را تا 5/ 10 میلیون نفر کنترل کند اما برای اجرای آنی ماموریت‌ها نیاز به ابزار جدیدی برای تامین مالی پایدار دارد که شورای شهر و دولت نتوانسته‌اند این ابزار را در اختیار شهرداری قرار دهند.


محمد سالاری روز گذشته در صحن شورای شهر تهران با بیان اینکه به منظور پایش عملکرد شورا و شهرداری باید میزان محقق شدن اهداف و راهبردهای طرح جامع و برنامه‌های ۵ ساله شهر تهران را مورد بررسی قرار داد و اساسا در امتیازدهی به کارنامه یک سازمان یا نهاد یا وزارتخانه و... صرف اعلام لیست بلند بالای کارکارشناسی و تصویب مصوبات و سایر اقدامات، کفایت نمی‌کند بلکه آنچه ملاک عمل مقایسه کارنامه یک دوره از عمر شورا با دوره‌های قبلی و بعدی است، میزان تحقق برنامه‌ها و اسناد فرادست آن و مصوبات آن شورا است.


او یکی از راهبردها و اهداف طرح جامع شهر تهران را موضوع ساماندهی و صیانت از حریم پایتخت و نیز توسعه اجتماعی و ساماندهی اسکان جمعیت شهر تهران عنوان کرد و گفت: به نظر می‌رسد شورای چهارم در تحقق این راهبردها در محدوده قانونی شهر تهران و حریم آن کارنامه نسبتا قابل دفاعی داشته باشد به طوری که طی دوسال گذشته توانسته است تاثیرگذاری قابل توجهی در تغییر رویکرد شهرداری تهران در ارتباط با بارگذاری در مناطق 22 گانه به‌ویژه کمیسیون ماده 5 با همکاری شهرداری تهران داشته باشد، هرچند که به دلیل جمعیت‌پذیری قابل توجه در گذشته، تداوم این رویکرد ضرورتی انکارناپذیر است.


او ادامه داد: با توجه به اینکه جمعیت‌پذیری در شهرهای اقماری شهر تهران اعم از ۲۳ شهر که با تهران دارای حریم مشاعی هستند و ۷۵ شهر اقماری تاثیر مستقیمی در افزایش چالش‌های شهر تهران به‌ویژه کاهش سرانه‌ها و کاهش کیفیت زندگی در شهر تهران دارد اما متاسفانه شورای چهارم حساسیت لازم رادر این ارتباط نداشته است. بنابر نظر صاحب‌نظران، شورای شهر تهران به هر میزان هم در رعایت راهبردهای طرح جامع و طرح تفصیلی موفق عمل کند، افزایش سرسام‌آور جمعیت در شهر‌های اقماری شهر تهران و اساسا کل کلان‌شهر‌ها، تمامی برنامه‌ریزی‌های شورای شهر تهران را تحت‌تاثیر جدی قرار می‌دهد.


سالاری با بیان اینکه مشکلات و چالش‌های اداره کلان‌شهر‌ها به‌ویژه کلان‌شهر تهران محدود به محدوده قانونی این شهر‌ها نیست، اظهار کرد: شورای شهر تهران از ظرفیت خود در تعامل با وزارتخانه‌های مرتبط و دولت و سایر سازمان‌ها و نهادها ومجلس شورای اسلامی برای کنترل جمعیت شهر‌های اقماری اقدامی نکرده است، هرچند کمیسیون تخصصی ادارات یکی از اقدامات بسیار ارزشمند شورای چهارم برای پیگیری چنین موضوعاتی بوده است ولی شاهد تصمیمات عملی در این ارتباط نبوده‌ایم.


چالش تامین منابع مالی شهر

به گفته این عضو شورای شهر، یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌های اداره شهری و کلان‌شهرها به‌ویژه کلان‌شهر تهران ،بحث نحوه تامین اعتبارات و بودجه مورد نیاز برای اداره شهر و نیز نحوه هزینه آن است و البته یکی از شاخص‌های اساسی در دفاع از کارنامه شوراها وشهرداری‌ها نسبت به درآمدهای پایدار به ناپایدار بودجه شهرها است.


او ادامه داد: ‌حال سوال این است که با توجه به وابستگی شدید بودجه شهرداری تهران به عوارض صدور پروانه و فروش یا تهاتر املاک و اراضی متعلق به شهرداری و متاسفانه افزایش قابل توجه بودجه در سال‌های گذشته از یک طرف و سیاست کنترل جمعیت شهر تهران به‌عنوان یک دغدغه اساسی و بنیادی و رویکرد محدودکنندگی نسبت به بارگذاری و بلندمرتبه‌سازی و لذا کاهش درآمد ناشی از ساخت‌و‌ساز و نیز کاهش قابل توجه بانک اراضی و املاک شهر تهران به‌عنوان ثروت ملی شهر تهران و افزایش قابل توجه ارائه خدمات در حوزه ماموریت‌های مختلف مدیریت شهری از سوی دیگر، شورای شهر تهران که هم در دوره‌های گذشته و هم این دوره نسبت به بررسی وتصویب نهایی بودجه شهرداری تهران اقدام کرده است چه کمکی به شهرداری و شهروندان تهرانی برای کاهش دغدغه مدیریت شهری داشته است و آیا ما می‌توانیم تمامی مشکلات این موضوع را به شهرداری نسبت دهیم؟! آیا شهرداری تهران می‌تواند از فروش تراکم و صدور پروانه بر اساس پهنه‌های مصوب طرح تفصیلی شهر تهران امتناع کند؟ و سوال دیگر این که از ابتدای شورای چهارم تا به امروز عملکرد ما منجر به افزایش چه میزان درآمد پایدار در شهر تهران شده است؟


عقب‌ماندگی در وصول مطالبات معوق

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود عنوان کرد: اگرچه کارنامه مدیریت شهری در بخش حمل‌و‌نقل و ترافیک و شبکه‌های ارتباطی قابل‌قبول است اما سوال این است که شورای چهارم در ارتباط با وصول مطالبات معوقه شهرداری از دولت به چه میزان موفق بوده است و چه برنامه‌هایی در پیش‌رو دارد؟


او به یکی دیگر از راهبردهای طرح جامع که موضوع ایمن‌سازی شهر تهران در برابر سوانح طبیعی و بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران است اشاره کرد و گفت: این در حالی است که باید این سوال را از شورا و شهرداری پرسید که طی سال‌های گذشته برای حل مشکلات بافت فرسوده و پدافند غیرعامل به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی شهر تهران و به‌عنوان یکی از 10 شهر ناامن دنیا در مقابل زلزله چه تدبیری اندیشیده است؟


سالاری به مشکل کم‌آبی اشاره کرد و گفت: بنا بر اعلام نظر متخصصان محیط‌زیست اساسا بسیاری از روش‌های رایج در توسعه فضاهای سبز و بوستان‌ها و درختکاری‌ها در کل کشور و شهر تهران منطبق بر تهدیدات کم‌آبی آینده نیست و گرچه در شهرداری تهران در این زمینه مطالعاتی صورت پذیرفته است ولی نگرانی جدی در مورد از بین رفتن حاصل بسیاری از تلاش‌ها وجود دارد و سوال این است که آیا شورا و شهرداری برای پیشگیری از بروز این مشکلات و مقابله با کم‌آبی برنامه عملیاتی تحقق‌پذیر دارند؟