محمد آیینی صاحب‌نظر شهری برنامه‌ریزی برای اسکان سرریز جمعیت کلان شهر‌ها و جلوگیری از توسعه بی‌رویه شهرهای بزرگ و جلوگیری از حاشیه‌نشینی زمینه ساز شکل‌گیری شهر‌های جدید بوده است. هرچند این ایده در حال حاضر قابل نقد و خدشه است؛ چراکه هرشهر به‌عنوان یک موجود زنده، دارای سرنوشتی مستقل بوده و نمی‌توان آن را موجودی طفیلی و وابسته به شهر دیگر دانست. به همین دلیل یک شهر جدید نیز علاوه‌بر اسکان به دنبال تعریف یک نقش واقعی و درخور با توجه به ظرفیت‌ها و مزیت‌های نسبی خود اعم از اقتصادی، گردشگری، دانشگاهی، درمانی، صنعتی و نظایر آن در سطح منطقه، کشور و حتی بین‌الملل است. شادابی و سرزندگی در یک شهر ایرانی - اسلامی برگرفته از ویژگی‌های اساسی یک شهر مطلوب آنگونه که خداوند متعال در آیه ۱۱۲ سوره مبارکه نحل قرآن کریم ترسیم می‌فرمایند در چارچوب شاخص‌های فیزیکی فضاهای شهری به‌ویژه میدان‌ها، بازارها، مساجد و فضاهای تفریحی، فرهنگی و اجتماعی آن است. این فضاها باید سه مولفه امنیت روانی و آرامش خاطر و روزی فراوان را برای شهروندان برای رسیدن به هدف خلقت و تعالی انسان فراهم کنند. کالبد و ساختار شهر ایرانی اسلامی برای هر سه یا چهار ساعت زندگی انسان مطابق قول معصومین علیهم‌السلام یعنی کار و تلاش برای کسب روزی حلال، تفریح خداپسندانه و عبادت و راز و نیاز با خداوند، فضای مناسب پیش‌بینی می‌کند. شهر جدید اندیشه در میان شهرهای جدید ساخته شده به لحاظ هویتی، ارتباط بیشتری با ساکنان برقرار کرده است چرا که اهتمام لازم را برای شکل‌گیری فضاهای مذکور به خرج داده است، ساخت مراکز، محلات و مساجد و بازارهای بزرگ و بوستان‌های متعدد نقش خود را در این زمینه ایفا کرده‌اند. مجموعه بزرگ ایرانی- اسلامی نقش جهان که هم‌اکنون در اندیشه مراحل پایان ساخت را طی می‌کند، می‌توان با ویژگی‌های شفافیت، تطابق با شرع، حاکمیت اخلاق اسلامی و هدایت و نظارت دولت را در سابقه تمدنی آن مشاهده کرد. براساس این مبانی، برای تعمیق و تثبیت هویت شهر جدید اندیشه، سعی بر آن شده مرکز این شهر به صورتی طراحی و اجرا شود که با احداث فضاهای آشنا و مناسب هم به‌عنوان میدان و هم به‌عنوان بازار برای ارتباط چهره به چهره و گفت‌وگوی صمیمانه مردم موثر و بستری برای تمدد اعصاب و روان و هم به عنوان نماد شهر کارکرد مناسب را داشته باشد.طراحی مرکز شهر اندیشه با دیدگاه بهبود هرچه بیشتر هویت شهری شکل گرفته و ایجاد فضایی آمیخته با فرهنگ ایرانی - اسلامی مورد توجه بوده است. ایده طراحی هسته اصلی مرکز شهر اندیشه، بهره‌برداری مناسب از الگوهای شهرسازی ایرانی - اسلامی مورد توجه بوده که اساسا در مرکز شهرها، میدان به مفهوم واقعی آن، بازار و فضاهای فرهنگی مذهبی قرار دارد و سعی بر آن شده در پروژه مذکور این ویژگی‌ها لحاظ شود. در مجموعه فوق با تشویق بزرگان فرهنگ و ادب کشور همچون دکتر حدادعادل، برای ترکیب میدان و بازار و مسجد، از ایده میدان نقش جهان اصفهان، بهره گرفته شده است. بازار در اطراف مجموعه و در پشت بدنه اصلی قرار داده شده است. با توجه به استقرار شهر جدید اندیشه در محدوده فرهنگی شهر تهران، سبک معماری مورد نظر، ملهم از معماری ساختمان میدان قدیم توپخانه، امام خمینی (ره) تهران است. این طراحی با بهره‌گیری از معیار و ارزش‌های معماری ایرانی اسلامی و معماری کلاسیک و مدرن توانسته ترکیبی بدیع و دلنشین خلق کند. این پروژه در زمینی به مساحت ۲/۵ هکتار و با زیربنایی بالغ بر ۱۲۳۰۰۰ مترمربع شامل کاربری‌های مختلف تجاری (۱۱۶۸ واحد)، فرهنگی، مذهبی (مسجد - حسینیه)، پارکینگ (۱۵۲۸ واحد) و بانک، گالری‌های چندگانه، مهد کودک، زورخانه، تالار‌ها و رستوران‌های ایرانی سنتی و بین‌المللی و مدرن، قهوه‌خانه و حمام سنتی و سالن‌های چندمنظوره بوده که در اسفندماه سال ۱۳۸۹ در شهر اندیشه کلنگ زده شد و در حال نزدیک شدن به مراحل انتهایی و افتتاح است.